Ζωηρό αντάμωμα μετά από χρόνια με το Βερολίνο, παρά το κρύο, το εκνευριστικό ψιλόβροχο, την ομίχλη, που έδινε στην πρωτεύουσα της Γερμανίας ένα χειμωνιάτικο χρώμα. Βρίσκεις παρ’ όλα αυτά τα πατήματά σου, συναντιέσαι με φίλους, περπατάς στην πόλη που αλλάζει όψη κάθε τόσο από τότε που έγινε μια και αδιαίρετη. Πηγαίνεις για φαγητό σε στέκια και ταβέρνες, αναζητάς συγκρίσεις στις τιμές στα σουπερμάρκετ, κινείται σε κάθε κατεύθυνση με τα μέσα μεταφοράς, γενικά ψηλαφείς το σφυγμό μιας πόλης με πολλές όψεις.
Βερολίνο, Νοέμβριος 2025. Ανήσυχοι οι κάτοικοι της πρωτεύουσας από το δράμα στην Ουκρανία, ανήσυχοι και για τις προθέσεις του Πούτιν. Μπαράζ δηλώσεων από τον Κάγκελάριο Μερτς, τον υπουργό Άμυνας της χώρας για το ενδεχόμενο μιας θερμής αναμέτρησης όχι στον τόσο μακρινό ορίζοντα. Το Ουκρανικό και οι προθέσεις του Πούτιν κυριαρχούν στην ενημέρωση, στις συζητήσεις. Και μαζί με αυτό, έρχονται και οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα. Η ενέργεια είναι ακριβή, οι τιμές στα προϊόντα των σούπερ μάρκετ υψηλές-αν και όχι με μεγάλες διαφορές με τα καθ΄ ημάς-, ο πληθωρισμός κι εδώ ροκανίζει τους μισθούς, τα ενοίκια απλησίαστα, με τη στεγαστική κρίση να οξύνεται. Κι αυτό παρά τον οργασμό ανοικοδόμησης όχι μόνο στην πάλαι ποτέ νεκρή ζώνη ανάμεσα στο Ανατολικό και Δυτικό Βερολίνο άλλα και στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας. Ένα φιλικό ζευγάρι με δύο παιδιά, νοικιάζει διαμέρισμά εικοσαετίας, 90 τ.μ. κοντά στην πλατεία Πότσνταμ έναντι 2.700 ευρώ το μήνα! Κι όμως δεν διανοείται να αναζητήσει κάτι μεγαλύτερο και πιο άνετο.
Ανακαλώντας στη μνήμη μου τις κουβέντες με φίλους Βερολινέζους, μου έκανε εντύπωση η μεγάλη συζήτηση που είναι σε εξέλιξη για τη στροφή της χώρας στην οικοδόμηση αμυντικής βιομηχανίας. Κεντρικό ρόλο παίζει η μεγαλύτερη αμυντική βιομηχανία της χώρας, η Rheinmetall. Τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας που περνούν σε αχρηστία λόγω της κρίσης, απορροφώνται από την Rheinmetall και μετατρέπονται σε τομείς παραγωγής οπλικών συστημάτων. Η Γερμανία κάνει στροφή στον αμυντικό τομέα, αλλά πάσχει από… στρατό! Μια συζήτηση που έχει αρχίσει για την καθιέρωση υποχρεωτικής θητείας συναντά σφοδρές πολιτικές αντιδράσεις και την απροθυμία των νέων. Τώρα μελετούν κίνητρα για θητεία στο στρατό έναντι γενναίας μηνιαίας αποζημίωσης… Μια άλλη πτυχή της παρατεινόμενης κρίσης στην Ουκρανία είναι οι εμφανείς πλέον κλυδωνισμοί στο AfD. Η ηγεσία του διχάζεται-άλλοι συνηγορούν υπέρ των σχέσεων με τη Ρωσία, άλλοι στρέφονται προς τον Τραμπ, τώρα που αρχίζουν νέα επεισόδια για κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Μόσχας.
Από το νέο αεροδρόμιο-που καθυστέρησε δέκα χρόνια ούτε στην Ελλάδα τέτοια αποτυχία- φτάνεις στην Friedrichstrasse με το τρένο. Το εισιτήριο, πάμφθηνο. Τα μέσα μεταφοράς στην πόλη όμως, χάνουν σε ακρίβεια. ΟΙ βλάβες στον U και S Bahn φέρνουν καθυστερήσεις, για εμάς όχι τόσο σημαντικές, για τους Βερολινέζους επιεικώς απαράδεκτες. Άλλωστε αυτές οι δυσλειτουργίες ωθούν πολλούς κατοίκους τα τελευταία χρόνια να στραφούν για τις στο ΙΧ αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα μεγάλα μποτιλιαρίσματα σε ώρες αιχμής. Παλιές υποδομές, ταλαιπωρημένοι συρμοί επιβεβαιώνουν τις μεγάλες ανεπάρκειες της τοπικής κυβέρνησης του Βερολίνου να ανταποκριθεί. Δεν υπάρχουν και χρήματα. Το έλλειμα ξεπερνά τα 62 δις ευρώ και ο δανεισμός όλο και δυσκολεύει. Η νέα τοπική κυβέρνηση, μεγάλου συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών προσπαθεί να μαζέψει χρήματα με κάθε τρόπο. Το βλέπεις στη πλημμυρίδα των παρκόμετρων στους δρόμους, αλλά το ακούς από φίλους για τις περικοπές σε επιδόματα και παροχές.
Το Βερολίνο ήταν και παραμένει μια μεγαλούπολη ανεκτική στη διαφορετικότητα. Το διαπιστώνεις σε κάθε σου μετακίνηση. Ωστόσο, πλέον προκαλεί εντύπωση ο μεγάλος αριθμός μεταναστών, γυναικών με μαντήλα, νέων από την Αφρική και την Ασία, ειδικότερα από τη Μέση Ανατολή-αλλά και Ουκρανών. Το AfD πιέζει για σκληρά μέτρα, η κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού πιέζεται. Δεν είναι τυχαίες οι δηλώσεις του καγκελαρίου Μερτς, την επομένη της συνάντησης του Τραμπ με τον Σύρο ηγέτη Αλ Σαραα, ότι τώρα που τα πράγματα ηρέμησαν στη Συρία είναι καιρός να γυρίσουν οι Σύριοι πρόσφυγες στην πατρίδα τους. «Μόνο που είναι δύσκολο να τους εντοπίσεις» λέει φίλος, που εξηγεί πως εκτός από αρκετούς Σύριους, κυρίως υψηλής μόρφωσης και ειδίκευσης, που έχουν ενσωματωθεί στην γερμανική κοινωνία, υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες διασκορπισμένοι στη χώρα χωρίς τρόπο εντοπισμού. Δύσκολα πράγματα…
Παρ’ όλα τα προβλήματα, το Βερολίνο είναι μια ζωηρή πόλη, με ενέργεια, κίνηση, αναζητήσεις. Μια πόλη που λίγο πριν από την επιστροφή στην Ελλάδα, γέμιζε από τις χριστουγεννιάτικές αγορές, τα παγοδρόμια, τα λούνα παρκ στις μεγάλες πλατείες αλλά και στις γειτονιές. Και, όπως και να έχει, παρά τις αντιθέσεις και τις ανισότητες, το Βερολίνο βιώνει την ενότητά του, εξαλείφοντας-όχι ευθύγραμμα- τα σημάδια ενός Τείχους, που αποτελεί μακρινή ιστορία εδώ και 36 χρόνια.
