Η ελβετική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει τελικά σε μικρότερη αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-35 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς το συνολικό κόστος προμήθειας ξεπερνά πλέον το οικονομικό όριο που έχει εγκριθεί από τους πολίτες σε δημοψήφισμα.
Το σχέδιο προμήθειας είχε βασιστεί σε αρχικό υπολογισμό έξι δισεκατομμυρίων φράγκων για τριάντα έξι αεροσκάφη. Όμως, από τον Ιούνιο η Βέρνη είχε προειδοποιήσει ότι οι ανατιμήσεις στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες ανεβάζουν το κόστος έως και κατά 1,3 δισεκατομμύρια φράγκα, δημιουργώντας ένταση με την αμερικανική πλευρά, η οποία είχε βασιστεί στη συμφωνημένη τιμή.
Η ελβετική κυβέρνηση αναφέρει ότι, με βάση τα νέα δεδομένα, δεν είναι πλέον δυνατό να διατηρηθεί ο αρχικός αριθμός μαχητικών χωρίς να υπερβεί το οικονομικό πλαφόν. Γι’ αυτό αποφασίστηκε η αγορά όσων αεροσκαφών είναι εφικτό να χρηματοδοτηθούν μέσα στο όριο των έξι δισεκατομμυρίων φράγκων.
Η υπόθεση της προμήθειας των F-35 ήταν εξαρχής αμφιλεγόμενη στην ουδέτερη Ελβετία. Το 2020 εγκρίθηκε οριακά μέσω δημοψηφίσματος, με πολλούς ψηφοφόρους να συνδέουν τη συναίνεσή τους με την τήρηση της τιμής που είχε παρουσιαστεί τότε. Μάλιστα, δημοσκόπηση του Οκτωβρίου έδειξε ότι η πλειοψηφία θα προτιμούσε ακόμη και ακύρωση ή αντικατάσταση της αγοράς, αν παρέμεναν οι αποκλίσεις στο κόστος.
Ωστόσο, το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και οι πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών για αυξημένες αμυντικές δαπάνες στην ήπειρο, δυσκολεύουν χώρες όπως η Ελβετία να εξασφαλίσουν τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Παράλληλα, η αμερικανική έμφαση στην υποστήριξη της Ουκρανίας σημαίνει ότι η ουδέτερη Ελβετία δεν αποτελεί προτεραιότητα στις γραμμές παραγωγής, ενώ οι ελβετικές αμυντικές βιομηχανίες πλήττονται από αυστηρούς κανόνες εξαγωγών.
Πέρυσι η Ελβετία αποφάσισε την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο ένα τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος έως το 2032, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από τις δεσμεύσεις των κρατών μελών του ΝΑΤΟ.
Η χρονική συγκυρία του εξοπλιστικού προγράμματος συμπίπτει με τις τελικές διαπραγματεύσεις για μείωση των αμερικανικών δασμών στις ελβετικές εξαγωγές.
Η Ουάσιγκτον εξετάζει τη μείωση των εισαγωγικών δασμών από 39 στο 15 τοις εκατό, μετά και τη δέσμευση των ελβετικών επιχειρήσεων να επενδύσουν διακόσια δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ την επόμενη πενταετία.
