Η Κίνα στρέφεται στους καταναλωτές του υπόλοιπου κόσμου για να διοχετεύσει έναν μεγάλο όγκο προϊόντων που δεν μπορούν να αγοράσουν οι Αμερικανοί, λόγω των δασμών που έχει επιβάλει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Είναι μια διάσταση του εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ εις βάρος δεκάδων χωρών, που είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για την ΕΕ, εάν αναλογιστεί κανείς τη μεγάλη τεχνολογική πρόοδο που έχει σημειώσει η Κίνα.
Οι βιομηχανίες των κρατών-μελών της ΕΕ αντιμετωπίζουν ήδη την τριπλή πρόκληση του υψηλού κόστους ενέργειας, της αναιμικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη και των δασμών Τραμπ. Ένα μαζικό κύμα με βιομηχανικά προϊόντα από την Κίνα, τα οποία διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές, θα αποτελέσει ένα ακόμη χτύπημα σε αρκετούς κλάδους.
Εμφανή τα σημάδια στην αυτοκινητοβιομηχανία
Ήδη τα σημάδια είναι εμφανή στον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών με την επέλαση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων (EVs) από την Κίνα σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές. Από το 2020 μέχρι το 2023, το μερίδιο των κινεζικών EVs στην ευρωπαϊκή αγορά αυξήθηκε από το 3% στο 20%, γεγονός που ανάγκασε την ΕΕ να επιβάλει δασμούς 17,4%- 37,6% -ανάλογα με τον κατασκευαστή- από πέρυσι τον Ιούλιο.
Μολονότι σημειώθηκε μείωση των κινεζικών EVs στην Ευρώπη κατά 6% στη διάρκεια του περυσινού έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβληματίζεται για το εάν οι δασμοί είναι η ιδανική «άμυνα» για να απεμπολήσει φθηνά βιομηχανικά προϊόντα από την Κίνα και σε άλλους τομείς.
Από τη μια πλευρά, η Κομισιόν θα προτιμούσε να μην αναγκαστεί να ανεβάσει τους τόνους με το Πεκίνο. Η Κίνα είναι ένας από τους κορυφαίους εμπορικούς εταίρους στην παγκόσμια οικονομία. Από την άλλη πλευρά, οι επιδοτήσεις που δίνει το Πεκίνο στις εγχώριες βιομηχανίες -ώστε να είναι τόσο ανταγωνιστικές- δεν αφήνει περιθώρια για να δράσουν οι Βρυξέλλες.
Οι κινεζικές επιδοτήσεις
Σύμφωνα με το Εμπορικό Επιμελητήριο των χωρών Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο) στην Κίνα, το Πεκίνο είχε παραχωρήσει κρατικές επιδοτήσεις 57 δισ. δολαρίων σε κατασκευαστές ηλεκτροκίνητων και υβριδικών αυτοκινήτων από το 2016 μέχρι το 2022. Η ΕΕ διεξάγει έρευνα για να εξακριβώσει το μέγεθος αυτής της κρατικής βοήθειας, την ώρα που ο κινεζικός ανταγωνισμός επεκτείνεται σε πιο προηγμένους τομείς, όπως ο διαστημικός, η φαρμακευτική, οι τηλεπικοινωνίες, η ρομποτική και η ενεργειακή μετάβαση, όπως διαπιστώνουν πηγές της Le Figaro.
Αν και οι Ευρωπαίοι δυσκολεύονται πάρα πολύ να συμφωνήσουν στη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν για να προστατεύσουν τη βιομηχανία τους, το παράδειγμα των φωτοβολταϊκών είναι ακόμη ζωντανό. Τα φθηνά, επιδοτούμενα ηλιακά πάνελ από την Κίνα εξάλειψαν σε μεγάλο βαθμό την ευρωπαϊκή βιομηχανία πριν από μια δεκαετία. Αν και απαραίτητη για τους κλιματικούς στόχους, η ΕΕ εξαρτάται πλέον από την Κίνα για την τεχνολογία αυτή.
Η νέα υπερπαραγωγή από την Κίνα απειλεί να ρίξει τις τιμές ακόμα πιο χαμηλά. Δυο ακόμη ζητήματα που προβληματίζουν την ΕΕ είναι η υπερπροσφορά φθηνού χάλυβα και ανεμογεννητριών, οι οποίες προσφέρονται στην Ευρώπη σε τιμές έως και 50% χαμηλότερες από τις ευρωπαϊκές, σύμφωνα με την WindEurope. Πληροφορίες της Le Figaro μαρτυρούν ότι το 70% των τεχνολογιών ενεργειακής μετάβασης προέρχονται από την Κίνα ενώ η γερμανική Handelsblatt αποκάλυψε πως η Κομισιόν εξετάζει την επιβολή δασμών 25% με 35% στον κινεζικό χάλυβα.
Σήμερα, ωστόσο, οι βιομηχανίες της Κίνας αποκτούν σημαντική παρουσία σε τομείς που η Δύση θεωρούσε πως έχει το προβάδισμα, όπως ο διαστημικός τομέας, η πυρηνική ενέργεια, οι βιοτεχνολογίες ή η τεχνητή νοημοσύνη. «Από την Πολωνία μέχρι τη Βρετάνη, όλοι πλήττονται, όλες οι βιομηχανίες» », επιβεβαιώνει ο Τομάς Γκρεμπίν, οικονομολόγος στο Cepii. «Είναι μια ζωτική πρόκληση, πολύ πιο σοβαρή από αυτή που θέτει στην Ευρώπη η αμερικανική εμπορική πολιτική», προσθέτει ο ίδιος.
Ο Μάριο Ντράγκι προειδοποίησε
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο Μάριο Ντράγκι, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σήμανε τον συναγερμό: «Από τον περασμένο Δεκέμβριο, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε κατά σχεδόν 20%» είχε πει. Πράγματι, το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την Κίνα ξεπέρασε τα 300 δισ. ευρώ το 2024, καθώς οι εισαγωγές από την Κίνα ανήλθαν σε 519 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές της ΕΕ προς την Κίνα έφτασαν τα 213,2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Εάν η Κίνα συνεχίσει να έχει αυτήν την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, διοχετεύοντας την στον υπόλοιπο κόσμο σε πολύ χαμηλές τιμές, τότε εκτιμάται πως το μερίδιό της στην παγκόσμια μεταποίηση θα επεκταθεί από το 1/3 σήμερα στο ήμισυ μέχρι το 2040. Δεν είναι αποκλειστικά η ΕΕ σε αυτήν τη θέση.
Τεράστιο το κινεζικό εμπορικό πλεόνασμα
Παρά τους δασμούς Τραμπ, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας εκτιμάται πως θα εκτοξευθεί στο ρεκόρ του 1,2 τρισ. δολαρίων κατά τη διάρκεια του φετινού έτους. Οι ενδείξεις είναι ισχυρές. Οι αγορές από την Ινδία και την Αφρική αναμένεται να φτάσουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ οι πωλήσεις στις οικονομίες της νοτιοανατολικής Ασίας έχουν ξεπεράσει τα επίπεδα προ πανδημίας, σύμφωνα με το Bloomberg.
Τέλος, η ενίσχυση του ευρώ έναντι του δολαρίου, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση του γουάν, λειτουργούν εις βάρος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας διότι γίνεται λιγότερο ανταγωνιστική. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Γαλλίας, οι κινεζικές εισαγωγές στην Ευρώπη θα έχουν ενισχυθεί κατά 12% το δ’ τρίμηνο του 2025 σε σχέση με πέρυσι.
Εν τω μεταξύ, ασκείται δριμεία κριτική εις βάρος των Βρυξελλών. «Το κινεζικό κύμα ανεβαίνει, αλλά αργά. Προσέχουν, όμως, να μην προκαλέσουν μέτρα αντιποίνων», αναλύει πηγή της Le Monde, υπογραμμίζοντας: «αλλά δεν τρέφω αυταπάτες: η κινεζική ατζέντα πρόκειται να μας καταβροχθίσει».
