Η Ιταλία κατέγραψε την πρώτη της αναβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας από το 2021, με τον οίκο Fitch Ratings να προχωρά σε αναβάθμιση της χώρας κατά μία βαθμίδα, σε BBB+, επιβραβεύοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησης της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι για τη μείωση του ελλείμματος. Η αξιολόγηση τοποθετεί πλέον την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης τρεις βαθμίδες πάνω από την κατηγορία «junk» και συνοδεύεται από σταθερή προοπτική.
Στην έκθεσή του, ο Fitch εξήγησε ότι η κίνηση αυτή αντικατοπτρίζει την αυξημένη εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική πορεία της Ιταλίας. «Η αναβάθμιση αντανακλά ένα ενισχυμένο ιστορικό δημοσιονομικής σύνεσης και ισχυρή δέσμευση στην επίτευξη βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων στόχων, στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου», ανέφερε ο οίκος. Παράλληλα, τόνισε ότι ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον, η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η μείωση των εξωτερικών ανισορροπιών βελτιώνουν περαιτέρω τα θεμελιώδη πιστωτικά μεγέθη της χώρας.
Η αντίθεση με τη Γαλλία και η πολιτική σταθερότητα της Μελόνι
Η θετική αξιολόγηση έρχεται σε αντίθεση με τη Γαλλία, η οποία μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είδε τον ίδιο οίκο να μειώνει την αξιολόγησή της, εν μέσω πολιτικών αναταράξεων και δυσκολιών να διατηρήσει το έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην περίπτωση της Ιταλίας, ο Fitch βλέπει ότι ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί ήδη από το επόμενο έτος, ενώ η χώρα απολαμβάνει μια ασυνήθιστη για τα δεδομένα της πολιτική σταθερότητα υπό την ηγεσία της Μελόνι.
Η εικόνα αυτή αποτελεί ριζική διαφοροποίηση από το παρελθόν, όταν η Ιταλία χαρακτηριζόταν «αδύναμος κρίκος» της ευρωζώνης, με συχνές αλλαγές κυβερνήσεων και αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών της.
«Επαναφέραμε την Ιταλία στον σωστό δρόμο», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Τζανκάρλο Τζορτζέτι, σχολιάζοντας την αναβάθμιση. Ο ίδιος αναφέρθηκε σε «πολλή μελέτη, πολλή δουλειά, σοβαρή και διακριτική» διαχείριση που, όπως υπογράμμισε, φέρνει απτά αποτελέσματα.
Οι προκλήσεις του προϋπολογισμού και το δημοσιονομικό πλεονέκτημα
Η αναβάθμιση του Fitch βασίζεται στην υπόθεση ότι η κυβέρνηση θα παραμείνει συνεπής στην πολιτική μείωσης του ελλείμματος. Ήδη οι αρμόδιοι αξιωματούχοι προετοιμάζουν τον νέο προϋπολογισμό που θα ενσωματώνει τον στόχο για το επόμενο έτος και αναμένεται να εγκριθεί από τη Μελόνι και το υπουργικό συμβούλιο πριν από το τέλος Σεπτεμβρίου.
Στην αγορά, οι επενδυτές έχουν δείξει αυξημένη εμπιστοσύνη προς την Ιταλία. Το περιθώριο απόδοσης των 10ετών ιταλικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών –ο βασικός δείκτης μέτρησης κινδύνου στη ζώνη του ευρώ– έχει μειωθεί κάτω από τις 80 μονάδες βάσης, λιγότερο από το ένα τρίτο σε σχέση με τα επίπεδα όταν η Μελόνι ανέλαβε την εξουσία το 2022.
Η αποκλιμάκωση αυτή στο κόστος δανεισμού σημαίνει ότι η κυβέρνηση διαθέτει πλέον ένα απρόσμενο περιθώριο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, ενισχύοντας τα σχέδια χρηματοδότησης και τις δημοσιονομικές της δυνατότητες. Ωστόσο, το δημόσιο χρέος της χώρας, που υπερβαίνει το 130% του ΑΕΠ, εξακολουθεί να αποτελεί βαριά πρόκληση και περιορίζει τα περιθώρια για πλήρη αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών.
Οι επόμενοι σταθμοί για την Ιταλία
Μετά την αναβάθμιση της Fitch, η προσοχή στρέφεται τώρα στον οίκο Moody’s Ratings. Η αξιολόγησή του για την Ιταλία βρίσκεται μόλις μία βαθμίδα πάνω από την κατηγορία «junk», αποτελώντας εξαίρεση σε σχέση με τις υπόλοιπες εταιρείες αξιολόγησης. Από τις πέντε που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την αποτίμηση ενεχύρων, οι τέσσερις κατατάσσουν ήδη την Ιταλία δύο βαθμίδες υψηλότερα.
Η Moody’s δεν αναμένεται να δημοσιεύσει νέα έκθεση πριν από τις 21 Νοεμβρίου. Μέχρι τότε, ενδέχεται να υπάρξουν αξιολογήσεις από άλλους διεθνείς οίκους, όπως η S&P Global Ratings, η Morningstar DBRS και η Scope Ratings. Το βλέμμα των αγορών θα παραμείνει στραμμένο στην αντίδραση της Moody’s, καθώς αυτή είναι η μόνη που ακόμη διατηρεί την Ιταλία κοντά στη ζώνη υψηλού κινδύνου.
