Οι τέσσερις κεντρώες πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου ετοιμάζουν κοινή επιστολή προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απαιτώντας σημαντικές αλλαγές στο σχέδιό της για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2028–2034).
Σύμφωνα με σχέδιο της επιστολής που αποκαλύπτει το Politico, οι ομάδες στην Ευρωβουλή απειλούν να απορρίψουν βασικά τμήματα του προϋπολογισμού εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους.
Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί ένταση στις σχέσεις μεταξύ της εκτελεστικής ηγεσίας της Ε.Ε. και των πολιτικών ομάδων που συνθέτουν τον κορμό της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Η πολιτική συμμαχία των τεσσάρων στο Ευρωκοινοβούλιο
Η επιστολή υπογράφεται από την κεντροδεξιά Ευρωπαϊκή Λαϊκή Ομάδα (ΕΛΚ), τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), τους Φιλελεύθερους του Renew Europe και τους Πράσινους — μια τετράδα που συγκροτεί την πλειοψηφία του Κοινοβουλίου και της οποίας η έγκριση είναι απαραίτητη για την υιοθέτηση του προϋπολογισμού.
Το σχέδιο της επιστολής ζητά από την Κομισιόν να αναθεωρήσει πλήρως την πρότασή της, που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, ώστε να ληφθούν υπόψη οι απόψεις όλων αυτών των παρατάξεων.
Όπως αναφέρει το κείμενο, «καθώς η τρέχουσα πρόταση για τα “εθνικά σχέδια” δεν λαμβάνει υπόψη τα βασικά αιτήματά μας, δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για διαπραγματεύσεις».
Διαφωνίες για τα «εθνικά σχέδια»
Η πιο έντονη σύγκρουση αφορά την πρόταση της Κομισιόν να ενοποιηθούν τα κονδύλια για αγρότες και περιφέρειες — που αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ του συνολικού προϋπολογισμού των 1,8 τρισ. ευρώ — σε ενιαία ταμεία που θα διαχειρίζονται οι κυβερνήσεις των 27 κρατών-μελών.
Σήμερα, οι περιφέρειες έχουν καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων· το νέο μοντέλο, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, θα ενίσχυε υπέρμετρα τις εθνικές κυβερνήσεις, υποβαθμίζοντας τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, αναφέρει το Politico.
Η Κομισιόν υπερασπίζεται το σχέδιο υποστηρίζοντας ότι θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να προσαρμόζουν καλύτερα τη χρηματοδότηση στις ανάγκες τους και να συνδέουν πιο στενά τις πληρωμές με τις μεταρρυθμίσεις. Όμως οι βουλευτές αντιτείνουν ότι αυτή η λογική δημιουργεί δημοκρατικό έλλειμμα και αποδυναμώνει τη διαφάνεια της διαδικασίας.
Αγροτική ανάπτυξη και δημοκρατικό έλλειμμα
Μία από τις βασικότερες αξιώσεις των πολιτικών ομάδων είναι η δέσμευση συγκεκριμένων κονδυλίων για την αγροτική ανάπτυξη και για όλες τις περιφέρειες, πρόβλεψη που απουσιάζει από την τρέχουσα πρόταση του προϋπολογισμού.
Παράλληλα, ζητούν να αναθεωρηθεί το μοντέλο «χρηματοδότησης έναντι μεταρρυθμίσεων» της Κομισιόν, το οποίο, κατά την άποψή τους, υπονομεύει τον δημοκρατικό έλεγχο.
Οι ευρωβουλευτές επιμένουν επίσης ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να έχει ισχυρότερο ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην εποπτεία του τρόπου με τον οποίο κατανέμονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια κατά τη διάρκεια του επταετούς κύκλου.
Κρίσιμη συνεδρίαση στο Ευρωκοινοβούλιο τον Νοέμβριο
Οι τέσσερις ομάδες έχουν ήδη συμφωνήσει να εντάξουν στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της 12ης Νοεμβρίου ειδική συζήτηση για την αρχιτεκτονική του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (MFF).
Εάν ως τότε δεν υπάρξει συμφωνία, σχεδιάζουν να καταθέσουν ψήφισμα απόρριψης του τμήματος του προϋπολογισμού που αφορά τα «εθνικά σχέδια».
Η ημερομηνία αυτή αποτελεί και καταληκτική προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Κοινοβουλίου και Κομισιόν σχετικά με τις επίμαχες αλλαγές.
Ήδη, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι έχουν δηλώσει πως είναι έτοιμοι να καταψηφίσουν τον προϋπολογισμό εάν δεν υπάρξουν διορθώσεις, ενώ το ΕΛΚ —αν και πιο επιφυλακτικό— αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πράξει το ίδιο.
Διαπραγματεύσεις με τα κράτη-μέλη έως το 2027
Πέρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη-μέλη βρίσκονται ήδη σε διαδικασία έντονων διαπραγματεύσεων για το δημοσιονομικό πλαίσιο, διαδικασία που αναμένεται να διαρκέσει έως τις αρχές του 2027.
Μόνο τότε το Κοινοβούλιο θα ξεκινήσει τελικές διαπραγματεύσεις με τις εθνικές κυβερνήσεις, πριν από την οριστική ψηφοφορία, ώστε ο προϋπολογισμός να τεθεί σε ισχύ το 2028.
