Έντονη ανησυχία επικρατεί στην Ευρώπη ότι η ειρηνευτική πρωτοβουλία των ΗΠΑ για την Ουκρανία ενδέχεται να λειτουργήσει ως Δούρειος Ίππος για τη Μόσχα, διευκολύνοντας μια μελλοντική ρωσική επανεπίθεση στο πολύπαθο Ντονμπάς, αναφέρει το Bloomberg.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που συμμετείχαν στις πρόσφατες διαβουλεύσεις, το αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς θεωρείται ότι θα μπορούσε να προσφέρει στο Κρεμλίνο «παράθυρο ευκαιρίας» για τη μυστική ανάπτυξη δυνάμεων στην περιοχή.
Ο φόβος είναι πως η Ρωσία θα αξιοποιήσει υβριδικές μεθόδους, όπως επιχειρήσεις «ψευδούς σημαίας», προκειμένου να αποσταθεροποιήσει το πλαίσιο ασφαλείας που προτείνουν οι ΗΠΑ, υπονομεύοντας τις εγγυήσεις και δημιουργώντας το έδαφος για νέα στρατιωτική κλιμάκωση.
Η συγκεκριμένη ανησυχία αναδεικνύεται ως βασικό αγκάθι στις συνομιλίες, ενισχύοντας τη δυσπιστία της Ευρώπης απέναντι σε μια συμφωνία που, αντί να παγιώσει την ειρήνη, ενδέχεται -όπως φοβούνται- να ανακυκλώσει τον πόλεμο.
Ουκρανία: Τι φοβούνται οι Ευρωπαίοι
Ο φόβος, που αποτελεί το κύριο σημείο διαφωνίας στις πρόσφατες συνομιλίες, είναι ότι το αμερικανικό σχέδιο για μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη θα δώσει στο Κρεμλίνο την ευκαιρία να αναπτύξει μυστικές δυνάμεις στην αμφισβητούμενη περιοχή, σύμφωνα πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Tο Κρεμλίνο θα μπορούσε τότε να χρησιμοποιήσει υβριδικές τακτικές, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων επιχειρήσεων «ψευδούς σημαίας», για να υπονομεύσει τις εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια νέα εισβολή, ανέφεραν.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πλήρη επίθεση της Ρωσίας, ο έλεγχος του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο των πολύπλοκων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσιγκτον, Κιέβου και Μόσχας, καθώς οι αξιωματούχοι πλησιάζουν σε συμφωνία. Η Μόσχα απαιτεί την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις ανατολικές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ – συμπεριλαμβανομένου του εδάφους που δεν ελέγχει η Ρωσία – ενώ το Κίεβο αρνείται να παραχωρήσει έδαφος.
Οι λεπτομέρειες των συνομιλιών είναι σε εξέλιξη. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν συζητήσει τη μετατροπή της περιοχής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδική διοίκηση, ενώ η Ρωσία έχει επιλέξει μια «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη». Ο Ζελένσκι πρότεινε αυτή την εβδομάδα την ιδέα ενός δημοψηφίσματος για πιθανές εδαφικές λύσεις στην περιοχή.
Απώλειες εδαφών κατά 20% το ειρηνευτικό σχέδιο που υποστηρίζει η Ρωσία
Οι περιοχές της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν ως de facto ρωσικές. Οι γραμμές του μετώπου θα παγώσουν στη Χερσώνα και στη Ζαπορίζια, με το υπόλοιπο των δύο αυτών περιοχών να εξακολουθεί να διεκδικείται από τη Ρωσία.
Ωστόσο, η Ρωσία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από περιοχές που ελέγχει το Κίεβο, ανέφεραν πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Αυτό καθιστά τον κύριο στόχο της Ευρώπης τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία δεν θα περιέχει ρωσικό «Δούρειο Ίππο».
Ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πιθανότατα διατηρεί τους μαξιμαλιστικούς στόχους του στην Ουκρανία, ένα βασικό ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα συνεχίσει να απορρίπτει οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία ή αν θα υποστηρίξει τις αμερικανικές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Εκτός από την πιθανότητα εκμετάλλευσης ενός πλαισίου ειρήνης με το γνωστό οπλοστάσιό της από υβριδικές επιθέσεις, ένας άλλος κίνδυνος είναι η παρέμβαση της Μόσχας σε ένα δημόσιο δημοψήφισμα ή εκλογές που ενδέχεται να ακολουθήσουν μια ειρηνευτική συμφωνία, ανέφεραν.
Ο Ζελένσκι πρόκειται να ταξιδέψει στο Βερολίνο τη Δευτέρα για να συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανού πρωθυπουργού Κίρ Σταρμερ, για να συνεχίσει τις συνομιλίες. Πριν από τη συνάντηση, οι σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναμένεται να πραγματοποιήσουν συνομιλίες σχετικά με τα σχέδια, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Ο Πίτερ Ρίκετς, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο να ανησυχούν για την πρόταση των ΗΠΑ για μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Μόλις η προσοχή των Αμερικανών στραφεί αλλού, ο Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει περιστατικά ως πρόσχημα» – όπως η προστασία των ρωσόφωνων – για να εισβάλει, είπε.
«Αυτό θα άφηνε την υπζ`όλοιπη Ουκρανία ευάλωτη στην επόμενη ρωσική προέλαση», δήλωσε ο Ρίκετς. «Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά για ένα θεμελιώδες ζήτημα – για την Ουκρανία και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Το πλαίσιο της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, καθώς και το καθεστώς εποπτείας της, παραμένουν ασαφή, σύμφωνα με συμμάχους της Ουκρανίας. Αμερικανοί διαπραγματευτές έχουν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο η περιοχή να τεθεί υπό ειδική διοίκηση, ενώ παράλληλα έχει τεθεί στο τραπέζι η αναγνώριση του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ -δηλαδή του Ντονμπάς- ως de facto ρωσικών εδαφών, μαζί με την Κριμαία.
Την ίδια στιγμή, οι μερικώς κατεχόμενες περιοχές της Ζαπορίζια και της Χερσώνας εκτιμάται ότι θα «παγώσουν» στα σημερινά όρια της γραμμής επαφής, εδραιώνοντας το υφιστάμενο στρατιωτικό στάτους κβο.
Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ εμφανίστηκε να στηρίζει την ιδέα της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, προτείνοντας ότι τον έλεγχο θα μπορούσαν να αναλάβουν δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας, όπως η εθνική φρουρά ή η αστυνομία, αντί για τακτικά ρωσικά στρατεύματα.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ωστόσο, εκτιμούν ότι μια τέτοια ρύθμιση είναι πρακτικά ανεφάρμοστη και δεν θα γίνει αποδεκτή ούτε από το Κίεβο ούτε από τους συμμάχους του.
Η ουκρανική πλευρά απορρίπτει σταθερά κάθε συζήτηση περί παραχώρησης εδαφών και επιμένει στην ανάγκη ισχυρών και αξιόπιστων εγγυήσεων ασφάλειας, αντίστοιχων με τον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ (Άρθρο 5). Όπως έχει καταστήσει σαφές τις τελευταίες ημέρες, βασική της προτεραιότητα είναι να γνωρίζει τι ακριβώς είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν οι δυτικοί σύμμαχοι.
