Η Black Friday 2025 μπορεί να μην αποτελεί πλέον το αγοραστικό όργιο του παρελθόντος, αλλά ο Τραμπ θα ήθελε να φέρει αποτελέσματα καθώς μια σειρά δυσοίωνων στοιχείων που δημοσιοποιήθηκαν λίγο πριν από την «Ημέρα των Ευχαριστιών» ενέτεινε τις ανησυχίες για την υγεία της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, αυξάνοντας την πίεση στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Ενδείξεις αδυναμίας στις λιανικές πωλήσεις και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, που ανακοινώθηκαν την Τρίτη, υποδηλώνουν ότι οι Αμερικανοί περιορίζουν τις δαπάνες τους εν μέσω μιας κρίσης κόστους ζωής που προκαλεί πολιτικούς τριγμούς στην Ουάσινγκτον, μετά την νίκη Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη, εν μέσω εισοδηματικής ανισότητας, σε μια μητρόπολη που αποτελεί συνάμα την πολυπληθέστερη πόλη των ΗΠΑ.
Αυτή η Black Friday μπορεί να μη θυμίζει το παρελθόν όταν η προοπτική μοναδικών προσφορών οδηγούσε τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν το γιορτινό τραπέζι και να σπεύδουν στα εμπορικά κέντρα, όπου δεν έλειπαν ακόμη και περιστατικά βίας για παιχνίδια ή τηλεοράσεις. Ωστόσο, η Black Friday εξακολουθεί να διαθέτει επαρκή αριθμό φανατικών για να παραμένει η μεγαλύτερη ημέρα-0ρόσημο για ψώνια στις ΗΠΑ.
Γι’ αυτό και διατηρεί τη θέση της ως η επίσημη εκκίνηση της εορταστικής περιόδου αγορών, καθώς Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά οι λιανικές πωλήσεις φιλοδοξούν να δείξουν τις δυνάμεις τους και μαζί τους η διαμόρφωση των στοιχείων της ανάπτυξης του ΑΕΠ για τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Οι καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν περισσότερο από τα δύο τρίτα της οικονομικής δραστηριότητας των ΗΠΑ, βρίσκονται παραδοσιακά στο μικροσκόπιο της Wall Street.
Η φετινή έναρξη της εορταστικής περιόδου αγορών με τη Black Friday πραγματοποιείται την ώρα που οι επιχειρήσεις βαδίζουν σε ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον και αντιμετωπίζουν τη μεταβλητότητα που προκαλεί η εκτεταμένη πολιτική δασμών του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις εισαγόμενες πρώτες ύλες και καταναλωτικά αγαθά, αναφέρουν αναλυτές στο Associated Press.
Πολλές εταιρείες έχουν απορροφήσει μέρος του αυξημένου κόστους και έχουν περιορίσει τις προσλήψεις τους αντί να μετακυλήσουν τις αυξήσεις στις τιμές στους καταναλωτές. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην αμερικανική οικονομία υποχώρησε αυτόν τον μήνα στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο — όταν ανακοινώθηκαν οι δασμοί — εξαιτίας του προηγούμενου κυβερνητικού shutdown, των ασθενών προσλήψεων και του επίμονου πληθωρισμού, σύμφωνα με έκθεση του Conference Board.
Σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη προσέλευση που έχει σημειωθεί ποτέ για το πενθήμερο διάστημα μεταξύ της Ημέρας των Ευχαριστιών και της Cyber Monday, εκτιμάται ότι 186,9 εκατομμύρια άνθρωποι θα ψωνίσουν, από 183,4 εκατομμύρια πέρυσι, σύμφωνα με τη National Retail Federation. Ωστόσο, η πορεία των λιανικών πωλήσεων τους δύο τελευταίους μήνες του έτους, κρίσιμη για τους λιανοπωλητές, αναμένεται να επιβραδυνθεί, σχολιάζουν αναλυτές στο Reuters.
Μηνιαία μεταβολή στις λιανικές πωλήσεις των ΗΠΑ ©Reuters
Καθοριστική η ζήτηση ενόψει Black Friday
Παρά τις πιέσεις, οι καταναλωτές δείχνουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και προθυμία να συνεχίσουν να δαπανούν, όπως καταδεικνύουν τα ισχυρά τριμηνιαία αποτελέσματα των Walmart, Best Buy και άλλων μεγάλων λιανεμπόρων. Ωστόσο, στελέχη του κλάδου επισημαίνουν ότι οι πελάτες επικεντρώνονται πλέον περισσότερο στις προσφορές και είναι ιδιαίτερα επιλεκτικοί ως προς τα προϊόντα που αγοράζουν.
Ο 50χρονος Άρον Μπόξερ από το Γκρίνουιτς του Κονέκτικατ δήλωσε στο Associated Press ότι ανέβαλε την αγορά αυτοκινήτου φέτος λόγω των ανησυχιών για τους δασμούς. Όπως είπε, σκοπεύει να αναζητήσει προσφορές σε παιχνίδια τη Cyber Monday, αλλά είναι διατεθειμένος να περιμένει μέχρι το τέλος των εορτών για την καλύτερη δυνατή έκπτωση.
«Οι δασμοί σίγουρα με ανησυχούν», δήλωσε ο ιδρυτής μιας εταιρείας εκπαιδευτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών προσωπικής ανάπτυξης. «Είχα σκεφτεί να αγοράσω νωρίτερα μέσα στη χρονιά, αλλά νιώθω ότι κάποιοι πήραν πολύ κακές επιχειρηματικές αποφάσεις περιμένοντας ότι οι δασμοί θα είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο απ’ ό,τι είχαν τελικά».
Οι δασμοί έχουν επηρεάσει σημαντικά τη στρατηγική τιμολόγησης και τη διαχείριση αποθεμάτων των καταστημάτων. Πολλοί λιανέμποροι επίσπευσαν τις αποστολές μέρους των εορταστικών εμπορευμάτων πριν τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι δασμοί, ενώ απορρόφησαν μέρος του επιπλέον κόστους εισαγωγής. Παρ’ όλα αυτά, μέρος αυτού του κόστους μετακυλίστηκε στις τελικές τιμές, ειδικά σε προϊόντα όπως τα παιχνίδια, τα οποία προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα.
Η εταιρεία ερευνών αγοράς Circana, χρησιμοποιώντας τα συστήματα καταγραφής λιανικών πωλήσεων, διαπίστωσε ότι το 40% των γενικών εμπορευμάτων που πωλήθηκαν τον Σεπτέμβριο είχαν αυξηθεί κατά τουλάχιστον 5% σε σύγκριση με τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους.
Τα προϊόντα που επηρεάζονται περισσότερο
Στα προϊόντα που επηρεάστηκαν περισσότερο συγκαταλέγονται τα παιχνίδια, τα βρεφικά είδη, τα οικιακά σκεύη και ο εξοπλισμός ομαδικών σπορ. Ενδεικτικά, το 83% των παιχνιδιών που πωλήθηκαν τον Σεπτέμβριο παρουσίασαν αύξηση τουλάχιστον 5%, σύμφωνα με τη Circana. Το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 32% τον Ιούνιο και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με τον επικεφαλής σύμβουλο του κλάδου της εταιρείας, Μάρσαλ Κοέν.
Παρά τα παραπάνω, οι αναλυτές και τα στελέχη των εμπορικών κέντρων κάνουν λόγο για ισχυρή δυναμική ενόψει της εβδομάδας του Black Friday.
«Βλέπουμε ένα πολύ θετικό ξεκίνημα για την εορταστική περίοδο», δήλωσε η Τζιλ Ρένσλοου, επικεφαλής επιχειρηματικής ανάπτυξης και μάρκετινγκ στο Mall of America στη Μινεσότα, το οποίο σχεδιάζει να προσφέρει δωροκάρτες και διάφορα δώρα στους πρώτους 250 πελάτες που θα προσέλθουν στις 7 το πρωί της Παρασκευής. Σύμφωνα με την ίδια, η επισκεψιμότητα του εμπορικού κέντρου ενόψει του Black Friday έχει ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα του 2019.
Η National Retail Federation (NRF) προβλέπει μια υγιή αύξηση των εορταστικών πωλήσεων, εκτιμώντας ότι οι καταναλωτές θα δαπανήσουν συνολικά μεταξύ 1,01 και 1,02 τρισ. δολαρίων τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο — δηλαδή 3,7% έως 4,2% περισσότερα από πέρυσι. Το 2023 οι εορταστικές πωλήσεις ανήλθαν στα 976 δισ. δολάρια, αυξημένες κατά 4,3% σε ετήσια βάση.
Black Friday: Καταναλωτικές δαπάνες και αβεβαιότητα
Παράλληλα, τα στοιχεία της Mastercard SpendingPulse, που παρακολουθεί τις δαπάνες μέσω όλων των μεθόδων πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων των μετρητών, προβλέπουν αύξηση 3,6% στις εορταστικές πωλήσεις από την 1η Νοεμβρίου έως τις 24 Δεκεμβρίου, έναντι αύξησης 4,1% πέρυσι.
«Είναι σαφές ότι υπάρχει αβεβαιότητα. Είναι σαφές ότι οι καταναλωτές αισθάνονται ανασφάλεια. Αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο συμμετέχουν σε αυτή την εορταστική περίοδο», δήλωσε η επικεφαλής οικονομολόγος της Mastercard, Μισέλ Μάγιερ.
Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις είναι επίσης ισχυρές. Από την 1η Νοεμβρίου έως και την περασμένη Κυριακή, οι καταναλωτές δαπάνησαν 79,7 δισ. δολάρια online, σύμφωνα με την Adobe Analytics, ποσό αυξημένο κατά 7,5% σε σχέση με πέρυσι και υψηλότερο από την πρόβλεψη της ίδιας εταιρείας για αύξηση 5,3% την εφετινή περίοδο.
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι παρατηρούν ότι οι εκπτώσεις είναι πιο «συγκρατημένες». Ο διευθύνων σύμβουλος της CBL Properties, Στίβεν Λέμποβιτς, σημείωσε ότι τα επίπεδα εκπτώσεων δεν είναι τόσο εντυπωσιακά όσο σε προηγούμενα χρόνια:
«Νομίζω ότι ένα από τα “θετικά” των δασμών είναι πως τα αποθέματα των λιανεμπόρων είναι χαμηλότερα και τους δίνεται η δυνατότητα να διατηρήσουν μεγαλύτερη ισχύ στην τιμολόγηση».
Unprecedented numbers of Americans are expected to hit stores this Black Friday, but they are likely to curtail their spending as they find fewer bargains from tariff-hit retailers https://t.co/gbD3A6xAAE pic.twitter.com/2zDnLQgxyH
— Reuters (@Reuters) November 24, 2025
Η αμερικανική οικονομία σε τροχιά επιβράδυνσης στη σκιά Thanksgiving & Black Friday
Ενδείξεις αδυναμίας στις λιανικές πωλήσεις και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, που ανακοινώθηκαν την Τρίτη, υποδηλώνουν ότι οι Αμερικανοί περιορίζουν τις δαπάνες τους εν μέσω μιας κρίσης κόστους ζωής που προκαλεί πολιτικούς τριγμούς στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με το U.S. Census Bureau, οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ αυξήθηκαν μόλις κατά 0,2% τον Σεπτέμβριο, στα 733,3 δισ. δολάρια — κάτω από τις προσδοκίες της Wall Street και με αισθητή επιβράδυνση έπειτα από μήνες επιτάχυνσης.
Την ίδια στιγμή, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board υποχώρησε στις 88,7 μονάδες τον Νοέμβριο, από 95,5 τον προηγούμενο μήνα. Πρόκειται για τη δεύτερη χαμηλότερη μέτρηση της τελευταίας πενταετίας, μετά το επίπεδο του Απριλίου, όταν ο Τραμπ ξεκίνησε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
«Οι Αμερικανοί καταναλωτές φαίνεται να χάνουν την πίστη τους στην ανθεκτικότητα της οικονομίας, κάτι που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία που θα συμπιέσει την ανάπτυξη», δήλωσε στους Financial Times ο Εσγουάρ Πρασάντ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Οι αυξανόμενες τιμές, σε συνδυασμό με τις ανησυχίες για τις προοπτικές απασχόλησης και την προσιτότητα της στέγασης, επιβαρύνουν ξεκάθαρα την εμπιστοσύνη των νοικοκυριών και τη διάθεσή τους να δαπανούν ελεύθερα».
Κόστος ζωής, ανισότητες και επιβράδυνση στην αγορά εργασίας στις ΗΠΑ του Τραμπ
Οι πιέσεις από το κόστος ζωής έχουν πλήξει κυρίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα σε ολόκληρη τη χώρα, καθώς αυξάνονται οι τιμές των κατοικιών, των τροφίμων και της υγειονομικής περίθαλψης. Την ίδια ώρα, το χάσμα πλούτου διευρύνεται, καθώς οι πλουσιότεροι Αμερικανοί επωφελούνται από το ράλι στο χρηματιστήριο.
Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη προκάλεσαν περαιτέρω ανησυχίες: οι αμερικανικές τιμές χονδρικής — πρόδρομος δείκτης για τις τιμές καταναλωτή — αυξήθηκαν περισσότερο από το αναμενόμενο, στο 2,7% σε ετήσια βάση έως τον Σεπτέμβριο.
Ο πρόεδρος Τραμπ, του οποίου τα ποσοστά δημοφιλίας έχουν υποχωρήσει λόγω της διαχείρισης της οικονομίας, την Τρίτη επέμεινε στον ισχυρισμό ότι οι τιμές πέφτουν, παρά τα αντίθετα στοιχεία. «Αυτή την Thanksgiving, κάνουμε επίσης απίστευτα βήματα για να κάνουμε την Αμερική ξανά προσιτή», δήλωσε ο Τραμπ, κατά τη διάρκεια της τελετής απονομής χάριτος σε μια γαλοπούλα στον Λευκό Οίκο. «Βρισκόμαστε πλέον σε ένα επίπεδο που δεν έχουμε δει εδώ και πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν αντιδράσεις ακόμη και μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Η εκπρόσωπος των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή, Μαρτζόρι Τέιλορ Γκριν, άλλοτε ένθερμη υποστηρίκτρια του προέδρου, επιτέθηκε στον Τραμπ κατηγορώντας τον ότι «χειραγωγεί» τους ψηφοφόρους σε ό,τι αφορά τις τιμές, ενώ την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι πρόκειται να παραιτηθεί από το Κογκρέσο.
The 10 stores with the biggest Black Friday discounts: “Knowing which retailers actually offer significant deals compared to their normal prices can save you a lot of time and prevent buyer’s remorse,” an analyst said https://t.co/VR2VupDRUp pic.twitter.com/Qf7BqQJ0oz
— Quartz (@qz) November 27, 2025
Δασμοί, πληθωρισμός και παγωμένη αγορά εργασίας
Παρότι ο πληθωρισμός καταναλωτή κινείται γύρω στο 3% — αρκετά χαμηλότερα από το υψηλό άνω του 9% του 2022 — η συσσωρευμένη αύξηση των τιμών τα τελευταία πέντε χρόνια έχει επιβαρύνει αισθητά πολλά αμερικανικά νοικοκυριά.
Την ίδια στιγμή, η αύξηση των μισθών για τους εργαζόμενους με χαμηλότερα εισοδήματα έχει επιβραδυνθεί και η αγορά εργασίας έχει παγώσει σημαντικά. Τα απογοητευτικά στοιχεία της Τρίτης έρχονται να προστεθούν στις ενδείξεις επιδείνωσης της αγοράς εργασίας. Η ανεργία ανήλθε σε υψηλό τετραετίας, στο 4,4% τον Σεπτέμβριο, ενώ οι νέες προσλήψεις παραμένουν ασθενείς για μεγάλο μέρος της χρονιάς.
Ορισμένοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι δασμοί στις εισαγωγές που επέβαλε ο Τραμπ αρχίζουν πλέον να αποτυπώνονται στις τελικές τιμές των προϊόντων. «Οι υποκείμενες λιανικές πωλήσεις ήταν πολύ πιο αδύναμες τον Σεπτέμβριο σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες», δήλωσε στους FT ο Όλιβερ Άλεν, ανώτερος οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στην Pantheon Macroeconomics. «Η παγωμένη αγορά εργασίας και η συνεχιζόμενη διάβρωση των πραγματικών εισοδημάτων λόγω των αυξήσεων τιμών που προκαλούν οι δασμοί δείχνουν ότι αυτή η επιβράδυνση είναι πιθανό να διατηρηθεί».
Μηνιαία μεταβολή στον Δείκτη Τιμών Παραγωγού (τιμές χονδρικής) των ΗΠΑ ©Reuters
Επιφυλακτικές προσδοκίες για το 2026
Η έρευνα του Conference Board, η οποία ολοκληρώθηκε μετά τη λήξη του ομοσπονδιακού shutdown, έδειξε ότι οι βραχυπρόθεσμες προσδοκίες των καταναλωτών για το εισόδημα, τις επιχειρηματικές συνθήκες και την αγορά εργασίας επιδεινώθηκαν σημαντικά τον Νοέμβριο.
Η επικεφαλής οικονομολόγος του οργανισμού, Ντάνα Πίτερσον, δήλωσε ότι οι προσδοκίες για την αγορά εργασίας στα μέσα του 2026 «παραμένουν σαφώς αρνητικές», ενώ «οι προσδοκίες για αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος έχουν συρρικνωθεί δραματικά».
Ο Τιμ Κουίνλαν, οικονομολόγος στη Wells Fargo, σημείωσε ότι η μέτρηση στις 88,7 μονάδες απέχει «παρασάγγας» από τις 112,8 μονάδες πριν από έναν χρόνο, καθώς «η αδυναμία της αγοράς εργασίας και οι συνεχιζόμενες ανησυχίες για τις τιμές» βαραίνουν την ψυχολογία των καταναλωτών.
«Το γεγονός ότι τόσο το ποσοστό ανεργίας όσο και η καταναλωτική εμπιστοσύνη δοκιμάζουν πλέον επίπεδα που είχαμε να δούμε από το 2021 υπογραμμίζει την επείγουσα φύση της πρόσφατης επιδείνωσης των συνθηκών στην αγορά εργασίας — ή τουλάχιστον της αντίληψης των καταναλωτών για αυτές τις συνθήκες». Με τον Τραμπ και το οικονομικό επιτελείο της αμερικανικής κυβέρνησης να αναζητούν σανίδα σωτηρίας στη Black Friday και την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ώστε να ανοίξουν το 2026 με προσδοκίες και όχι γκρίνιες που εντείονονται και στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών κυρίως μετά τη νίκη Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη και άλλες ευρείες επιτυχίες των Δημοκρατικών σε κρίσιμες πολιτείες των ΗΠΑ.
