Ο πάπας Λέων ΙΔ’ έφθασε στην Τουρκία για μια τετραήμερη επίσκεψη, αρχίζοντας το πρώτο διεθνές ταξίδι της παπικής θητείας του που θα τον οδηγήσει στη συνέχεια στο Λίβανο, γνωστοποίησε δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου που επιβαίνει στο παπικό αεροπλάνο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε την επίσκεψη του Πάπα Λέοντα ΙΔ’ στην Τουρκία «πολύ σημαντικό βήμα που ενισχύει τα κοινά μας σημεία». Ο Πάπας, αρχηγός κράτους του Βατικανού και πνευματικός ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας, βρίσκεται στην τουρκική πρωτεύουσα Άγκυρα από την Πέμπτη. Η επίσκεψη πραγματοποιείται έπειτα από πρόσκληση του Τούρκου Προέδρου και θα διαρκέσει έως την Κυριακή, με προγραμματισμένες στάσεις σε Κωνσταντινούπολη και Νίκαια, ιστορικό κέντρο της πρώιμης Χριστιανικής Εκκλησίας.
Κατά την κοινή τους ομιλία στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Ερντογάν τόνισε ότι η επίσκεψη γίνεται σε κρίσιμη περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων και ότι τα μηνύματα ειρήνης που στέλνονται από την Τουρκία μπορούν να φτάσουν τόσο στον Τούρκο-Ισλαμικό κόσμο όσο και στον Χριστιανικό, ενισχύοντας την ελπίδα για παγκόσμια ειρήνη. Αναφέρθηκε επίσης στην αύξηση της ισλαμοφοβίας και της ξενοφοβίας στη Δύση και τόνισε ότι η Τουρκία επιλέγει τον δύσκολο δρόμο της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Ο Ερντογάν υπογράμμισε τη σημασία της συμβολής της Τουρκίας στη διπλωματική διαδικασία για τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας και αναφέρθηκε στην ανάγκη δικαιοσύνης για τον παλαιστινιακό λαό και στη διατήρηση του ιστορικού καθεστώτος της Ιερουσαλήμ.
Από την πλευρά του, ο Πάπας Λέοντας ΙΔ’ τόνισε ότι η Τουρκία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα σταθερότητας και γέφυρα διαλόγου μεταξύ των λαών, καλώντας την Άγκυρα να αξιοποιήσει τον ρόλο της για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στη Μεσόγειο και τον κόσμο. Προειδοποίησε παράλληλα ότι οι παγκόσμιες συγκρούσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, υπογραμμίζοντας ότι το μέλλον της ανθρωπότητας βρίσκεται σε κίνδυνο.
Συνάντηση Πάπα Λέοντος ΙΔ’ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν © EPA/VATICAN MEDIA HANDOUT
Πάπας Λέων ΙΔ’: Το πρόγραμμά του στην Τουρκία
Το μεσημέρι του Σαββάτου 29 Νοεμβρίου, ο Πάπας Λέων ΙΔ’, συνοδευόμενος από την ακολουθία του, θα πάει στο Φανάρι, όπου θα τον υποδεχθεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Αμέσως μετά, οι δύο προκαθήμενοι θα μεταβούν στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου όπου θα τελεστεί Δοξολογία. Το παρών θα δώσουν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ιεράρχες των Εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινούπολης, καθώς και εκπρόσωποι των διπλωματικών αρχών.
Στη συνέχεια, προγραμματίζεται να γίνει στην Αίθουσα του Θρόνου του Πατριαρχικού Οίκου η τελετή υπογραφής της Κοινής Δήλωσης. Μετά την υπογραφή της διακήρυξης, θα ακολουθήσει η παρουσίαση των ιεραρχών εκατέρωθεν και των λοιπών μελών της παπικής συνοδείας και κατ’ ιδίαν συνάντηση του Πάπα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο πατριαρχικό γραφείο.
Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας θα ολοκληρωθεί με τον Μέγα Εσπερινό της εορτής, χοροστατούντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρου.
Το πρωί της επομένης ημέρας, Κυριακής 30 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Ανδρέα, θα τελεστεί πατριαρχική και συνοδική θεία λειτουργία, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου και συλλειτουργούντος του Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου.
Στη θεία λειτουργία θα παραστεί ο Πάπας Ρώμης, εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, διπλωμάτες και άλλοι επίσημοι.
Στο τέλος της θείας λειτουργίας θα γίνει ανταλλαγή επίσημων λόγων μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πάπα, ενώ αμέσως μετά οι δύο προκαθήμενοι θα ευλογήσουν τους πιστούς από τον εξώστη του Πατριαρχικού Οίκου.
Σημειώνεται ότι για την είσοδο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου και τις δύο ημέρες θα απαιτείται η επίδειξη ειδικής πρόσκλησης.
Ο Πάπας Λέων ΙΔ’ φθάνει στην Τουρκία σήμερα, με πρώτο σταθμό την πρωτεύουσα ‘Αγκυρα, όπου στις 14:10 θα επισκεφθεί ως επικεφαλής του κράτους του Βατικανού τον πρόεδρο τη Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην τελετή υποδοχής θα παρίσταται κατόπιν προσκλήσεως του Τούρκου προέδρου και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Μετά την τουρκική πρωτεύουσα, ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη όπου το πρόγραμμά του περιλαμβάνει συναντήσεις με εκπροσώπους της τοπικής Καθολικής Εκκλησίας στον καθολικό καθεδρικό ναό του Αγίου Πνεύματος, μαζική θεία λειτουργία στο κλειστό γήπεδο «Volkswagen Arena», επαφές με εκπροσώπους των τοπικών εκκλησιών στην Κωνσταντινούπολη, συνοδευόμενες από επισκέψεις στους καθεδρικούς ναούς της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας και της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας και επισκέψεις στο ιστορικό τέμενος του Σουλταναχμέτ και σε καθολικό οίκο ευγηρίας της Πόλης.
Το μεσημέρι της Κυριακής, 30 Νοεμβρίου, ο Πάπας Λέον ΙΔ’ θα αναχωρήσει αεροπορικώς από την Κωνσταντινούπολη για την Βηρυτό, όπου ακολουθεί το δεύτερο σκέλος της περιοδείας του.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και αναφερόμενος στη σημασία της επίσκεψης του Πάπα Λέοντος ΙΔ’, ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ επισημαίνει πως «η παρουσία των δύο Προκαθημένων λειτουργεί διαφορετικά από μια “πολιτική παρέμβαση” κοσμικής έννοιας, καθώς, στερούμενοι μεραρχιών, κομίζουν την υπενθύμιση ότι η ειρήνη είναι η παρουσία του Θεού στις σχέσεις των ανθρώπων. Το μήνυμά τους είναι μια δυνατή φωνή ενάντια στην ύβρη της ισχύος».
«Ζωή μπορεί να βλαστήσει μόνον εάν πεθάνει ο εθνοφυλετισμός και ταφεί η αλαζονεία της ισχύος» τονίζει με νόημα και εξηγεί: «Είναι ίσως παράδοξο για τη λογική του κόσμου, αλλά η υπέρβαση των αντιπαραθέσεων περνάει μέσα από την ταπείνωση, καθώς όσοι επενδύουν στην υπεροχή της δικής τους φυλής ή του δικού τους δίκιου καταλήγουν να υπηρετούν το μίσος. Οι δύο θρησκευτικοί ηγέτες θα υπενθυμίσουν ότι ο Θεός υπερβαίνει τα εθνικά σύμβολα και η μαρτυρία τους είναι πως η μόνη νίκη που αξίζει είναι αυτή εναντίον του θανάτου».
Ο κ. Εμμανουήλ υποστηρίζει επίσης ότι η ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα απαιτεί μια κοινή μαρτυρία και «οι εκκλησίες οφείλουν να μιλήσουν με μία γλώσσα για την πίστη στον Χριστό και την Ανάσταση, για τον πόνο του σύγχρονου ανθρώπου, για τη φτώχεια, για την κλιματική κρίση, ώστε να παραμείνουν ζωντανοί οργανισμοί».
Τι λέει ο Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ για συνάντηση Πάπα-Οικουμενικού Πατριάρχη
Στις εκδηλώσεις για τα 1.700 χρόνια από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο θα συμμετάσχουν από κοινού ο 267ος Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Πάπας Λέων ΙΔ’ και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Κορυφαίο σημείο των εκδηλώσεων, η επίσκεψή τους αύριο στη Νίκαια της Βιθυνίας, ενώπιον των ερειπίων του ναού, όπου συγκλήθηκε η Α’ Οικουμενική Σύνοδος για την Οικουμενική Συνάντηση Προσευχής.
Τι λέει Ο Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ για την ιστορική επίσκεψη του νέου Πάπα Λέοντος σε Φανάρι και τη συνακόλουθη κοινή μετάβαση στη Νίκαια με τον Οικουμενικό Πατριάρχη:
«Ορισμένα γεγονότα, μέσα στην αμείλικτη ροή του ιστορικού χρόνου, μεταβάλλονται σε «σημεία» που υπερβαίνουν τις απλές χρονολογικές συμπτώσεις. Η επικείμενη επίσκεψη του νέου Πάπα Λέοντος στο Φανάρι -το πρώτο του μάλιστα ταξίδι εκτός Βατικανού- και η συνακόλουθη κοινή μετάβαση στη Νίκαια με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, συνιστά ακριβώς ένα τέτοιο γεγονός. Είναι μια πράξη με ιλιγγιώδες θεολογικό φορτίο, πολύ ουσιαστικότερη από μια τυπική εθιμοτυπία ή τη διπλωματική ουδετερότητα θρησκευτικών ηγετών που ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις μπροστά στους τηλεοπτικούς φακούς.
Γιατί στη Νίκαια; Διότι εκεί, χίλια επτακόσια χρόνια πριν, η Εκκλησία διατύπωσε τον τρόπο της υπάρξεώς της, κάτι που στέκεται πολύ ψηλότερα από τη διατύπωση μιας ιδεολογίας ή τη νομική κατοχύρωση μιας θρησκείας. Το ότι η αλήθεια είναι αγαπητική σχέση προσώπων που υπερβαίνει την ατομική πεποίθηση. Η επιστροφή σε αυτό το λίκνο της κοινής μας πίστης είναι κάτι παραπάνω από νοσταλγία, είναι, θα έλεγα, η αναγνώριση ότι η ενότητα, αν ποτέ επιτευχθεί, θα αποτελέσει επιστροφή στην ταυτότητα της πρώτης χιλιετίας αντί για έναν διοικητικό διακανονισμό. Τότε που ο άρραφος χιτώνας δεν είχε ακόμη διαρραγεί από την ανάγκη της εξουσίας και της ορθολογικής κατοχύρωσης. Και υπάρχει μια συνέχεια σε αυτή την προσπάθεια, μια «ακολουθία» ζωής, από την πρώτη εκείνη επίσκεψη του Πάπα Παύλου Στ’ το 1967, στους Ιωάννη Παύλο Β’, Βενέδικτο XVI και Φραγκίσκο, όπου κάθε βήμα αποτελεί και μια ρωγμή στην αυτάρκεια της απομόνωσης.
Η επίσκεψη αυτή συμπίπτει με τα εξήντα έτη από την άρση των αναθεμάτων του 1054. Τότε που η Εκκλησία τόλμησε να αρνηθεί τη νομική κατοχύρωση του μίσους. Σήμερα, σε έναν κόσμο που σπαράσσεται από τον φονταμενταλισμό ή αποχαυνώνεται από την ισοπεδωτική εκκοσμίκευση, η άρνηση του διαλόγου είναι φυγομαχία. Ενώ πολλοί, οχυρωμένοι πίσω από μια ιδεολογική «καθαρότητα» και την ανωνυμία του πληκτρολογίου, φοβούνται τη συνάντηση, η αλήθεια κινδυνεύει κυρίως από την εγωκεντρική θωράκιση και όχι από τη σχέση. Άλλωστε, η άρνηση της συνομιλίας, υπό το πρόσχημα αυτής της «καθαρότητας», δεν είναι απόρριψη της οικουμενικής αποστολής της Εκκλησίας να ευαγγελίζεται την ειρήνη και την αγάπη «τοῖς ἐγγὺς καὶ τοῖς μακράν» (Εφ. 2, 17);
Η Ορθόδοξος Εκκλησία, όπως διακήρυξε στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη το 2016, υπάρχει πρωτίστως για να μαρτυρεί τη σχέση, αφήνοντας κατά μέρος τη συντήρηση βεβαιοτήτων ατομικής δικαίωσης. Ο δρόμος είναι σίγουρα ανηφορικός. Τα τραύματα χιλίων ετών απαιτούν τον κόπο της ταπείνωσης για να επουλωθούν, μακριά από συναισθηματισμούς. Είναι, βασικά, ζήτημα προσευχής και αντοχής.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αίροντας το βάρος αυτής της ιστορικής ευθύνης, μας υπενθυμίζει κάτι ουσιώδες, ότι η Εκκλησία οφείλει να ευαγγελίζεται την ειρήνη και την ενότητα ως εικόνα του Τριαδικού τρόπου υπάρξεως, ξεπερνώντας τη λογική του κοινωνικού προγράμματος. Μακριά από τις σκιές της φοβίας και της καχυποψίας. Γιατί τελικά μόνο η αλήθεια, ως γεγονός σχέσης και όχι ως διανοητική κατοχή, μπορεί να ελευθερώσει τον άνθρωπο από την ανάγκη να μισεί για να υπάρχει».
