Μετά τις τυμπανοκρουσίες για την κατάπαυση πυρός στη Λωρίδα της Γάζας που επέβαλε ο Τραμπ με Ισραήλ – Χαμάς, όσο πέφτει η σκόνη τόσο ανοίγει η συζήτηση για την επόμενη μέρα στη συγκεκριμένη περιοχή αλλά και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή.
Το πρώτο ερώτημα είναι πόσο μπορεί να κρατήσει η ανακωχή Ισραήλ – Χαμάς και από τι εξαρτάται, καθώς κυριαρχεί σειρά από πολύπλοκες παραμέτρους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε απόλυτα ικανοποιημένος με όσα συνέβησαν στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου και από το κεντρικό βήμα είπε, μεταξύ άλλων, πως «τα καταφέραμε ύστερα από 3.000 χρόνια! Όπως μπορείτε να δείτε, αυτή είναι πιθανώς η μεγαλύτερη συνάθροιση χωρών όσον αφορά τον πλούτο και τη δύναμη που έχει γίνει ποτέ, και είναι μεγάλη τιμή να συμμετέχω σε αυτήν. Η συμφωνία είναι τόσο μεγάλη, που θα αποτρέψει έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο – ο οποίος θα μπορούσε να είχε ξεσπάσει στη Μέση Ανατολή…».
Η εβδομάδα ξεκίνησε με τον Ντόναλντ Τραμπ να εισέρχεται θριαμβευτικά στη Μέση Ανατολή, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως τον «μεγάλο ειρηνοποιό». Και, σε έναν βαθμό, κατάφερε κάτι που ο προκάτοχός του, Τζο Μπάιντεν, δεν μπόρεσε: να επιβάλει εκεχειρία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, χρησιμοποιώντας τον τεράστιο μοχλό πίεσης της στρατιωτικής βοήθειας.
Σύμφωνα με το Quincy Institute, οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει μεταξύ 31 και 33 δισ. δολαρίων για την υποστήριξη του ισραηλινού πολέμου στη Γάζα από τον Οκτώβριο του 2023. Παρ’ όλα αυτά, ο Μπάιντεν απλώς «δάκρυζε» μπροστά στη γενοκτονία, ενώ ο Τραμπ, με συνοπτικές διαδικασίες, πίεσε τον Νετανιάχου να συναινέσει σε μια συμφωνία.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η εκεχειρία είναι σίγουρο ότι θα κρατήσει. Οι σελίδες της Ιστορίας είναι γεμάτες με παραβιάσεις συμφωνιών από το Ισραηλ. Τον Μάρτιο το Τελ Αβίβ μονομερώς έσπασε την προηγούμενη εκεχειρία, συνεχίζοντας τη σφαγή των Παλαιστινίων.
Η παρούσα συμφωνία ενδέχεται απλώς να αποτελεί μια νέα φάση της σύγκρουσης, με αμφίβολους όρους και πολύ «χώρο για παζάρια», όπως παρατηρεί ο αναλυτής Εμίλ Χοκαγιέμ.
ΗΠΑ και Ισραήλ: Όταν ο σκύλος δαγκώνει το χέρι που τον ταΐζει
Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ παραμένει ο «επιτηρητής» της αμερικανικής αυτοκρατορίας στη Μέση Ανατολή, ο «Κέρβερος» της περιοχής, η σχέση τους έχει γίνει πιο τεταμένη. Το Ισραήλ δεν είναι πλέον απλώς ένα εξαρτημένο κράτος που κάνει τη βρόμικη δουλειά των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή: είναι μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη, με αυξημένη στρατιωτική ισχύ και πολιτική αυτονομία.
Η γενοκτονία δύο ετών στη Γάζα έχει φέρει σε δύσκολη θέση ακόμα και το ίδιο το αμερικανικό κατεστημένο. Τμήματα της αμερικανικής ελίτ ανησυχούν ότι η υπερβολική στήριξη στο Ισραήλ αποσταθεροποιεί αραβικά καθεστώτα, πολύτιμους συμμάχους των ΗΠΑ.
Ωστόσο, όταν φτάνει η κρίσιμη στιγμή, οι ΗΠΑ επαναβεβαιώνουν τη στήριξή τους στο Ισραήλ. Αυτό αποδείχτηκε όταν η Ουάσιγκτον επιχείρησε να συγκρατήσει την κρίση με το Ιράν, που προκλήθηκε από τις ισραηλινές επιθέσεις, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να διατηρήσει τους όρους του νέου «ειρηνευτικού» σχεδίου.
Στη Σύνοδο για τη Γάζα, στο περιθώριο, Μητσοτάκης και Τραμπ αντάλλαξαν χειραψία, ενώ ακολούθησε σύντομη συνομιλία, με ιδιαίτερο συμβολισμό για την επόμενη μέρα, καθώς η Ελλάδα αναμένεται να συμμετάσχει στα σχέδια ανοικοδόμησης της Γάζας.
O Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ντόναλντ Τραμπ στην Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη στo Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, για τον τερματισμό του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας © ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ/ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ/EUROKINISSI)
Εκεχειρία με το βλέμμα στον Κόλπο – Το γεωοικονομικό σχέδιο Τραμπ
Ωστόσο, η πραγματική προτεραιότητα του Τραμπ δεν είναι η Γάζα, ούτε καν το Ισραήλ – είναι ο Περσικός Κόλπος. Οι οικογενειακοί του δεσμοί με τα κράτη του Κόλπου (ιδιαίτερα τη Σαουδική Αραβία) είναι οικονομικά και πολιτικά κρίσιμοι, εξηγεί ο ακαδημαϊκός Αλεξ Καλλίνικος, καθώς η διπλωματία των ΗΠΑ στην περιοχή παίρνει άλλη τροπή.
Αυτό εξηγεί γιατί η επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ, που ξεκίνησαν το 2020, αποτελεί βασικό στρατηγικό στόχο. Η Σαουδική Αραβία, ωστόσο, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει το Ισραήλ όσο συνεχίζεται η γενοκτονία στη Γάζα.
Για να ανοίξει ο δρόμος, ο Τραμπ χρειάστηκε να συγκρατήσει το Ισραήλ. Μετά την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας ηγετών της Χαμάς στο Κατάρ, ένα κρίσιμο κράτος-μεσολαβητή και έδρα της CENTCOM (αμερικανική διοίκηση Μέσης Ανατολής), οι εντάσεις κλιμακώθηκαν. Η αμερικανική πίεση στον Νετανιάχου αυξήθηκε κατακόρυφα – και εκεί γεννήθηκε το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων του Τραμπ.
Μέσα στο Ισραήλ: Σύγκρουση πολιτικών και στρατηγικών
Η συμφωνία της εκεχειρίας φέρνει μεν την απελευθέρωση ομήρων, αλλά δεν αποκαθιστά την ενότητα στο εσωτερικό του Ισραήλ. Ο Νετανιάχου εξαρτάται από την ακροδεξιά -τους Μπετσαλέλ Σμότριτς και Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ-, οι οποίοι έχουν ταχθεί κατά της εκεχειρίας και απαιτούν την πλήρη εκρίζωση της Χαμάς.
«Μόλις οι όμηροι επιστρέψουν, το Ισραήλ πρέπει να συνεχίσει αμείλικτα την εξάλειψη της Χαμάς και τον πλήρη αφοπλισμό της Γάζας», δήλωσε ο Σμότριτς, απορρίπτοντας ακόμη και μια επιστροφή στο καθεστώς Απαρτχάιντ.
Το Ισραήλ έχει οικοδομηθεί πάνω στον στόχο της εθνοτικής καθαρότητας. Από τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν μέχρι σήμερα, το δόγμα είναι σαφές: «Μόνο με εβραϊκό πληθυσμό τουλάχιστον 80% μπορεί το κράτος να είναι σταθερό». Αυτή η ιδεολογία μεταφράζεται σήμερα σε γενοκτονία, εθνοκάθαρση και εποικισμό.
Βασικά συμπεράσματα από τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα
Υπάρχουν τρία βασικά συμπεράσματα από τη συμφωνία της εκεχειρίας. Πρώτον, ο μεγάλος νικητής είναι ο Τραμπ – αλλά μπορεί εύκολα να καταλήξει και ο μεγάλος χαμένος.
Ποιες είναι οι υπολογισμένες κινήσεις του Τραμπ; Αντιμετωπίζει την υπερέκταση της αμερικανικής αυτοκρατορίας και την εμφανή υποχώρηση της ικανότητάς της να κυριαρχεί παγκοσμίως.
Η κυβέρνηση Τραμπ επιθυμεί να εστιάσει στον κύριο γεωπολιτικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ, την Κίνα, και στον ανταγωνισμό στην Ασία και τον Ειρηνικό. Ελπίζει ότι η παρούσα συμφωνία θα βάλει τέλος στον πόλεμο στη Γάζα, ενώ θα διατηρήσει τα συμφέροντα της Δύσης και τη δεσπόζουσα θέση του Ισραήλ στην περιοχή. Κι αυτό ενώ η Κίνα ενισχύει τις οικονομικές σχέσεις της με κράτη της Μέσης Ανατολής.
Ο Τραμπ είναι φανατικός υποστηρικτής του Ισραήλ, ενίσχυσε την ακροδεξιά του και δεν δίστασε να του προσφέρει πλήρη διπλωματική και στρατιωτική κάλυψη. Παράλληλα, όμως, έχει προσπαθήσει να οικοδομήσει σχέσεις με τα κράτη του Κόλπου και με το νέο καθεστώς της Συρίας – σχέσεις που δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν όσο συνεχίζεται μια ανοιχτή γενοκτονία.
Σήμερα ο Τραμπ επενδύει πολιτικά στην εικόνα του ως «ειρηνοποιού», ικανού να βάλει τέλος στους «αιώνιους πολέμους». Η ανάγκη να στηριχτεί αυτό το αφήγημα γίνεται ακόμη πιο επιτακτική μετά την αποτυχία του να εξασφαλίσει συμφωνία για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
🇵🇸🇨🇭 Thousands Rally in Bern in Solidarity with Palestine pic.twitter.com/nJmdq7zy5K
— Ounka (@OunkaOnX) October 12, 2025
Η Χαμάς, το Ιράν και τα όρια της «Αντίστασης»
Ωστόσο, τίποτα δεν εγγυάται ότι ο Τραμπ θα πετύχει τους στόχους του. Ο δύσκολος δρόμος προς την επίτευξη της εκεχειρίας αποκάλυψε σε όλη της την ένταση τη ρήξη στις σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ.
Από την άλλη πλευρά, η Χαμάς έχει βασιστεί στη στήριξη περιφερειακών δυνάμεων, όπως το Ιράν, η Χεζμπολάχ, οι Χούθι και το καθεστώς Άσαντ στη Συρία. Όμως αυτό το «Τόξο Αντίστασης» έχει υποστεί βαρύτατα πλήγματα.
Το Ιράν είναι αποδυναμωμένο, η Συρία απομονωμένη, η Χεζμπολάχ αποκεφαλισμένη ηγετικά. Πάνω απ’ όλα, η στρατηγική αυτή υπηρέτησε περισσότερο τα συμφέροντα του Ιράν και λιγότερο την απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Over 500,000 people are marching for Palestine in London. pic.twitter.com/3Xl9bAqlyd
— Nadeem Ahmed (@Muqadaam) October 11, 2025
Γάζα: Εκεχειρία ή μια ανάπαυλα;
Η τραγική διαπίστωση είναι ότι η Γάζα έχει αφεθεί να αιμορραγεί, χωρίς ουσιαστική στήριξη.
Η εκεχειρία του Τραμπ έχει δρόμο μπροστά και ίσως να μη σηματοδοτεί ειρήνη, αλλά μια από τις πολλές στην Ιστορία στιγμές παύσης σε έναν πόλεμο που ούτε τελείωσε ούτε ξεχάστηκε.
Το Ισραήλ συνεχίζει να επιδιώκει την πλήρη επικράτηση και την εθνοκάθαρση. Η Χαμάς αναζητεί όρους επιβίωσης. Οι ΗΠΑ κινούνται με βάση γεωστρατηγικά συμφέροντα. Όταν, την ίδια ώρα, σε μια σειρά πόλεις του πλανήτη το κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη εντείνει την κοινωνική πίεση, με διαδηλώσεις και απεργίες, τόσο στις αραβικές χώρες όσο και στη Δύση.
