Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και ο γαμπρός του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, εξακολουθούν να ζητούν από την Ουκρανία να παραχωρήσει τον έλεγχο των ανατολικών περιοχών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ και τελικά ολόκληρο το Ντονμπάς, ως προϋπόθεση για ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία.
Το Κίεβο αντιτίθεται σε αυτή την απαίτηση της Ουάσιγκτον, καθώς ουκρανικά στρατεύματα συνεχίζουν να έχουν τον έλεγχο σε τμήματα αυτών των περιοχών και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε πως δίκαιη λύση θα ήταν μια κατάπαυση πυρός στην τρέχουσα γραμμή του μετώπου.
Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ και κατοχή ολόκληρου του Ντονμπάς αποτελούν στόχο της Ρωσίας από την εισβολή της στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει εδάφη, οι Ηνωμένες Πολιτείες απαιτούν από την Ουκρανία να αποσυρθεί από τις διεκδικούμενες περιοχές και το Κίεβο αρνείται.
Στο Βερολίνο ο Ζελένσκι
Μετά τις εξελίξεις αυτές ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι βρίσκεται ξανά στο Βερολίνο για επαφές με Ευρωπαίους ηγέτες και ιδιαίτερα με τον καγκελάριο Μερτς.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το Reuters, μετά το πέρας των διήμερων συνομιλιών μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών αξιωματούχων στο Βερολίνο, Ουκρανοί διαπραγματευτές ξεκαθάρισαν στην αμερικανική πλευρά ότι απαιτούνται περαιτέρω συζητήσεις.
Αν και ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας και επικεφαλής διαπραγματευτής Ρουστέμ Ουμέροφ έκανε λόγο για «πραγματική πρόοδο», Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι βασικά ζητήματα παραμένουν άλυτα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι που δήλωσε το απόγευμα της Δευτέρας ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ των Αμερικανών και Ουκρανών διαπραγματευτών δεν ήταν εύκολες αλλά ήταν «παραγωγικές».
Πρόσθεσε ότι η Ρωσία χρησιμοποιούσε τις επιθέσεις της στην Ουκρανία ως μοχλό πίεσης σε αυτές τις συνομιλίες.
Οι Ρώσοι έχουν προκαλέσει τεράστιες καταστροφές σε ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας
Μιλώντας σε επιχειρηματικό φόρουμ στο Βερολίνο, ο Ζελένσκι είπε ακόμη ότι ούτε ένας σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία δεν είχε γλιτώσει από τις ρωσικές επιθέσεις στο ενεργειακό σύστημα της χώρας.
Κεντρικό σημείο τριβής εξακολουθεί να είναι η παραχώρηση εδαφών. Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές επέμειναν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να συμφωνήσει σε απόσυρση στρατευμάτων από την περιοχή του Ντονέτσκ, θεωρώντας το ζήτημα αυτό κομβικό για τη ρωσική πλευρά. Το Ντονμπάς παραμένει ένα από τα βασικά μέτωπα του πολέμου, με τη Μόσχα να ελέγχει μεγάλο μέρος της περιοχής.
Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα ο αρχηγός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων δήλωσε πως οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής του μετώπου και ότι έχουν αναπτυχθεί πρόσθετες εφεδρείες σε πόλεις της περιφέρειας του Ντονέτσκ.
Στήριξη από το Βερολίνο και αμυντική συνεργασία
Παράλληλα με τις επαφές Ουκρανίας–ΗΠΑ, στο Βερολίνο πραγματοποιείται συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών με οικοδεσπότη τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, σε μια σαφή επίδειξη στήριξης προς το Κίεβο.
Στις συνομιλίες συμμετέχουν, πέραν του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν που θα αφιχθεί το βράδυ της Δευτέρας στο Βερολίνο, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ, καθώς και οι επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε.
Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης ανέφερε ότι στο δείπνο εργασίας έχουν προσκληθεί και ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, καθώς και ο Τζάρεντ Κούσνερ, χωρίς ωστόσο να έχει επιβεβαιωθεί αν τελικά θα παραστούν. Επίσης αναμένεται να συμμετάσχει στις συζητήσεις και ο ίδιος ο Τραμπ μέσω τηλεδιάσκεψης.
Οι ηγέτες της Βρετανίας, της Ιταλίας, τη Ολλανδίας, τη Πολωνίας και της Σουηδίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε είναι μεταξύ αυτών που αναμένεται ότι θα συμμετάσχουν στις συνομιλίες που θα διεξαχθούν απόψε στο Βερολίνο.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, οι Αμερικανοί διαπραγματευτές επέμειναν στις συνομιλίες της Κυριακής να συμφωνήσει η Ουκρανία να αποσύρει τις δυνάμεις της από την περιοχή του Ντονέτσκ, σημειώνοντας ότι το εδαφικό είναι κεντρικό ζήτημα για τη Ρωσία. Η πηγή που επικαλείται το πρακτορείο, ένας αξιωματούχος που έχει γνώση των συζητήσεων, είπε ότι το εδαφικό παρέμεινε και σήμερα ανεπίλυτο και ότι η ουκρανική αντιπροσωπεία απάντησε την Κυριακή ότι απαιτούνται περαιτέρω συζητήσεις.
Στο μεταξύ, σε μια προσπάθεια στήριξης του Κιέβου, ανακοινώθηκε μια ολοκληρωμένη συνεργασία στον τομέα των οπλικών συστημάτων μεταξύ Γερμανίας και Ουκρανίας, ανεξαρτήτως μάλιστα του αποτελέσματος των συνομιλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη για πιθανή κατάπαυση του πυρός.
Αυστηρές προειδοποιήσεις Μερτς
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινδυνεύει να υποστεί σοβαρή και μακροχρόνια ζημιά αν αποτύχει να συμφωνήσει σε ένα δάνειο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη της Ουκρανίας, προειδοποίησε τη Δευτέρα ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Όπως τόνισε, η αδυναμία κοινής απόφασης θα έστελνε το μήνυμα ότι, σε μια καθοριστική ιστορική στιγμή, η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να σταθεί ενωμένη και να υπερασπιστεί τη δική της πολιτική τάξη.
Ο Μερτς ηγείται της προσπάθειας για τη χορήγηση ενός δανείου ύψους περίπου 210 δισ. ευρώ προς το Κίεβο, με εγγύηση τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που βρίσκονται κυρίως στο Βέλγιο.
Στις Βρυξέλλες επικρατεί έντονη ανησυχία ότι τόσο η Μόσχα όσο και η Ουάσινγκτον επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τις διαφωνίες μεταξύ των 27 κρατών-μελών, ώστε να αποτραπεί η έγκριση του σχεδίου διάσωσης της Ουκρανίας.
Οι δηλώσεις του Γερμανού καγκελάριου έγιναν την ώρα που στο Βερολίνο πραγματοποιούνταν συνομιλίες με τη συμμετοχή του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απεσταλμένων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και Ευρωπαίων ηγετών, με αντικείμενο ένα πιθανό σχέδιο κατάπαυσης του πυρός.
Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκονται οι εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, με διπλωματικές πηγές να αναφέρουν πρόοδο στη σύγκλιση των θέσεων Κιέβου και Ουάσινγκτον, χωρίς ωστόσο συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Κυβερνοεπίθεση την ώρα των διαβουλεύσεων
Το κλίμα περιπλέχθηκε περαιτέρω από ένα ανεξήγητο μπλακ άουτ στο γερμανικό κοινοβούλιο, που σημειώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την άφιξη του Ζελένσκι, προκαλώντας ερωτήματα, χωρίς όμως να υπάρχει επιβεβαίωση για κυβερνοεπίθεση.
Η απαισιόδοξη εκτίμηση του Μερτς ακολούθησε δηλώσεις της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας, η οποία παραδέχθηκε ότι το σχέδιο δανείου με βάση τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία γίνεται ολοένα και δυσκολότερο. Παρ’ όλα αυτά, τόσο η ίδια όσο και ο Γερμανός καγκελάριος επιμένουν ότι πρόκειται για τη μοναδική αξιόπιστη λύση ώστε η Ουκρανία να παραμείνει οικονομικά βιώσιμη το επόμενο έτος.
Στο παρασκήνιο, αυξάνονται οι πιέσεις προς τα κράτη-μέλη. Το Βέλγιο εκφράζει εδώ και καιρό αντιρρήσεις, επικαλούμενο νομικούς κινδύνους και φόβους για ρωσικά αντίποιτα, ενώ η Μόσχα έχει ήδη κινηθεί δικαστικά κατά του βελγικού θεματοφύλακα που διαχειρίζεται τα κεφάλαια. Παράλληλα, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι και οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν πιέσεις, ζητώντας όχι μόνο εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία, αλλά και την απόρριψη του ευρωπαϊκού σχεδίου δανειοδότησης.
Τις τελευταίες ημέρες, χώρες όπως η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα έχουν εκφραστεί κατά του σχεδίου, ενώ αντίθετες είναι επίσης η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία. Παρότι η ΕΕ θεωρητικά μπορεί να προχωρήσει χωρίς ομοφωνία, μέσω ειδικών διαδικασιών και πλειοψηφίας, η αντίσταση του Βελγίου θεωρείται καθοριστική, καθώς εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων.
Με τη Σύνοδο Κορυφής να πλησιάζει, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε μια απόφαση που δεν αφορά μόνο τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αλλά και την ίδια της την αξιοπιστία ως ενιαίου πολιτικού και γεωστρατηγικού δρώντα.
Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ προσφέρουν οι ΗΠΑ στον Ζελένσκι ως εγγύηση ασφαλείας
Οι Αμερικανοί απεσταλμένοι έστειλαν το μήνυμα ότι είναι έτοιμοι να παράσχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφάλειας για μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία, οι οποίες θα αντιστοιχούν στα ίδια επίπεδα προστασίας με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, δήλωσε τη Δευτέρα ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το Άρθρο 5 αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Συμμαχίας, καθώς κατοχυρώνει τη συλλογική άμυνα, προβλέποντας ότι όλα τα κράτη-μέλη οφείλουν να ανταποκριθούν σε επίθεση κατά ενός μέλους σαν να επρόκειτο για επίθεση εναντίον τους.
«Έχουμε πλέον ακούσει από την αμερικανική πλευρά ότι είναι έτοιμοι να μας δώσουν εγγυήσεις ασφάλειας που αντιστοιχούν στο Άρθρο 5», δήλωσε ο Ζελένσκι από την καγκελαρία στο Βερολίνο.
«Αν ο Πούτιν πάρει το Ντονμπάς δεν θα σταματήσει εκεί»
Η Ουκρανία είναι η μόνη που μπορεί να αποφασίσει τους όρους μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, υπογράμμισε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλας, στις δηλώσεις της μετά το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, απορρίπτοντας κάθε συζήτηση περί εδαφικών παραχωρήσεων από την πλευρά του Κιέβου.
«Όλοι γνωρίζουμε ότι το Ντονμπάς δεν είναι το τέλος του παιχνιδιού για τον Πούτιν. Αν το πάρει, θα θέλει κι άλλο. Οι παραχωρήσεις πρέπει να γίνουν από τον επιτιθέμενο και όχι από το θύμα», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι οι παραχωρήσεις που περιλαμβάνονται στα σενάρια ειρηνευτικού σχεδίου είναι «εξαιρετικά δύσκολες» και, κατά την άποψή της, «αντανακλούν τη ρωσική τακτική».
Αναφερόμενη στο ενδεχόμενο εγκατάλειψης της προοπτικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, η Κάγια Κάλας τόνισε ότι μια τέτοια εξέλιξη θα πρέπει να συνοδεύεται από «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας», διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «οι Ουκρανοί είναι αυτοί που θα αποφασίσουν ποιες παραχωρήσεις είναι διατεθειμένοι να κάνουν για να φτάσουν στην ειρήνη».
Σχετικά με την πρόταση των ΗΠΑ να ενταχθεί η Ουκρανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2027, η Ύπατη Εκπρόσωπος επανέλαβε ότι η ένταξη κάθε χώρας στην ΕΕ βασίζεται στην εκπλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων. Παράλληλα, σημείωσε ότι η αναφορά συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος στο ειρηνευτικό σχέδιο δείχνει ότι «οι Αμερικανοί το σπρώχνουν», κάτι που -όπως είπε- θα μπορούσε να αποτελέσει θετικό μήνυμα για κράτη-μέλη που διατηρούν επιφυλάξεις, φωτογραφίζοντας την Ουγγαρία, ώστε να αρθεί το βέτο στο άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων με την Ουκρανία.
Η Κάγια Κάλας αναφέρθηκε επίσης στην προγραμματισμένη ενημέρωση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ από τους Αμερικανούς διαπραγματευτές Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ μέσω τηλεδιάσκεψης, η οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκε λόγω τεχνικών προβλημάτων. «Δεν ξέρω αν ήταν κυβερνοεπίθεση, αλλά η τεχνολογία δεν δούλεψε και έτσι δεν έχω κάτι να σας πω», ανέφερε.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο σχέδιο χορήγησης δανείου αποζημιώσεων προς την Ουκρανία, με εγγύηση τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, το οποίο χαρακτήρισε «game changer» για την πορεία του πολέμου. Όπως είπε, ελπίζει ότι θα υπάρξει αποτέλεσμα στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, παραδεχόμενη ωστόσο ότι «βλέπει πόσο δύσκολο είναι» να επιτευχθεί συμφωνία.
Απαντώντας στις αντιρρήσεις του Βελγίου, η Ύπατη Εκπρόσωπος τόνισε ότι «οι ανησυχίες του έχουν ακουστεί και κατανοηθεί», επισημαίνοντας ότι υπάρχει κοινή βούληση να μοιραστεί το βάρος μεταξύ των κρατών-μελών.
Ερωτηθείσα αν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση αποτυχίας, η Κάγια Κάλας απάντησε ότι όλες οι επιλογές έχουν εξεταστεί εδώ και καιρό και ότι το συγκεκριμένο δάνειο αποζημιώσεων αποτελεί «τη πιο βιώσιμη επιλογή». Όπως εξήγησε, η λύση του κοινού δανεισμού μέσω ευρωομολόγων απαιτεί ομοφωνία, την οποία δεν στηρίζουν όλα τα κράτη-μέλη. «Η βασική αρχή είναι ότι αυτός που καταστρέφει πρέπει και να αποζημιώσει. Αυτή είναι η καλύτερη επιλογή που έχουμε μέχρι τώρα», σημείωσε.
Εξάλλου, οι σχέσεις ΕΕ-Κίνας απασχόλησαν το σημερινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Η Κάγια Κάλας ανέφερε ότι το Πεκίνο χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερο τους οικονομικούς του δεσμούς ως εργαλείο πολιτικής πίεσης. Όπως είπε, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συζήτησαν τρόπους καλύτερης αξιοποίησης του εμπορικού «οπλοστασίου» της Ένωσης, προκειμένου να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ανθεκτικότητα. «Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την Κίνα μόνη της», κατέληξε.
