Νέα έκθεση της UNICEF προειδοποιεί ότι περισσότερα παιδιά κινδυνεύουν να πέσουν στη φτώχεια, καθώς οι περικοπές στη χρηματοδότηση σε παγκόσμιο επίπεδο, οι συγκρούσεις και το κλίμα απειλούν την πρόσβαση σε υπηρεσίες ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευημερία
Περισσότερα από 1 στα 5 παιδιά σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα – ή 417 εκατομμύρια – υπολείπονται σοβαρά σε τουλάχιστον δύο ζωτικούς τομείς που είναι κρίσιμοι για την υγεία, την ανάπτυξη και την ευημερία τους, σύμφωνα με έκθεση της UNICEF που εκδόθηκε σήμερα, την Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού.
Δεδομένα από περισσότερες από 130 χώρες
Η έκθεση «Η κατάσταση των παιδιών στον κόσμο 2025: Τερματίζοντας την παιδική φτώχεια – Η κοινή μας εντολή» βασίζεται σε δεδομένα από περισσότερες από 130 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα για να αξιολογήσει το εύρος της πολυδιάστατης φτώχειας, μετρώντας τις στερήσεις σε έξι κατηγορίες: εκπαίδευση, υγεία, στέγαση, διατροφή, αποχέτευση και νερό. Η ανάλυση δείχνει ότι 118 εκατομμύρια παιδιά υφίστανται τρεις ή περισσότερες στερήσεις και 17 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν τέσσερις ή περισσότερες στερήσεις.
Τα υψηλότερα ποσοστά πολυδιάστατης φτώχειας μεταξύ των παιδιών συγκεντρώνονται στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία. Στο Τσαντ, για παράδειγμα, το 64% των παιδιών βρίσκεται αντιμέτωπο με δύο ή περισσότερες σοβαρές στερήσεις και λίγο λιγότερο από το 25% υφίσταται τρεις ή περισσότερες.
Η υγιεινή είναι η πιο διαδεδομένη σοβαρή στέρηση, με το 65% των παιδιών να μην έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, το 26% στις χώρες με χαμηλό-μεσαίο εισόδημα και το 11% στις χώρες με υψηλό-μεσαίο εισόδημα. Η έλλειψη επαρκούς υγιεινής μπορεί να αυξήσει την έκθεση των παιδιών σε ασθένειες.
Το ποσοστό των παιδιών που υφίστανται μία ή περισσότερες σοβαρές στερήσεις στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα μειώθηκε από 51% το 2013 σε 41% το 2023, κυρίως λόγω της προτεραιότητας που δόθηκε στα δικαιώματα των παιδιών στις εθνικές πολιτικές και στον οικονομικό σχεδιασμό.
Η πρόοδος έχει σταματήσει
Αλλά η πρόοδος έχει σταματήσει. Οι συγκρούσεις, οι κλιματικές και περιβαλλοντικές κρίσεις, οι δημογραφικές μεταβολές, το αυξανόμενο δημόσιο χρέος και το διευρυνόμενο τεχνολογικό χάσμα επιδεινώνουν τη φτώχεια. Ταυτόχρονα, οι άνευ προηγουμένου περικοπές στην επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ODA) ενέχουν τον κίνδυνο να επιδεινώσουν τη στέρηση των παιδιών στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.
Ωστόσο, η πρόοδος προς την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας είναι εφικτή. Για παράδειγμα, η Τανζανία πέτυχε μείωση κατά 46 ποσοστιαίες μονάδες της πολυδιάστατης παιδικής φτώχειας μεταξύ 2000 και 2023, εν μέρει χάρη στις επιδοτήσεις της κυβέρνησης και στην ενδυνάμωση των φτωχών νοικοκυριών ώστε να λαμβάνουν τις δικές τους οικονομικές αποφάσεις. Στο Μπαγκλαντές, η παιδική φτώχεια μειώθηκε κατά 32 ποσοστιαίες μονάδες κατά την ίδια περίοδο, χάρη σε πρωτοβουλίες της κυβέρνησης που αύξησαν την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την ηλεκτρική ενέργεια, βελτίωσαν την ποιότητα των κατοικιών και επένδυσαν σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, με αποτέλεσμα η ανοιχτή αφόδευση να μειωθεί από 17% το 2000 σε 0% το 2022.
Η φτώχεια υπονομεύει την υγεία, την ανάπτυξη και τη μάθηση των παιδιών, οδηγώντας σε ασθενέστερες προοπτικές απασχόλησης, μικρότερη διάρκεια ζωής και αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι τα μικρότερα παιδιά, τα παιδιά με αναπηρίες και τα παιδιά που ζουν σε συνθήκες κρίσης είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
19% σε ακραία εισοδηματική φτώχεια
Η έκθεση εξετάζει επίσης την εισοδηματική φτώχεια, η οποία περιορίζει περαιτέρω την πρόσβαση των παιδιών σε τρόφιμα, εκπαίδευση και υπηρεσίες υγείας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περισσότερο από το 19% των παιδιών παγκοσμίως ζουν σε ακραία εισοδηματική φτώχεια, επιβιώνοντας με λιγότερα από 3 δολάρια ΗΠΑ την ημέρα. Σχεδόν το 90% αυτών των παιδιών βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία.
Η έκθεση περιλαμβάνει μια ανάλυση για 37 χώρες με υψηλό εισόδημα, η οποία δείχνει ότι περίπου 50 εκατομμύρια παιδιά – ή το 23% του παιδικού πληθυσμού σε αυτές τις χώρες – ζουν σε σχετική εισοδηματική φτώχεια, πράγμα που σημαίνει ότι το νοικοκυριό τους έχει σημαντικά χαμηλότερο εισόδημα από τα περισσότερα άλλα νοικοκυριά στη χώρα τους, περιορίζοντας ενδεχομένως την ικανότητά τους να συμμετέχουν πλήρως στην καθημερινή ζωή.
Ενώ η φτώχεια μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 2,5% στις 37 χώρες μεταξύ 2013 και 2023, σε πολλές περιπτώσεις η πρόοδος έχει σταματήσει ή έχει αντιστραφεί. Στη Γαλλία, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, η παιδική φτώχεια αυξήθηκε κατά περισσότερο από 20%. Κατά την ίδια περίοδο, η Σλοβενία μείωσε το ποσοστό φτώχειας κατά περισσότερο από ένα τέταρτο, κυρίως χάρη σε ένα ισχυρό σύστημα οικογενειακών επιδομάτων και στη νομοθεσία για τον κατώτατο μισθό.
Η εξάλειψη της παιδικής φτώχειας είναι εφικτή
Η έκθεση «Η κατάσταση των παιδιών στον κόσμο 2025» υπογραμμίζει ότι η εξάλειψη της παιδικής φτώχειας είναι εφικτή και τονίζει τη σημασία της επικέντρωσης στα δικαιώματα των παιδιών, όπως περιγράφονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, σε όλες τις κυβερνητικές στρατηγικές, πολιτικές και δράσεις που αποσκοπούν στη μείωση της φτώχειας, με τους εξής τρόπους:
• Καθιστώντας την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας εθνική προτεραιότητα.
• Ενσωματώνοντας τις ανάγκες των παιδιών στην χάραξη οικονομικών πολιτικών και προϋπολογισμών
• Παρέχοντας προγράμματα κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής στήριξης των οικογενειών.
• Επεκτείνοντας την πρόσβαση σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η ύδρευση, η αποχέτευση, η διατροφή και η στέγαση.
• Προωθώντας την αξιοπρεπή εργασία για τους γονείς και τους φροντιστές, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική τους ασφάλεια, η οποία συνδέεται στενά με την πρόοδο των παιδιών.
Η έκθεση δημοσιεύεται σε μια περίοδο κατά την οποία πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο μειώνουν τη διεθνή βοήθεια. Σύμφωνα με το περιοδικό The Lancet, οι περικοπές στην αναπτυξιακή βοήθεια θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο θάνατο 4,5 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών έως το 2030. Ταυτόχρονα, πρόσφατες εκτιμήσεις της UNICEF δείχνουν ότι οι περικοπές θα μπορούσαν να αφήσουν έξι εκατομμύρια περισσότερα παιδιά εκτός σχολείου έως το επόμενο έτος.
