Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, ο αμερικανικός στρατός -με εντολή Τραμπ– έχει εξαπολύσει στοχευμένες επιθέσεις σε τουλάχιστον 8 σκάφη στην Καραϊβική και ένα στον Ειρηνικό Ωκεανό, στα ανοιχτά των ακτών της Κολομβίας, με το επιχείρημα ότι μετέφεραν ναρκωτικά. Aπό αυτές τις αεροναυτικές επιδρομές σε διεθνή ύδατα σκοτώθηκαν τουλάχιστον 37 άτομα. Ένας επιζών απελάθηκε από τις ΗΠΑ στον Ισημερινό, όπου η δικαιοσύνη, όμως, δεν εντόπισε αποδείξεις πως συμμετείχε σε εμπόριο ναρκωτικών.
Το γεγονός αυτό, πάντως, δεν εμπόδισε τον πρόεδρο Τραμπ να υποστηρίξει δημόσια ότι οι αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Καραϊβική είναι νόμιμες και… σωτήριες. «Δεν χρειάζεται να αισθάνεται κανείς άσχημα που σώζει 25.000 αμερικανικές ζωές… 300.000 θάνατοι από ναρκωτικά σου δίνουν σαφή νομική εξουσία» δήλωσε πρόσφατα ο Αμερικανός πρόεδρος από το Οβάλ Γραφείο.
Όπως γράφει η γερμανική Die Welt, η λογική αυτή αποτελεί έκφραση του «δόγματος», που η Ουάσιγκτον έχει αρχίσει να εφαρμόζει πλέον στη Λατινική Αμερική στη «δεύτερη φορά Τραμπ» στον Λευκό Οίκο: πάταξη της διακίνησης ναρκωτικών, μείωση της παράνομης μετανάστευσης και περικύκλωση καθεστώτων που θεωρούνται εχθρικά ή ασταθή προς τα αμερικανικά συμφέροντα. Τα δύο πρώτα, σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», έρχονται να ικανοποιήσουν το ακροατήριο του MAGA, στο οποίο στηρίχτηκε ο Τραμπ για να ρίξει το «μπλε τείχος» στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές και να ολοκληρώσει το total recall στην Ουάσιγκτον. Το τρίτο, απλώς, αποτελεί συνέχεια των πρακτικών που είχαν εφαρμόσει οι προκάτοχοί του στον Λευκό Οίκο, ο καθένας με τον δικό του τρόπο αλλά με μια κοινή συνισταμένη: τα αμερικανικά συμφέροντα και την προώθησή τους.
Πρακτικές, οι οποίες, στον πυρήνα τους διατηρούν τον θεμέλιο λίθο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως αυτή εκφράζεται από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα: Το δόγμα Μονρόε. Είτε πρόκειται για τον ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας και την «Κρίση των Πυραύλων» επί Τζον Κένεντι, τα πραξικοπήματα της CIA σε χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής με τις ευλογίες Κίσινγκερ, την αμερικανική εισβολή στη Γρενάδα επί Ρήγκαν (σε μια από τις τελευταίες πράξεις του Ψυχρού Πολέμου), τις στρατιωτικές επεμβάσεις των Μπους σε Ιράκ (δις) και Αφγανιστάν ή τα χτυπήματα ακριβείας με drones και «φώκιες» επί Ομπάμα για την εκτέλεση Σουλεϊμανί και Οσάμα Μπιν Λάντεν, το μήνυμα παραμένει το ίδιο: οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν σε τρίτες χώρες (σ.σ. τότε ήταν η αποικιοκρατική Ευρώπη, τώρα είναι η Κίνα) να αναμειχθούν σε «υποθέσεις του δυτικού ημισφαιρίου».
Επίσης, με το… update που φρόντισε να κάνει ο 26ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο αγαπημένος «Teddy» των Αμερικανών, στις αρχές του 20ου αιώνα, η Αμερική έλαβε (από μόνη της) τη νομιμοποίηση να επεμβαίνει σε τρίτες χώρες της αμερικανικής ηπείρου, οι οποίες αδυνατούσαν να «διατηρήσουν την τάξη», ανοίγοντας έτσι τον δρόμο να γίνει η Λατινική Αμερική… αμερικανική αυλή. Και, όπως τότε ο Θεόδωρος Ρούσβελτ, έτσι και τώρα ο Τραμπ, θεωρεί ότι η σταθερότητα της Λατινικής Αμερικής αποτελεί ζήτημα εθνικού συμφέροντος για τις ΗΠΑ. Μόνο, που, πίσω από το αφήγημα για ναρκωτικά, μετανάστευση και τρομοκρατία, παραμένει πάντα ο στόχος των ζωνών επιρροής που θα εξυπηρετούν τα αμερικανικά συμφέροντα στην κούρσα για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.
Αναλυτές επισημαίνουν με νόημα ότι τα τωρινά γεγονότα στα ανοιχτά της Βενεζουέλας και της Κολομβίας έρχονται ως φυσική συνέχεια των διεκδικήσεων Τραμπ στη Γροιλανδία και του μπασίματος της δυτικής κοινοπραξίας με μπροστάρη την BlackRock στα (μέχρι πρότινος) κινεζικά λιμάνια πέριξ της Διώρυγας του Παναμά ή ακόμη της αξίωσης να γίνει ο Καναδάς η 51η πολιτεία των ΗΠΑ.
Πόσο πιθανή είναι μια χερσαία επέμβαση των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα
Πλέον, ο ίδιος ο Τραμπ δεν αποκλείει οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ να μη μείνουν στην Καραϊβική, αλλά να επεκταθούν και στην ξηρά, καλώντας μάλιστα και τον υπουργό Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, να προετοιμάσει το έδαφος για μια τέτοια εξέλιξη. Ήδη, το αεροπλανοφόρο USS Gerald Ford έχει βάλει πλώρη για την Καραϊβική, την ώρα που αυξάνεται ο αριθμός των Αμερικανών στρατιωτών και των μαχητικών F-35 στην περιοχή.
Ωστόσο, το ενδεχόμενο μιας χερσαίας επέμβασης στη Βενεζουέλα συναντά μικρή πιθανότητα, σε σχέση με κάποιες μεμονωμένες αεροπορικές επιδρομές. Και πάλι, όμως, για το τελευταίο απαιτείται εξουσιοδότηση από το Κογκρέσο ώστε μια τέτοια στρατιωτική ενέργεια εκτός αμερικανικού εδάφους να έχει τον απαραίτητο μανδύα του Διεθνούς Δικαίου. Για την Die Welt, πάντως, κάτι τέτοιο δεν αποτελεί εμπόδιο, εφόσον ο Τραμπ πάρει τις αποφάσεις του.
Εξάλλου, το διακύβευμα είναι η αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα, όπου ο Νικολάς Μαδούρο έχει θέσει εκτός μάχης κάθε «επικίνδυνο» αντίπαλο: Το έκανε στην αρχή με τον Ενρίκε Καπρίλες, τον μεγάλο πολιτικό αντίπαλο του προκατόχου του, Ούγκο Τσάβες, για να ακολουθήσει στη συνέχεια ο Χουάν Γκουαϊδό και να πάρει σειρά η φετινή νικήτρια του Νόμπελ Ειρήνης, Μαρία Κορίνα Ματσάδο.
Το νέο δόγμα Τραμπ στη Λατινική Αμερική
Με το νέο δόγμα Τραμπ στην εξωτερική πολιτική, στο κάδρο μπαίνουν όσοι αντιτίθενται στις κινήσεις των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γκουστάβο Πέτρο. Ο πρόεδρος της Κολομβίας εξέφρασε ανοιχτά τη διαφωνία του για τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ επιχειρεί να αντιμετωπίσει το εμπόριο ναρκωτικών. Αποτέλεσμα: Το όνομά του μπήκε στην αμερικανική black list πολιτικών, σε βάρος των οποίων έχουν ενεργοποιηθεί κυρώσεις.
Παράλληλα, η Ουάσιγκτον διέκοψε την οικονομική βοήθεια, που παρείχε στην Μπογκοτά -έναν από τους πιο σταθερούς συμμάχους της στη Λατινική Αμερική για πάνω από δύο δεκαετίες. Αυτά τα κονδύλια διοχετεύονταν κυρίως στην καταπολέμηση των καρτέλ ναρκωτικών. Σύμφωνα με το BBC, μόνο το 2023 τα χρήματα που έστειλε ο «Θείος Σαμ» στην Κολομβία, ξεπέρασαν τα 700 εκατ. δολάρια.
«Ο πρόεδρος Γκουστάβο Πέτρο της Κολομβίας είναι ηγέτης στην παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, ενθαρρύνοντας σθεναρά τη μαζική παραγωγή ναρκωτικών, σε μεγάλα και μικρά χωράφια, σε όλη την Κολομβία», έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social, φροντίζοντας να επαναφέρει τον αμερικανικό προστατευτισμό ως μέσο πίεσης, καθώς απείλησε να ανεβάσει τους δασμούς στην Μπογκοτά.
Σε αυτήν την τραμπική προσέγγιση του δόγματος Μονρόε και της μετεξέλιξής του επί προεδρίας Ρούσβελτ, η Λατινική Αμερική χωρίζεται σε φίλους και εχθρούς. Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, ο οποίος άνοιξε τη διαβόητη φυλακή CECOT για μετανάστες που εκδίδονται από τις ΗΠΑ, έγινε δεκτός με τιμές στον Λευκό Οίκο από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, όταν… κόλλησε το αλυσοπρίονο των μεταρρυθμίσεων, χρειάστηκε την αμερικανική οικονομική βοήθεια για να μπορέσει να αποφύγει μια οδυνηρή ήττα στις ενδιάμεσες εκλογές. Το πακέτο διάσωσης του πέσο προβλέπει 40 δισ. δολάρια σε αμερικανική βοήθεια, με τον Τραμπ όμως να ξεκαθαρίζει λίγα 24ωρα πριν από τις κάλπες ότι σε περίπτωση ήττας του ομόλόγου του, τα χρήματα δεν θα εκταμιευτούν. Οι ενδιάμεσες εκλογές στην Αργεντινή μετατράπηκαν σε δημοψήφισμα για την πολιτική Μιλέι, με την παράταξη του προέδρου να κερδίζει με διαφορά σχεδόν 10 μονάδων την αντιπολίτευση.
Μπουκέλε και Τραμπ στον Λευκό Οίκο © EPA/KEN CEDENO/POOL
Στον αντίποδα, η Βραζιλία του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα βρίσκεται στη λίστα των χωρών με τους μεγαλύτερους αμερικανικούς δασμούς: 50% σε όλες τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής πληρώνει τον «πόλεμο της σόγιας» και την καταδίκη Μπολσονάρο σε πολυετή κάθειρξη για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2023.
Η αντίφαση Τραμπ
Με τα τωρινά γεγονότα στη Βενεζουέλα αποτυπώνεται μία ακόμη αντίφαση της περιόδου Trump 2.0. Προεκλογικά, με motto το «America First», ο Τραμπ είχε επενδύσει στο αφήγημα να τερματιστεί η αμερικανική εμπλοκή σε πολέμους (σ.σ. Ουκρανία). Όπως γράφει η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», η ανάπτυξη δυνάμεων στην Καραϊβική Θάλασσα για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος του Νικολάς Μαδούρο έρχεται σε σύγκρουση με τις προηγούμενες θέσεις του Τραμπ, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα, επικρίνοντας τον στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό των προκατόχων του (σ.σ. Μπάιντεν)».
Και εξηγεί ότι ο Τραμπ υιοθετεί το δόγμα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, το οποίο εκφράστηκε από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους του νεότερου μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Αλ Κάιντα την 11η Σεπτεμβρίου και συνεχίστηκε από τον Ομπάμα με τα drones σε Πακιστάν και Αφγανιστάν, βάζοντας, όμως, αυτήν τη φορά στον ρόλο του εχθρού τους διακινητές ναρκωτικών, που δρουν σε «οργανώσεις χαρακτηρισμένες ως τρομοκρατικές». Με αυτόν τον τρόπο ο Τραμπ επανασυνδέεται με την αμερικανική εξωτερική πολιτική, όπου η προσφυγή στη βία αποτελεί τον κύριο μοχλό επιρροής. Και παράλληλα, με την προσωπική ρητορική που χρησιμοποιεί στα social media και στις δημόσιες τοποθετήσεις του, φροντίζει να ικανοποιεί την εκλογική βάση του «America First», η οποία συνδέει τη μετανάστευση και τα ναρκωτικά με την εθνική ασφάλεια.
