Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δώσει την έγκρισή του στον Τόνι Μπλερ να προωθήσει σε περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες μια πρόταση που αποσκοπεί στον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και στην αντικατάσταση της Χαμάς με μια μεταβατική διοικητική αρχή. Σύμφωνα με τέσσερις πηγές που μίλησαν στους Times of Israel, η πρόταση του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας προβλέπει τη δημιουργία ενός διεθνούς φορέα διακυβέρνησης που θα αναλάβει προσωρινά τον έλεγχο της Λωρίδας μέχρι να μεταβιβαστεί η εξουσία στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Ο Μπλερ ξεκίνησε να επεξεργάζεται το σχέδιο ήδη από τους πρώτους μήνες του πολέμου Ισραήλ–Χαμάς, ως ένα πλάνο για την «επόμενη ημέρα». Στην πορεία, όμως, μετατράπηκε σε πρόταση για την ίδια την παύση των εχθροπραξιών, με την Ουάσιγκτον να εκτιμά ότι χωρίς συναίνεση για το ποιος θα διαδεχθεί τη Χαμάς δεν μπορεί να υπάρξει ούτε μόνιμη κατάπαυση πυρός ούτε συμφωνία για τους ομήρους. Υπενθυμίζεται δε, πως οι δύο ισχυροί άνδρες είχαν πραγματοποιήσει συνάντηση στον Λευκό Οίκο, με αντικείμενο την επόμενη ημέρα στην εμπόλεμη περιοχή
Το έγγραφο που εξασφάλισε η εφημερίδα προβλέπει τη δημιουργία της Διεθνούς Μεταβατικής Αρχής για τη Γάζα (GITA) και διαψεύδει σενάρια περί εκτοπισμού Παλαιστινίων ή οικοδόμησης «Τrump Riviera». Αντίθετα, περιλαμβάνει «Μονάδα Διατήρησης Δικαιωμάτων Ιδιοκτησίας» ώστε να διασφαλίζεται ότι τυχόν εθελοντική αποχώρηση κατοίκων δεν θα στερεί το δικαίωμα επιστροφής ή ιδιοκτησίας.
Αν και άλλες προτάσεις που κατατέθηκαν στην αμερικανική κυβέρνηση μιλούσαν για «εθελοντική μετανάστευση» Παλαιστινίων, ο Τραμπ, που είχε υιοθετήσει την ιδέα στις αρχές του 2025, φαίνεται πως την εγκατέλειψε υπέρ του σχεδίου Μπλερ.
Ο ρόλος Κούσνερ και η συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής
Κεντρικό ρόλο στην προώθηση του σχεδίου είχε ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, ο οποίος κάλεσε τον Μπλερ και το ινστιτούτο του (TBI) να καταρτίσουν μια ολοκληρωμένη πρόταση. Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός είχε επαφές με περιφερειακούς ηγέτες και τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος, υπό πίεση από χώρες του Κόλπου, αποδέχθηκε να συζητήσει την πρωτοβουλία.
Το σχέδιο δεν δίνει στην ΠΑ πλήρη έλεγχο στη Γάζα, αλλά την εμπλέκει σε ζητήματα συντονισμού, με απώτερο στόχο την ενοποίηση των παλαιστινιακών εδαφών υπό τη διοίκησή της, εφόσον υπάρξουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό το σημείο βρίσκει αντίθετο τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, αν και οι πηγές αναφέρουν ότι το Ισραήλ συμμετείχε στις συζητήσεις «εποικοδομητικά».
Ο Τραμπ ζήτησε από τον Μπλερ να εξασφαλίσει τη στήριξη του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Η Ουάσιγκτον θεωρεί τη Ριάντ κρίσιμο παίκτη για την ανοικοδόμηση και τη χρηματοδότηση.
Ωστόσο, οι Άραβες εταίροι θέτουν ως όρο την ύπαρξη σαφούς προοπτικής για ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος –κάτι που απορρίπτει σθεναρά η ισραηλινή πλευρά. Εμπόδια προκάλεσαν και οι αμερικανικές απαγορεύσεις βίζας σε στελέχη της ΠΑ, καθώς και το ισραηλινό πλήγμα στη Ντόχα κατά στελεχών της Χαμάς, που δυσχέρανε τις παράλληλες διαβουλεύσεις με το Κατάρ και την Αίγυπτο.
Η δομή της GITA
Σύμφωνα με το έγγραφο, η GITA θα δημιουργηθεί με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και θα είναι η «ύπατη πολιτική και νομική αρχή της Γάζας» στη μεταβατική περίοδο. Θα διοικείται από επταμελές έως δεκαμελές συμβούλιο με διεθνείς προσωπικότητες, εκπροσώπους αραβικών χωρών, έναν Παλαιστίνιο τεχνοκράτη και ανώτερο αξιωματούχο του ΟΗΕ.
Το συμβούλιο θα διορίζει επιτροπές για ανθρωπιστικά, νομικά, οικονομικά και θέματα ασφάλειας, ενώ θα συνεργάζεται με μια Παλαιστινιακή Εκτελεστική Αρχή, στελεχωμένη από ανεξάρτητους τεχνοκράτες. Αυτή θα διαχειρίζεται την καθημερινή διοίκηση μέσω υπουργείων υγείας, παιδείας, υποδομών, οικονομικών και δικαιοσύνης.
Η ασφάλεια θα εξασφαλίζεται από μια Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης (ISF), πολυεθνική και με εντολή ΟΗΕ, που θα αποτρέπει την ανασυγκρότηση ένοπλων οργανώσεων, θα διαφυλάσσει τα σύνορα και θα στηρίζει την τοπική αστυνομία.
Συμπληρωματικά προβλέπεται η δημιουργία Αρχής Επενδύσεων και Ανάπτυξης για την προώθηση έργων ανοικοδόμησης και προσέλκυσης κεφαλαίων, καθώς και ξεχωριστού οργανισμού για τη διαχείριση διεθνών επιχορηγήσεων.
Στόχος ο τερματισμός του πολέμου και αποτροπή αναβίωσης της Χαμάς
Το σχέδιο δεν θέτει χρονοδιάγραμμα παράδοσης της Γάζας στην Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά το περιγράφει ως «βασισμένο στην απόδοση» (performance-based), με διάρκεια αρκετών ετών αλλά όχι δεκαετίας. Προϋπόθεση είναι να μην επιστρέψει η Χαμάς ως ένοπλη δύναμη.
«Ο τρόπος να τελειώσει ο πόλεμος είναι να συμφωνήσουν οι περιφερειακοί παίκτες σε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης στη Γάζα, όπου η Χαμάς δεν θα έχει λόγο ούτε όπλα ούτε την ευκαιρία να επανέλθει», ανέφερε πηγή στις συνομιλίες.
Παρά τα εμπόδια, οι επαφές συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς, καθώς –όπως είπε ένας από τους διαπραγματευτές– «δεν έχουμε μήνες ή εβδομάδες, έχουμε μέρες».
