Με μηνύματα για τα πολεμικά μέτωπα σε Γάζα και Ουκρανία, τη μετανάστευση, την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, την κατάργηση της ομοφωνίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και με έπαινο στους Έλληνες δασοκομάντος που προσέφεραν στην κατάσβεση των μεγάλων πυρκαγιών στην Ισπανία, ολοκληρώθηκε η ομιλία της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την κατάσταση της Ένωσης το 2025, στο Στρασβούργο. Αυτό, ωστόσο, που τράβηξε την προσοχή ήταν η εξαγγελία του πρώτου χρηματοδοτικού προγράμματος της ΕΕ για προσιτή στέγη, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει πολλούς Ευρωπαίους πολίτες.
Νέο σχέδιο προσιτής στέγης στην ΕΕ
Το πρόγραμμα έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι υψηλές τιμές ενοικίων και οι δυσκολίες πρόσβασης σε κατάλληλη στέγη έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την καθημερινότητα και την επαγγελματική ζωή των νοσηλευτών, δασκάλων, πυροσβεστών και νεότερων γενεών που καθυστερούν να δημιουργήσουν οικογένεια.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από απλή στέγη, είναι ασφάλεια και προϋπόθεση για κοινωνική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν προτείνει την αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να χρηματοδοτούν πρωτοβουλίες στέγασης χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση από τις Βρυξέλλες. Η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει κατασκευή νέων κατοικιών, φοιτητικών εστιών και σχεδιασμό νέων ρυθμίσεων για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ενώ προβλέπεται η σύγκληση της πρώτης Ευρωπαϊκής Συνόδου για τη Στέγαση.
Η πρόεδρος τόνισε ότι η κρίση στέγασης δεν αφορά μόνο τα νοικοκυριά αλλά επηρεάζει συνολικά την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. «Όταν οι πολίτες δεν μπορούν να ζήσουν εκεί που εργάζονται, η κοινωνική συνοχή και η οικονομική ανάπτυξη υπονομεύονται», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, συνδέοντας την κοινωνική πολιτική με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης της ΕΕ.
«Οι νοσηλευτές, οι δάσκαλοι και οι πυροσβέστες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν εκεί που υπηρετούν, ενώ και οι νέοι καθυστερούν να δημιουργήσουν οικογένεια», ανέφερε. Η φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η στέγαση αποτελεί θεμέλιο για την ισχυρή και συνεκτική Ευρώπη του αύριο, υπογραμμίζοντας ότι η κοινωνική προστασία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής ανάπτυξης και της ενότητας της Ένωσης.
Παράλληλα, το πρόγραμμα εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο επενδύσεων σε ενέργεια, τεχνολογία και βιομηχανική ανεξαρτησία, με στόχο να συνδυάσει κοινωνική στήριξη και γεωπολιτική ανθεκτικότητα της Ευρώπης.
Πρόταση για δάνεια στο Κίεβο με πόρους από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Με την Ουκρανία και τους άλλους εταίρους θα διοργανωθεί Σύνοδος για την επιστροφή των παιδιών που έχουν απαχθεί. Οι εικόνες από την Αλάσκα είναι κάτι που δύσκολα χωνεύεται, αλλά λίγες μέρες μετά Ευρωπαίοι ηγέτες πήγαν στην Ουάσινγκτον, για να υποστηρίξουν τον πρόεδρο Ζελένσκι. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε κάθε διπλωματική προσπάθεια για τερματισμό του πολέμου. Η Ρωσία την περασμένη εβδομάδα εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη επίθεση στο Κίεβο και σήμερα είχαμε παραβίαση χωρίς προηγούμενο των συνόρων και του εναέριου χώρου της Πολωνίας από ρωσικά drones. Είμαστε σε πλήρη αλληλεγγύη με την Πολωνία. Το μήνυμα του Πούτιν είναι ξεκάθαρο, όπως και η απάντησή μας: Περισσότερες κυρώσεις (το 19ο πακέτο είναι σε επεξεργασία). 170 δισ. στρατιωτική και οικονομική βοήθεια δίνονται στην Ουκρανία και πρέπει να δοθούν και άλλα, γι’ αυτό επειγόντως θα επεξεργαστούμε νέα λύση: να χρηματοδοτήσουμε την προσπάθεια της Ουκρανίας στον πόλεμο με τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία εν είδει δανείων, που η Ουκρανία θα εξοφλήσει αφού η Ρωσία καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις. Πρόκειται για ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο λέμε «ποιοτική στρατιωτική υπεροχή». Σήμερα τα ουκρανικά drones είχαν ως συνέπεια τα 2/3 των απωλειών των Ρώσων, ενώ πριν από τον πόλεμο δεν υπήρχαν τέτοια. Αυτή η επινοητικότητα άνοιξε τον δρόμο για την άμυνα. Να αξιοποιήσουμε τη βιομηχανική μας ισχύ για να αντιμετωπίσει την Ουκρανία στον πόλεμο των drones. Η Ευρώπη θα προκαταβάλει 6 δισ. για ενίσχυση της Ουκρανίας στην παραγωγή drones.
Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη της δικής της ασφάλειας, το ΝΑΤΟ θα έχει τη δική του σημασία, αλλά είναι αναγκαία η Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Το πρόγραμμα SAFE είναι έτοιμο να χρηματοδοτήσει αμυντικά προγράμματα ύψους 150 δισ., με 19 χώρες να έχουν υποβάλει αίτημα. Η ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης προστατεύει ολόκληρη την Ευρώπη, από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, θα τη στηρίξουμε με το Eastern Flank Watch, να οικοδομήσουμε ένα τείχος από drones. Η Ευρώπη θα υπερασπιστεί κάθε τετραγωνικό εκατοστό της επικράτειάς της. Στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα δρομολογήσουμε χάρτη πορείας για την άμυνα, γιατί το 2030 είναι αύριο και γι’ αυτό πρέπει να προετοιμαστεί σήμερα η Ευρώπη.
Πρέπει να είμαστε σε θέση να επιλέξουμε τη μοίρα μας, η Ευρώπη είναι ιδέα της ελευθερίας και αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη για τη γενιά μετά το ’89. Γι’ αυτό και θέλουμε τα μελλοντικά κράτη να έρθουν πιο κοντά στην Ένωση, γιατί μόνο μια επανενωμένη Ευρώπη θα είναι ανεξάρτητη. Το μέλλον της Ουκρανίας, της Μολδαβίας, των Δυτικών Βαλκανίων είναι στην Ένωση.
Τι είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το Ισραήλ
Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα έχει συνταράξει τη συνείδηση της ανθρωπότητας. Οι εικόνες είναι ολέθριες και θέλω να στείλω σαφές μήνυμα: ο ανθρωπογενής λιμός δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου, πρέπει να σταματήσει. Είναι επίσης κάτι που εντάσσεται σε μια μετατόπιση που είναι απαράδεκτη: τα σχέδια για τον οικονομικό στραγγαλισμό, τον εποικισμό, οι δηλώσεις ακροδεξιών υπουργών της ισραηλινής κυβέρνησης που υποκινούν βία και υπονομεύουν το όραμα των δύο κρατών. Δεν πρέπει να αφήσουμε να συμβαίνει αυτό. Η αδυναμία της Ευρώπης να ανταποκριθεί είναι επώδυνη, πρέπει να δείξει τον δρόμο, όπως έχει κάνει στο παρελθόν. Η ανθρωπιστική μας βοήθεια υπερβαίνει κατά πολύ των άλλων εταίρων, αλλά πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Θα προτείνω μια δέσμη μέτρων: Αναστέλλουμε ως Επιτροπή τη διμερή μας στήριξη στο Ισραήλ, προτείνουμε κυρώσεις κατά των ακραίων υπουργών και των βίαιων εποίκων και τη μερική αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης για θέματα σχετικά με το εμπόριο.
Πρέπει να αναλάβουμε όλοι την ευθύνη που μας αναλογεί. Τον επόμενο μήνα θα συστήσουμε Ειδικό Ταμείο για την Ανασυγκρότηση της Γάζας και Ταμείο Εταίρων για την Παλαιστίνη. Είμαι μακροχρόνια φίλη του λαού του Ισραήλ, γνωρίζω πόσο συγκλόνισαν τη χώρα οι αποτρόπαιες επιθέσεις της Χαμάς, δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει χώρος για τη Χαμάς, γιατί είναι τρομοκράτες και κρατούν το μέλλον τους σε ομηρία. Οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν, πρέπει να υπάρξει ανεμπόδιστη πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια και άμεση κατάπαυση του πυρός, αλλά για να είναι βιώσιμο το μέλλον, πρέπει να προχωρήσει η λύση των δύο κρατών.
Μιλώντας για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η ανεξαρτησία της ΕΕ εξαρτάται από αυτήν. Οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες είναι αντίξοες και γι’ αυτό επενδύουμε στην καθαρή και ψηφιακή οικονομία και με το μελλοντικό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, το διπλασιασμένο πρόγραμμα «Ορίζοντες» και την έκθεση Ντράγκι. Το ψηφιακό ευρώ θα διευκολύνει καταναλωτές και επιχειρήσεις, θα οδηγήσει σε λιγότερη γραφειοκρατία, ενώ ακολουθούν και άλλα πολυνομοσχέδια, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις κ.ά. Κινδυνεύει η τεχνολογική μας κυριαρχία, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με ιδιώτες σε ένα Ταμείο Scale Up Europe, γιατί θέλουμε οι κορυφαίοι στην Ευρώπη να επιλέγουν την Ευρώπη.
Κορυφαίο πλεονέκτημά μας είναι η Ενιαία Αγορά, που όμως είναι ακόμη ανολοκλήρωτη. Θα παρουσιάσουμε οδικό χάρτη μέχρι το 2028 για τα κεφάλαια, τις υπηρεσίες. Παράλληλα, επενδύουμε μαζικά σε ευρωπαϊκά εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης, γιατί στηρίζουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι πρωτοπόρες αγορές πρέπει να είναι στο επίκεντρο, από την πλευρά της προσφοράς θα θεσπίσουμε πακέτο 1,8 δισ. για τις μπαταρίες, ενώ και στη ζήτηση, στις συμβάσεις για την καθαρή τεχνολογία, θα εισαχθεί κεφάλαιο «Made in Europe». Πρέπει η βιομηχανία μας να βρίσκει και τις πρώτες ύλες, κάτι που απαιτεί να κινηθούμε ταχύτερα για τον νόμο περί κυκλικής οικονομίας. Η Ευρώπη πρέπει να προστατεύσει τις βιομηχανίες της, η απανθρακοποίηση είναι σωστή και πρέπει να πριμοδοτηθούν.
Τα μέτρα για ενέργεια, στέγαση, αυτοκίνητα και τρόφιμα
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε για την ακρίβεια και για το σχέδιο εξάλειψης της φτώχειας μέχρι το 2050, με ισχυρή εγγύηση για τα παιδιά. Θα προτείνουμε μια σειρά μέτρων για την οικονομική προσιτότητα:
1) Ενέργεια: Οι λογαριασμοί εξακολουθούν να είναι πηγή άγχους και το κόστος να είναι υψηλό. Ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε εντελώς από τα βρώμικα ρωσικά καύσιμα και περισσότερες ευρωπαϊκές ΑΠΕ, με βάση και την πυρηνική ενέργεια, μειώνουν τις τιμές.
2) Στέγαση: Ένα σπίτι δεν είναι μια στέγη, είναι ασφάλεια, αλλά πλέον και πηγή άγχους. Η στεγαστική κρίση μάς απειλεί. Παρουσιάζουμε το πρώτο ευρωπαϊκό σχέδιο για οικονομικά προσιτή στέγαση, με βάση τις τοπικές πραγματικότητες. Κατασκευή νέων κατοικιών, φοιτητικών εστιών, θα προτείνουμε και μια νέα πρωτοβουλία για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Θα συγκαλέσουμε την πρώτη Σύνοδο για τη Στέγαση.
3) Αυτοκίνητα: Το καμάρι μας, εκατομμύρια θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτή τη βιομηχανία. Έχουμε εκατομμύρια Ευρωπαίους που θέλουν να αγοράσουν μικρά, ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, προτείνουμε μια νέα πρωτοβουλία για μικρά, προσιτά αυτοκίνητα. Η Ευρώπη πρέπει να έχει το δικό της ηλεκτρικό αυτοκίνητο, με ευρωπαϊκές αλυσίδες εφοδιασμού. Ό,τι και να γίνει, το μέλλον είναι ηλεκτρικό και πρέπει το ηλεκτρικό μας αυτοκίνητο να είναι «made in Europe». 4) Τρόφιμα: Έχουμε τρόφιμα εξαιρετικής ποιότητας, το κλειδί της επισιτιστικής ασφάλειας. Οι αγρότες θέλουν ίσο χρόνο ανταγωνισμού, πρέπει να θωρακίσουμε τη θέση τους για την αλυσίδα εφοδιασμού, έχουν δικαίωμα για δίκαιη αμοιβή. Θα ενισχύσουμε τον προϋπολογισμό προώθησης, με σύνθημα εκστρατείας «Αγοράζουμε ευρωπαϊκά τρόφιμα».
Το σχόλιο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ
Η πρόεδρος της Κομισιόν συνέχισε λέγοντας: «Όταν μιλάμε για ανταγωνιστικότητα, θα πρέπει να μιλήσουμε και για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ: Η εμπορική μας σχέση με τις ΗΠΑ είναι η πιο σημαντική, εξάγουμε αγαθά άνω των 500 δισ. ευρώ, εκατομμύρια θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτές. Εξασφαλίσαμε για την Ευρώπη να είναι σε συγκριτικά πλεονεκτική θέση, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Πρέπει να εντατικοποιήσουμε τις σχέσεις μας με διαφορετικούς εταίρους. Σε μια εποχή που το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα καταρρέει, διασφαλίζουμε το μέλλον με διμερείς συμφωνίες, όπως με το Μεξικό, τη MERCOSUR και την Ινδία (μέχρι το τέλος του έτους)».
Παράλληλα, η ΕΕ θα ηγηθεί πρωτοβουλίας για την Παγκόσμια Υγεία, με την πρόεδρο της Κομισιόν να αναφέρεται στην επανεμφάνιση ασθενειών όπως η ιλαρά, λόγω της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης.
Η πρόεδρος της Κομισιόν συνέχισε λέγοντας: «Χρειαζόμαστε την ”ευρωπαϊκή ασπίδα δημοκρατίας”, θα δημιουργήσουμε νέο κέντρο για τη δημοκρατική ανθεκτικότητα απέναντι στα fake news και την παραπληροφόρηση, που είναι πολύ επικίνδυνη για τη δημοκρατία μας. Και όταν τα ανεξάρτητα ΜΜΕ διαλύονται ή εξουδετερώνονται, η δύναμή μας να αντιμετωπίσουμε τη διαφθορά μειώνεται σοβαρά. Πρέπει να προστατεύσουμε τα ανεξάρτητα ΜΜΕ, θα ξεκινήσουμε πρόγραμμα ανθεκτικότητας των ΜΜΕ, αλλά πρέπει να δούμε και τα βαθύτερα αίτια, γι’ αυτό στον επόμενο Προϋπολογισμό προτείναμε αύξηση χρηματοδότησης των ΜΜΕ και ιδιωτικές επενδύσεις».
Τι είπε για τη μετανάστευση
Για τη μετανάστευση, προτείναμε τριπλασιασμό των πόρων, αλλά χρειάζονται περισσότερα. Η απογοήτευση των Ευρωπαίων αυξάνεται όταν βλέπουν ότι το σύστημα κανόνων δεν τηρείται. Πρέπει να επιταχύνουμε την επιστροφή όσων δεν δικαιούνται άσυλο, χρειάζεται κοινό σύμφωνο για τις επιστροφές και να κάνουν όλοι ό,τι τους αναλογεί για το Σύμφωνο Μετανάστευσης, ούτως ώστε να υπάρξει πλήρης εφαρμογή του. Εμείς ορίζουμε τα δεδομένα, όχι οι διακινητές, πρέπει να καταστρέψουμε το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Πρέπει να συνεργαστούμε με τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, για να σταματήσει η προώθηση τέτοιων επιχειρήσεων, να ακολουθήσουμε το χρήμα, να επιβάλουμε νέο καθεστώς κυρώσεων στους διακινητές.
Αν είναι σημαντικό για τους Ευρωπαίους, είναι σημαντικό και για την Ευρώπη. Πάνω από 1.000.000 εκτάρια κάηκαν, το 1/3 της έκτασης του Βελγίου, η κλιματική αλλαγή κάνει κάθε καλοκαίρι πιο επικίνδυνο. Πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας, θα προτείνουμε νέο πυροσβεστικό κόμβο με έδρα την Κύπρο. Αποτίοντας φόρο τιμής, θα ήθελα να αναφερθώ στην ομάδα 20 Ελλήνων δασοκομάντος που είναι ειδικοί στην καταπολέμηση των πυρκαγιών. Όταν ξέσπασε η φωτιά στην Ισπανία, οι 20 δασοκομάντος πάλευαν πέντε ημέρες δίπλα στους Ισπανούς συναδέλφους τους, με ένα μέτωπο που φαινόταν από το Διάστημα.
Είναι ο υποπυραγός Νικόλαος Παΐσιος στο Ευρωκοινοβούλιο από την ομάδα των δασοκομάντος, το θάρρος σας αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους μας, τόνισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η πρόεδρος της Κομισιόν πρότεινε να περάσουμε στην ειδική πλειοψηφία στην εξωτερική πολιτική, πρέπει να απαλλαγούμε από την ομοφωνία.
Από την επιλογή στη δράση: Πώς η ΕΕ ανταποκρίνεται στις σημερινές προκλήσεις
Τον Ιούνιο του 2024 σχεδόν 200 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τελευταίων 20 ετών, διαρρέεται από την Κομισιόν. Το γεγονός αυτό απέδειξε ότι οι πολίτες ενδιαφέρονται για την ΕΕ και θέλουν να απαντήσει στις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε: την ειρήνη και την ασφάλεια υπό το πρίσμα του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το αυξανόμενο κόστος ζωής, την ενεργειακή και τη στεγαστική πίεση, την κλιματική αλλαγή και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό στις νέες τεχνολογίες.
Από τον Δεκέμβριο του 2024 η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επικεντρωθεί στο να κάνει την Ευρώπη ισχυρότερη και ανθεκτικότερη, τονίζεται λίγο πριν από την ομιλία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Τονώνει την οικονομία, επενδύοντας στις δεξιότητες και τη στέγαση, διασφαλίζοντας οικονομικά προσιτή ενέργεια και στηρίζοντας την καινοτομία σε τομείς όπως η καθαρή τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ). Ταυτόχρονα, η ΕΕ εμβαθύνει τις παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις, αναλαμβάνοντας μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της άμυνα και παραμένοντας σταθερά στο πλευρό της Ουκρανίας. Όσον αφορά το μέλλον, από το 2028 και μετά ένας εκσυγχρονισμένος Προϋπολογισμός της ΕΕ θα παράσχει την ευελιξία και τη φιλοδοξία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων. Η δύναμη της Ευρώπης έγκειται στην ενότητα και ενωμένη η Ευρώπη μπορεί να αρθεί στο ύψος των σημερινών προκλήσεων.
