Μία από τις πιο καθοριστικές και αμφιλεγόμενες προτάσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έρχεται από την Ουάσιγκτον, σύμφωνα με όσα αποκαλύφθηκαν στο Γαλλικό Πρακτορείο. Το αμερικανικό σχέδιο, αποτελούμενο από 28 σημεία, φέρνει στο τραπέζι αλλαγές εδαφών, περιορισμούς στρατιωτικής παρουσίας και αναθεωρημένους κανόνες ασφαλείας, με στόχο την έναρξη μιας διαδικασίας ειρήνευσης που η Ουκρανία ζητάει επίμονα εδώ και μήνες.
Τι προβλέπει το αμερικανικό σχέδιο
Σύμφωνα με την πρόταση που παρουσίασαν οι ΗΠΑ στο Κίεβο, η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της, «συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών», θα αναγνώριζαν ως de facto ρωσικές τις περιοχές της Κριμαίας, καθώς και τις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ – το σύνολο δηλαδή του Ντονμπάς. Πρόκειται για μια παραχώρηση η οποία, αν γινόταν δεκτή, θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη εδαφική απώλεια που έχει αντιμετωπίσει η χώρα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Για τις άλλες δύο κρίσιμες περιφέρειες, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια, η πρόταση προβλέπει «μοίρασμα» με βάση τη σημερινή γραμμή επαφής. Με άλλα λόγια, κάθε πλευρά θα διατηρούσε τα εδάφη που κατέχει αυτή τη στιγμή, παγιώνοντας έναν νέο χάρτη ισχύος στη νότια Ουκρανία.
Πέρα από τα εδαφικά ζητήματα, το σχέδιο θέτει και νέους στρατιωτικούς όρους: ο ουκρανικός στρατός θα περιοριζόταν στα 600.000 μέλη, ενώ το ΝΑΤΟ θα δεσμευόταν να μην αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις εντός της Ουκρανίας. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον προτείνει να επιτραπεί η παρουσία ευρωπαϊκών μαχητικών αεροσκαφών σε βάσεις της Πολωνίας, λειτουργώντας ως έμμεση αποτρεπτική ομπρέλα υπέρ του Κιέβου.
Παράλληλα με το βασικό 28σέλιδο αμερικανικό σχέδιο, η Ουάσιγκτον παρουσίασε στο Κίεβο και ένα δεύτερο συνοδευτικό κείμενο που αποκαλύπτει μια εξαιρετικά σημαντική πτυχή: μια εγγύηση ασφαλείας για την Ουκρανία, διαμορφωμένη στα πρότυπα του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Axios, η πρόταση προβλέπει ότι κάθε «σημαντική, εσκεμμένη και παρατεταμένη» επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μετά τη συμφωνία θα θεωρείται επίθεση εναντίον ολόκληρης της «διατλαντικής κοινότητας». Η διατύπωση αυτή θα δεσμεύει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους να απαντούν συλλογικά, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα.
Το προσχέδιο, που φέρει γραμμές υπογραφών για την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ αλλά και τη Ρωσία, προβλέπει εγγύηση διάρκειας δέκα ετών με δυνατότητα ανανέωσης. Θεωρείται από την Ουάσιγκτον ως «μεγάλη νίκη» για το Κίεβο, καθώς προσφέρει ισχυρότερο πλέγμα ασφάλειας από οποιοδήποτε προηγούμενο σενάριο, ακόμη κι αν παράλληλα ζητεί από την Ουκρανία επώδυνες παραχωρήσεις εδαφών και την ουσιαστική επιστροφή της Μόσχας στη διεθνή κοινότητα μέσω άρσης κυρώσεων και αμνηστίας.
Ο Ζελένσκι ζητεί «αξιοπρεπή ειρήνη» χωρίς ταπείνωση
Μετά τη συνάντηση που είχε στο Κίεβο με τον Αμερικανό υπουργό Στρατού, Ντάνιελ Ντρίσκολ, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν απέρριψε ευθέως το σχέδιο, αλλά δεν το αποδέχθηκε ούτε ως έχει. Αντιθέτως, έστειλε μήνυμα πως η Ουκρανία επιθυμεί ειρήνευση, αλλά όχι ειρήνη με τίμημα την εθνική της αξιοπρέπεια.
Σε βιντεοσκοπημένη δήλωσή του το βράδυ της Πέμπτης, τόνισε:
«Η Ουκρανία χρειάζεται ειρήνη και θα κάνει τα πάντα ώστε κανείς να μην μπορεί να πει ότι καταλύουμε τη διπλωματία. Θέλουμε μια αξιοπρεπή ειρηνευτική συμφωνία, μια συμφωνία στην οποία θα γίνονται σεβαστές η ανεξαρτησία μας, η κυριαρχία μας και η αξιοπρέπεια του ουκρανικού λαού».
Νέα ρωσική επίθεση στη Ζαπορίζια, με 5 νεκρούς
Την ώρα που συζητούνται τα σενάρια ειρήνης, ο πόλεμος συνεχίζει να παράγει καθημερινά νέα θύματα. Στη Ζαπορίζια, στην ίδια περιφέρεια που το αμερικανικό σχέδιο θέλει να μοιραστεί μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ρωσικό πλήγμα την Πέμπτη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον πέντε ανθρώπων και τον τραυματισμό τριών ακόμη, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Ιβάν Φιόντοροφ.
Εικόνες που δημοσιοποίησε ο τοπικός αξιωματούχος στην πλατφόρμα Telegram δείχνουν κτίρια τυλιγμένα στις φλόγες, κατεστραμμένες κατοικίες και καταστήματα, αλλά και σωρούς από ερείπια που εκτείνονται σε μεγάλη ακτίνα. Σωστικά συνεργεία και δυνάμεις της Πυροσβεστικής έσπευσαν άμεσα στο σημείο, επιχειρώντας ανάμεσα σε καπνούς και ετοιμόρροπες κατασκευές.
