Εντείνεται ο πόλεμος των δασμών ΗΠΑ-Κίνας, με νέες τακτικές. Για χρόνια, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ επέκρινε τις Ηνωμένες Πολιτείες για τον «μακρύ βραχίονα δικαιοδοσίας» των αμερικανικών ελέγχων στις εξαγωγές. Τώρα, όμως, το Πεκίνο αποφάσισε να παίξει το παιχνίδι του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τους δικούς του όρους, χρησιμοποιώντας τους ίδιους μηχανισμούς πίεσης που κάποτε κατήγγειλε ως «μακρύ χέρι της αμερικανικής πολιτικής».
Η Κίνα αιφνιδίασε τις αγορές την περασμένη εβδομάδα ανακοινώνοντας νέους περιορισμούς στις σπάνιες γαίες — αυτή τη φορά επεκτείνοντας τους ελέγχους ώστε να απαιτείται κινεζική άδεια ακόμη και για εξαγωγές τρίτων χωρών που περιέχουν ίχνη κινεζικών μετάλλων.
Η κίνηση αυτή αντικατοπτρίζει τους περιορισμούς που η Ουάσιγκτον εφαρμόζει εδώ και χρόνια στα προηγμένα μικροτσίπ και ήρθε λίγες ημέρες μετά την επέκταση των αμερικανικών ελέγχων στην τεχνολογία.
Η σύγκρουση υπογραμμίζει πόσο εύθραυστη παραμένει η εμπορική εκεχειρία ΗΠΑ–Κίνας, η οποία λήγει επισήμως στις 10 Νοεμβρίου, εξηγούν αναλυτές στο Bloomberg.
Η ρητορική των δασμών και η ψυχραιμία των αγορών
Παρά την προβλέψιμη αντίδραση του Τραμπ — που απείλησε με αύξηση των αμερικανικών δασμών κατά 100% — οι αναλυτές της Morgan Stanley και της Nomura εκτιμούν ότι η προγραμματισμένη συνάντηση των δύο ηγετών στη Νότια Κορέα αργότερα μέσα στον μήνα θα πραγματοποιηθεί κανονικά.
Οι δύο πλευρές ετοιμάζονται να συναντηθούν στη Φρανκφούρτη μέσα στις επόμενες εβδομάδες, σε μια προσπάθεια να παρατείνουν την τρέχουσα ανακωχή των 90 ημερών πριν από τη λήξη της τον Νοέμβριο. Ειδικοί εκτιμούν ότι η Κίνα νιώθει σε ισχυρότερη θέση να απορροφήσει τις πιέσεις, ενώ ο Τραμπ αντιμετωπίζει εσωτερικές πολιτικές πιέσεις, κυρίως από τους Αμερικανούς αγρότες και ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Για τον Σι και τον Τραμπ — δύο ηγέτες που αρέσκονται να παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως δεινούς διαπραγματευτές — το διακύβευμα είναι πλέον ποιος «κρατά τα καλύτερα χαρτιά».
Ο Τραμπ δήλωσε ανοιχτός σε μια συμφωνία, ωστόσο ο αντιπρόεδρος Τζει Ντι Βανς τόνισε πως «το αποτέλεσμα εξαρτάται από την αντίδραση της Κίνας». Από την πλευρά του, το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε ότι θα λάβει «όλα τα αναγκαία μέτρα» εάν η Ουάσιγκτον συνεχίσει την επιθετική της πολιτική.
Το Πεκίνο δεν έχει ακόμη απαντήσει στις απειλές του Τραμπ για δασμούς 100% στις κινεζικές εισαγωγές, μετά τους πρόσφατους περιορισμούς του Σι στις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Παρ’ όλα αυτά, οι κινεζικές αγορές έδειξαν ανθεκτικότητα, ενώ οι αναλυτές θεωρούν ότι πρόκειται περισσότερο για στρατηγικό παζάρι παρά για κλιμάκωση χωρίς επιστροφή.
Το εμπόριο δίνει πλεονέκτημα στο Πεκίνο
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία εξαγωγών που δημοσιεύθηκαν σήμερα έδειξαν ότι οι αποστολές κινεζικών προϊόντων στο εξωτερικό αυξήθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων έξι μηνών, γεγονός που μετριάζει την επίδραση οποιασδήποτε νέας δασμολογικής επιβάρυνσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αντίθετα, ο Τραμπ καλείται να αναζητήσει νέες αγορές για τα αμερικανικά προϊόντα — κυρίως για τη σόγια, την οποία το Πεκίνο έχει σταματήσει να αγοράζει — ενώ η προσέγγιση της εορταστικής περιόδου εντείνει την ανησυχία για ενδεχόμενα άδεια ράφια στα αμερικανικά καταστήματα.
Η σκιά του TikTok και οι πολιτικές συνέπειες στον πόλεμο των δασμών
Η πιθανή απώλεια της συμφωνίας που είχε επιτευχθεί με το Πεκίνο για τη λειτουργία της κινεζικής εφαρμογής TikTok στις ΗΠΑ θα μπορούσε επίσης να περιορίσει την ικανότητα του Τραμπ να απευθυνθεί στους νεότερους ψηφοφόρους μέσω της πλατφόρμας, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Παρά τις εντάσεις, ορισμένα σημάδια αποκλιμάκωσης αρχίζουν να διαφαίνονται. Οι τελευταίες απειλές για δασμούς θα τεθούν σε ισχύ μόνο μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών, αφήνοντας περιθώριο για συμβιβασμό.
«Μην ανησυχείτε για την Κίνα, όλα θα πάνε καλά! Ο άκρως σεβαστός πρόεδρος Σι απλώς πέρασε μια κακή στιγμή. Δεν θέλει ύφεση για τη χώρα του, ούτε κι εγώ. Οι ΗΠΑ θέλουν να βοηθήσουν την Κίνα, όχι να τη βλάψουν!!!» έγραψε στην πλατφόρμα Truth Social.
Ο Σι εγκαταλείπει το «ηθικό πλεονέκτημα» με τους δασμούς
Ωστόσο, ο Σι Τζινπίνγκ έχει πλέον ξεκαθαρίσει ότι εγκαταλείπει τη ρητορική της «ηθικής ανωτερότητας» και είναι διατεθειμένος να απαντήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες με τα ίδια μέσα.
Όπως σχολιάζουν αναλυτές στο Πεκίνο, η νέα στρατηγική αντικατοπτρίζει μια πιο επιθετική και ρεαλιστική προσέγγιση στην εμπορική πολιτική της Κίνας, μια στάση που ίσως καθορίσει το επόμενο κεφάλαιο της γεωοικονομικής αντιπαράθεσης των δύο υπερδυνάμεων.
