Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιχειρεί να αποτρέψει μια θεσμική κρίση στις Βρυξέλλες, υποχωρώντας απέναντι στις πιέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ. Μετά τις απειλές κομματικών ηγετών να μπλοκάρουν ολόκληρο τον προϋπολογισμό, η πρόεδρος της Κομισιόν παρουσίασε τροποποιήσεις που ενισχύουν τον ρόλο του Κοινοβουλίου και προβλέπουν στοχευμένη χρηματοδότηση για την αγροτική ανάπτυξη. Ωστόσο, η κίνηση αυτή θεωρείται από πολλούς ως ένδειξη πολιτικής αδυναμίας, σε μια περίοδο όπου η ίδια βρίσκεται υπό συνεχή πίεση και αμφισβήτηση, μεταδίδει το Politico.
Το Συμβούλιο εκφράζει ανυπομονησία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, φοβούμενο ότι η διαδικασία μπορεί να εκτροχιαστεί και να καθυστερήσει ως το 2027. Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές παραμένουν διχασμένοι, καθώς η φον ντερ Λάιεν προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για συναίνεση και στη δέσμευσή της για μείωση της γραφειοκρατίας.
Προσπάθεια αποτροπής θεσμικής κρίσης από τη φον ντερ Λάιεν για τον προϋπολογισμό της ΕΕ
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιταχύνει τις κινήσεις της για να προλάβει μια ανοιχτή εξέγερση των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προτείνοντας αλλαγές στο σχέδιο της Επιτροπής για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF). Η πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει τις νέες προτάσεις της σε διαδικτυακή συνάντηση με την πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα και την πρωθυπουργό της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου.
Σύμφωνα με προσχέδιο που εξασφάλισε το Politico, η Φον ντερ Λάιεν προτείνει σειρά παραχωρήσεων προς τους ευρωβουλευτές, όπως ενισχυμένο ρόλο του Κοινοβουλίου στις δημοσιονομικές διαπραγματεύσεις, επιστροφή μέρους των εξουσιών στους περιφερειακούς ηγέτες και θέσπιση «αγροτικού στόχου» που θα υποχρεώνει τα κράτη να διαθέτουν μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην αγροτική ανάπτυξη.
«Ταπεινή πίτα» για τη Φον ντερ Λάιεν
Οι τροποποιήσεις αυτές έχουν στόχο να δείξουν ότι η Επιτροπή ακούει το Κοινοβούλιο, μετά τις απειλές σημαντικών πολιτικών ομάδων –μεταξύ αυτών και του επικεφαλής του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ– να μπλοκάρουν ολόκληρο το σχέδιο αν δεν υπάρξουν αλλαγές.
Η στάση αυτή σηματοδοτεί ουσιαστική αναδίπλωση από την πλευρά της Κομισιόν, που προσπαθεί να αποκλιμακώσει μια αντιπαράθεση η οποία έχει προσλάβει θεσμικές διαστάσεις. Πολλοί ευρωβουλευτές βλέπουν τη διαμάχη για τον προϋπολογισμό ως ευκαιρία να «κερδίσουν μια θεσμική μάχη» έναντι της Φον ντερ Λάιεν, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Με τον πόλεμο να μαίνεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να ανατρέπει τη διεθνή τάξη και την ευρωπαϊκή οικονομία να επιβραδύνεται, τα κράτη-μέλη δείχνουν ελάχιστη διάθεση για «θεσμικά παιχνίδια».
«Η ατμόσφαιρα στο Συμβούλιο είναι ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για θεσμικές αντιπαραθέσεις — ακόμη κι αν τα ζητήματα που θέτουν οι πολιτικοί αρχηγοί τα έχουμε ακούσει και από κράτη-μέλη», τόνισε ο ίδιος διπλωμάτης.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν απευθείας την ενόχλησή τους προς τη Μέτσολα κατά τη διάρκεια της τελευταίας Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, υποστηρίζοντας ότι το Κοινοβούλιο καθυστερεί κρίσιμες νομοθεσίες σε μια περίοδο που η Ευρώπη χρειάζεται ταχύτητα και αποφασιστικότητα.
Το Ευρωκοινοβούλιο απαντά
Αξιωματούχος του Ευρωκοινοβουλίου απέρριψε τις κατηγορίες περί «αντιπαράθεσης θεσμών», υποστηρίζοντας πως «το ζήτημα δεν είναι η σύγκρουση, αλλά η δυνατότητα να προχωρήσουμε».
Οι συντηρητικοί ηγέτες –μεταξύ τους η Μέτσολα και ο Βέμπερ– αναμένεται να πανηγυρίσουν μια πολιτική «νίκη». Ο Βέμπερ πρόκειται να εκφωνήσει απόψε στο Βερολίνο ομιλία για το μέλλον της Ευρώπης, επιδιώκοντας να κεφαλαιοποιήσει την εξέλιξη. Πηγές από το Κοινοβούλιο εκτιμούν ότι ένα νέο ψήφισμα αποδοκιμασίας του σχεδίου ΜFF είναι πλέον απίθανο.
Ωστόσο, ευρωβουλευτές από το κέντρο-αριστερά και τους Πράσινους –και ίσως ακόμη και κάποιοι από το ΕΛΚ– ενδέχεται να συνεχίσουν να πιέζουν, όπως έκαναν όταν απέρριψαν το λεγόμενο «νομοσχέδιο απλούστευσης omnibus» της Κομισιόν στις 22 Οκτωβρίου.
Ο φόβος του Συμβουλίου και το «εφιαλτικό» σενάριο
Η μεγαλύτερη ανησυχία των κρατών-μελών είναι η πλήρης εκτροπή της διαδικασίας. Οι συνομιλίες για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό ήδη χαρακτηρίζονται «οι δυσκολότερες στην ιστορία της ΕΕ», σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη. Αν το Κοινοβούλιο κλιμακώσει, «ίσως καταστεί αδύνατη η συνέχιση των διαπραγματεύσεων».
Το χειρότερο σενάριο, λένε, θα ήταν οι συζητήσεις να παραταθούν έως το 2026 ή και το 2027 — χρονιά των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που θα περιπλέξουν ακόμη περισσότερο το πολιτικό σκηνικό.
Αναλυτές λένε στο Politico πως η σημερινή συνάντηση ίσως φέρει μια προσωρινή ανάπαυλα μεταξύ Επιτροπής και Κοινοβουλίου· όμως οι ευρωβουλευτές παραμένουν σε μαχητική διάθεση και είναι αποφασισμένοι να ασκήσουν την επιρροή τους, όσο κι αν αυτό εκνευρίζει τις εθνικές κυβερνήσεις.
Ο συνασπισμός που είχε στηρίξει την εκλογή της Φον ντερ Λάιεν προσπαθεί τώρα να συνεννοηθεί για τη μείωση της γραφειοκρατίας προς όφελος των επιχειρήσεων, ενόψει της τελικής ψηφοφορίας την Πέμπτη. Αν η συμφωνία αποτύχει, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ενδέχεται να αναζητήσει ψήφους ακόμη και από την άκρα δεξιά για να περάσει τις δικές του τροπολογίες.
Μετά την αποτυχία της προηγούμενης εβδομάδας, οι ηγέτες των ομάδων δεσμεύθηκαν να βρουν «μια φιλοευρωπαϊκή λύση έως την Τετάρτη», όπως δήλωσε η Πράσινη ευρωβουλευτής Κίρα Μαρί Πίτερ-Χάνσεν.
Το εθνικιστικό μπλοκ «Πατριώτες» προτίθεται να ψηφίσει μαζί με το ΕΛΚ, καθιστώντας τον εαυτό του κρίσιμο σύμμαχο στην προσπάθεια απορρύθμισης της Φον ντερ Λάιεν — και δεν κρύβει την ενόχλησή του για το γεγονός ότι το ΕΛΚ αναζητεί εναλλακτική συνεργασία με φιλελεύθερους και κεντροαριστερούς. «Το ΕΛΚ προδίδει το εκλογικό του σώμα», δήλωσε ο διαπραγματευτής των Πατριωτών Πασκάλ Πιέρα.
Η Κομισιόν ετοιμάζεται να παρουσιάσει αργότερα αυτόν τον μήνα ένα νέο «ψηφιακό omnibus» πακέτο για την απλοποίηση της νομοθεσίας γύρω από την τεχνολογία. Σύμφωνα με προσχέδια που έχει στη διάθεσή του το Politico, οι αξιωματούχοι σχεδιάζουν βαθιές αλλαγές στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) — προς όφελος των εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης.
