Το αμερικανικό Πεντάγωνο ετοιμάζεται να επενδύσει μεγάλα ποσά σε αμυντικές εταιρείες και να προσφέρει επιχορηγήσεις, δάνεια και άλλα οικονομικά κίνητρα με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων οπλικών συστημάτων και την προσέλκυση περισσότερων ανταγωνιστικών προσφορών για συμβόλαια, σύμφωνα με προσχέδιο εσωτερικού υπομνήματος που διέρρευσε.
Το υπόμνημα, αχρονολόγητο και χωρίς υπογραφή, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του Bloomberg, αποτελεί το πιο πρόσφατο βήμα της κυβέρνησης Τραμπ στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει ένα χρόνιο πρόβλημα δεκαετιών: τη δυσκίνητη και αναποτελεσματική διαδικασία εξοπλιστικών προμηθειών, όπου τα οπλικά προγράμματα συχνά ξεπερνούν τους προϋπολογισμούς, καθυστερούν για χρόνια και συχνά καθίστανται ξεπερασμένα πριν καν ολοκληρωθούν.
Οι προτεινόμενες κινήσεις αναμένεται να ικανοποιήσουν εταιρείες τεχνολογίας και νεοφυείς επιχειρήσεις που επιδιώκουν να διεκδικήσουν μερίδιο από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που παραδοσιακά καταλήγουν σε αμυντικούς κολοσσούς όπως η Boeing, η Lockheed Martin και η General Dynamics. Νεότερες εταιρείες, όπως η Anduril Industries, έχουν καλέσει το Πεντάγωνο να γίνει πιο ευέλικτο και να υιοθετεί τις νέες τεχνολογίες ταχύτερα.
Φιλόδοξα και σφικτά χρονοδιαγράμματα
Το σχέδιο θέτει σφιχτές προθεσμίες: κάθε στρατιωτικό σώμα θα πρέπει μέσα σε 60 ημέρες να παρουσιάσει σχέδιο εφαρμογής της νέας πολιτικής, ενώ εντός 180 ημερών πρέπει να εκδοθούν νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τις προμήθειες, με σαφή κίνητρα για «έγκαιρη παράδοση».
«Οι χρονικοί στόχοι του υπομνήματος είναι μάλλον υπερβολικά φιλόδοξοι, δεδομένου του όγκου πληροφοριών και δεδομένων που απαιτούνται», σχολίασε ο αναλυτής άμυνας του Bloomberg Intelligence Γουέιν Σάντερς, σημειώνοντας ότι παρόμοια χρονοδιαγράμματα στο παρελθόν δεν τηρήθηκαν ποτέ — όπως στην αμυντική συμφωνία AUKUS και στο σχέδιο “Golden Dome” για αντιπυραυλική ασπίδα του προέδρου Τραμπ.
Από «Defense Acquisition System» σε «Warfighting Acquisition System»
Σύμφωνα με το προσχέδιο, ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ σχεδιάζει να προχωρήσει σε πλήρη αναθεώρηση του συστήματος προμηθειών, ξεκινώντας ακόμα και από την ονομασία του: το «Defense Acquisition System» θα μετονομαστεί σε «Warfighting Acquisition System». Το νέο πλαίσιο υπόσχεται να περιορίσει τη γραφειοκρατία, να επιταχύνει τις διαδικασίες και —όπου είναι δυνατόν— να παρακάμπτει περιβαλλοντικές και άλλες κανονιστικές απαιτήσεις.
Το Πεντάγωνο δεν σχολίασε επίσημα το περιεχόμενο του υπομνήματος, αλλά ο Χέγκσεθ αναμένεται να αναφερθεί σε αυτό την Παρασκευή, σε ομιλία του με τίτλο «Το Οπλοστάσιο της Ελευθερίας» ενώπιον στελεχών της αμυντικής βιομηχανίας.
Νέα Οικονομική Μονάδα Άμυνας
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το τμήμα του σχεδίου που αφορά την «εκσυγχρονισμένη διαδικασία συμβάσεων με σαφή κίνητρα για τη βιομηχανία». Προβλέπει τη δημιουργία μιας Νέας Οικονομικής Μονάδας Άμυνας που, μέσα σε 180 ημέρες, θα εκπονήσει έναν «οδηγό σύγχρονων εμπορικών συμβάσεων και συμφωνιών». Το Πεντάγωνο θα μπορεί να αξιοποιεί κεφάλαια μέσω επιχορηγήσεων, δανείων, επενδύσεων και προαγοραστικών δεσμεύσεων.
Η προσέγγιση αυτή συνδέεται με τη γενικότερη στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ να στηρίξει κρίσιμες βιομηχανίες, όπως φάνηκε με τη συμμετοχή του αμερικανικού δημοσίου στην Intel και την αγορά μεριδίου 400 εκατ. δολαρίων στην εταιρεία σπάνιων γαιών MP Materials.
Η πρωτοβουλία αυτή συντονίζεται από τον αναπληρωτή υπουργό Άμυνας Στίβεν Φάινμπεργκ, γνωστό δισεκατομμυριούχο επενδυτή και συνιδρυτή του επενδυτικού κολοσσού Cerberus Capital Management.
«Ταχύτητα έναντι ελέγχου»
Παρότι η πρωτοβουλία θα ικανοποιήσει όσους θεωρούν ότι η ανάπτυξη νέων όπλων προχωρά υπερβολικά αργά, αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις για την πρόθεσή της να περιορίσει τον ανεξάρτητο έλεγχο και τις δοκιμές των νέων συστημάτων. Το υπόμνημα κάνει λόγο για την ανάγκη «εξορθολογισμού των απαιτήσεων δοκιμών και αξιολόγησης».
Δημοκρατικοί και ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί έχουν ήδη επικρίνει τον Χέγκσεθ για το σχέδιό του, που ανακοινώθηκε τον Μάιο, να μειώσει δραστικά το προσωπικό του ανεξάρτητου Γραφείου Επιχειρησιακών Δοκιμών και Αξιολόγησης του Πενταγώνου — του οργανισμού που επιβλέπει τις δοκιμές των μεγάλων οπλικών προγραμμάτων. Το γραφείο δεν αναφέρεται καθόλου στο νέο υπόμνημα.
Ένα στοίχημα για το μέλλον της αμερικανικής άμυνας
Με την παγκόσμια αστάθεια να αυξάνεται και την τεχνολογική κούρσα με την Κίνα να επιταχύνεται, το Πεντάγωνο επιδιώκει να αποκτήσει την ευελιξία της Σίλικον Βάλεϊ χωρίς να θυσιάσει τη διαφάνεια και τον έλεγχο.
Το αν η νέα στρατηγική θα οδηγήσει σε ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ενίσχυση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων ή σε νέα σκάνδαλα και υπερβάσεις κόστους, παραμένει ένα κρίσιμο ερώτημα — με παγκόσμιες συνέπειες.
