Σε μια συγκυρία αυξημένων γεωπολιτικών και οικονομικών προκλήσεων, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώνονται σήμερα στις Βρυξέλλες για ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με βαρύνουσα ατζέντα και υψηλό πολιτικό διακύβευμα. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για την επόμενη διετία, το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η διεύρυνση της ΕΕ και η γεωοικονομική κατάσταση της Ένωσης είναι τα τέσσερα βασικά θέματα, την ώρα που η πρωτεύουσα του Βελγίου βρίσκεται αντιμέτωπη και με μαζικές αγροτικές κινητοποιήσεις.
Παρουσία του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κεντρικό θέμα της Συνόδου Κορυφής παραμένει η χρηματοδότηση της Ουκρανίας την επόμενη διετία. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων καλούνται να δώσουν συνέχεια στη δέσμευση που ανέλαβαν στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την κάλυψη των πιεστικών οικονομικών, στρατιωτικών και ανθρωπιστικών αναγκών του Κιέβου.
Κατά εκτιμήσεις του ΔΝΤ, οι συνολικές ανάγκες κατά την περίοδο 2026-2027 θα ανέλθουν σε 135,7 δισ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παρουσιάσει δύο βασικές επιλογές, που καλύπτουν περίπου τα δύο τρίτα του απαιτούμενου ποσού, δηλαδή 90 δισ. ευρώ. Η πρώτη αφορά κοινό δανεισμό της ΕΕ, με εγγύηση τον κοινοτικό προϋπολογισμό, λύση που απαιτεί ομοφωνία και συναντά ισχυρές αντιστάσεις από κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, ενώ η Ουγγαρία δηλώνει ανοιχτά αντίθετη.
Η δεύτερη επιλογή, που κερδίζει έδαφος μεταξύ των κρατών-μελών, είναι το λεγόμενο «δάνειο επανορθώσεων», με αξιοποίηση δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ. Πρόκειται για λύση που θα μπορούσε να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία και δεν επιβαρύνει άμεσα τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Σε αυτή την περίπτωση, η Ουκρανία θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο εφόσον η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις, διαφορετικά, οι κυρώσεις θα παραμείνουν σε ισχύ και τα ρωσικά κεφάλαια παγωμένα. Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη αποφάσισαν πρόσφατα να παρατείνουν επ’ αόριστον το πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, χωρίς την ανάγκη εξαμηνιαίας ανανέωσης.
Περίπου 210 δισ. ευρώ από τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας βρίσκονται δεσμευμένα σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ, εκ των οποίων περίπου 185 δισεκ. ευρώ τελούν υπό τη διαχείριση της Euroclear στο Βέλγιο. Η βελγική κυβέρνηση συνεχίζει να εκφράζει έντονες ανησυχίες για τους νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους και αξιώνει ισχυρές και άμεσες εγγυήσεις από τους ευρωπαίους εταίρους, πιο συγκεκριμένα ότι θα μοιραστούν το ενδεχόμενο κόστος.
Παράλληλα, κράτη-μέλη, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, ζητούν διαβεβαιώσεις ότι τυχόν ενεργοποίηση των εγγυήσεων δεν θα επιβαρύνει τους εθνικούς στόχους δαπανών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.
Την ίδια στιγμή, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα υπέγραψαν κοινή δήλωση που ζητεί τη συνέχιση της διερεύνησης «εναλλακτικών επιλογών» που θα είχαν μικρότερο οικονομικό και νομικό ρίσκο.
Οι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν ως την τελευταία στιγμή χθες Τετάρτη το βράδυ σε επίπεδο πρέσβεων, με την πλειοψηφία των κρατών-μελών να εμφανίζεται καταρχήν υπέρ του δανείου επανορθώσεων, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης επαρκών εγγυήσεων και μηχανισμών αλληλεγγύης. «Πρέπει να βρεθεί συμφωνία – αλλιώς το μήνυμα για την ΕΕ θα είναι καταστροφικό», σημείωναν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης της Συνόδου μέχρι να υπάρξει αποτέλεσμα, ενώ η Ύπατη Εκπρόσωπος Κάγια Κάλας ξεκαθάρισε ότι οι ηγέτες δεν θα φύγουν χωρίς απόφαση. Από την πλευρά του, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς προειδοποίησε ότι τυχόν αποτυχία στην προσπάθεια εξεύρεσης συμφωνίας για την Ουκρανία θα έπληττε σοβαρά την Ευρώπη για χρόνια. Για τον καγκελάριο Μερτς, το σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν καλείται απλώς να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία, αλλά να αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί ενωμένο «σε μια κρίσιμη καμπή της ιστορίας».
Όσον αφορά τα υπόλοιπα θέματα της Συνόδου Κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ θα έχουν μια πρώτη, στρατηγικού χαρακτήρα, συζήτηση για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ένωσης (2028-2034). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της τον Ιούλιο του 2025, ενώ η δανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ έχει ήδη προχωρήσει σημαντικά το προπαρασκευαστικό έργο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κόστα, στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία έως το τέλος του 2026, ώστε τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ να τεθούν σε ισχύ στις αρχές του 2028.
Όσον αφορά τη διεύρυνση της ΕΕ -ο Αντόνιο Κόστα τη χαρακτηρίζει «γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία»- οι ηγέτες θα εξετάσουν την πρόοδο που έχουν σημειώσει ορισμένες υποψήφιες χώρες. Σύμφωνα με τον ίδιο, κάποιες εξ αυτών ενδέχεται να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για ένταξη στο όχι τόσο μακρινό μέλλον. Η ενταξιακή πορεία παραμένει αυστηρά αξιοκρατική και συνδεδεμένη με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, ενώ οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στα επόμενα βήματα, με βάση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί.
Κατά τη διάρκεια του δείπνου εργασίας, οι ηγέτες της ΕΕ θα ανταλλάξουν απόψεις για τη γεωοικονομική κατάσταση και τον αντίκτυπό της στην ανταγωνιστικότητα της Ένωσης. Όπως τονίζει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι κρίσιμο να αξιολογηθούν οι πιέσεις όσο και οι ευκαιρίες που αναδύονται σε ένα περιβάλλον αυξανόμενου γεωοικονομικού ανταγωνισμού, όπου οι βασισμένες σε κανόνες σχέσεις και οι παραδοσιακές εταιρικές σχέσεις δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται δεδομένες. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί σε τρεις άξονες: την αντιμετώπιση εξωτερικών οικονομικών και πολιτικών πιέσεων, την επιτάχυνση της εμπορικής ατζέντας της ΕΕ και την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και της ανταγωνιστικότητας.
Στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου περιλαμβάνονται επίσης η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, και ζητήματα άμυνας, ασφάλειας και μετανάστευσης, που πάντως αναμένεται να συζητηθούν συνοπτικά.
Στις Βρυξέλλες και ο Μητσοτάκης – Υπέρ της αξιοποίησης ρωσικών κεφαλαίων
Στις Βρυξέλλες βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης όπου σήμερα Πέμπτη θα συμμετάσχει στη Σύνοδο των ηγετών του ΕΛΚ και στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η Ελλάδα είναι σταθερά υπέρ της διεύρυνσης της ΕΕ ως επένδυση στην ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή. Θέση της παραμένει ότι πρόκειται για διαδικασία που εξαρτάται από τις επιδόσεις του κάθε υποψήφιου κράτους. Πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία, που απαιτεί μεταρρυθμίσεις και συμμόρφωση με τα προαπαιτούμενα της ενταξιακής διαδικασίας, σύμφωνα με ενημέρωση από το Μέγαρο Μαξίμου.
Σε ό,τι αφορά τους εταίρους στα Δυτικά Βαλκάνια, η πάγια θέση της χώρας μας είναι ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται στην ΕΕ. Η Ελλάδα στηρίζει σταθερά την ενταξιακή τους προοπτική εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις και τα προαπαιτούμενα, ιδιαίτερα τις σχέσεις καλής γειτονίας και την τήρηση των δεσμευτικών διεθνών συμφωνιών.
Οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και οι σχετικές συνομιλίες για ειρήνευση, αλλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για την περίοδο 2026-2027 αναμένεται να αποτελέσουν βασικό θέμα συζήτησης στη Σύνοδο των 27. Στην ατζέντα βρίσκονται επίσης το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η Διεύρυνση της ΕΕ, η γεωοικονομία και η ανταγωνιστικότητα.
Σε ό,τι αφορά τις επιλογές για την χρηματοδότηση της Ουκρανίας και συγκεκριμένα την χορήγηση Δανείου Επανορθώσεων με αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, η Ελλάδα επιδιώκει να έχει εποικοδομητικό ρόλο σε αυτή τη συζήτηση. Συνεπώς, η χώρα μας είναι κατ’ αρχήν θετική στην αξιοποίησή τους με την μεγαλύτερη δυνατή νομική και δημοσιονομική ασφάλεια.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα όπως και άλλα κράτη μέλη, έχει ζητήσει από την Κομισιόν αξιολόγηση των πιθανών δημοσιονομικών και ευρύτερων οικονομικών επιπτώσεων που σχετίζονται με το Δάνειο Επανορθώσεων και τις εγγυήσεις που το συνοδεύουν.
Ο Πρωθυπουργός θα προτείνει ότι, σε ενδεχόμενο ενεργοποίησης των εγγυήσεων, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί μηχανισμός ρήτρας διαφυγής, ώστε οι δημόσιες δαπάνες που θα προκύψουν από τυχόν αποπληρωμή εγγυήσεων να εξαιρούνται από τον υπολογισμό του στόχου δαπανών, όπως αυτοί καθορίζονται στα πλαίσια των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.
Εκατοντάδες τρακτέρ κατέκλυσαν τους δρόμους των Βρυξελλών
Εκατοντάδες τρακτέρ κατέκλυσαν τους δρόμους των Βρυξελλών λίγο μετά τα μεσάνυχτα, φτάνοντας σε απόσταση αναπνοής από το κτήριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η αιφνιδιαστική κάθοδος των αγροτών, που είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις πρωινές ώρες της Πέμπτης, αιφνιδίασε τις Αρχές. Στην περιοχή αναπτύχθηκαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, με τη συνδρομή ελικοπτέρων και υδροφόρων οχημάτων, προκειμένου να αποτραπεί κλιμάκωση της έντασης και να διασφαλιστεί η ασφάλεια γύρω από τα ευρωπαϊκά θεσμικά κτήρια. Η παρουσία των τρακτέρ στο κέντρο της πόλης προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στην κυκλοφορία.
Τη μεγάλη διαδήλωση πραγματοποιούν τα ευρωπαϊκά αγροτικά συνδικάτα, σύμφωνα με τη copa-cogeca, την ευρωπαϊκή οργάνωση εκπροσώπησης των αγροτών και των αγροτικών συνεργατικών οργανώσεων στην ΕΕ. Όπως επισημαίνει η copa-cogeca, η κινητοποίηση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ενός αδιεξόδου στην ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική, το οποίο χαρακτηρίζεται από «απαράδεκτες προτάσεις για την ΚΑΠ μετά το 2027 που στερούνται ομοιομορφίας και επαρκούς χρηματοδότησης», τις οποίες οι αγροτικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν ανεπαρκώς χρηματοδοτούμενες και επικίνδυνες για τη βιωσιμότητα του κλάδου.
Παράλληλα έντονη είναι η αντίδραση στην εμπορική πολιτική που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ειδικότερα στη συμφωνία με τις χώρες της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη), την οποία, σύμφωνα με τη copa-cogeca, οι αγρότες θεωρούν «ιστορικό λάθος» και επιζήμια για τον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα και την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ.
Στα αιτήματα των διαδηλωτών περιλαμβάνεται επίσης η «ανάγκη για απλούστευση, καλύτερους κανονισμούς και ασφάλεια δικαίου», ώστε οι αγρότες να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της παραγωγής και στις νέες προκλήσεις.
Στην κινητοποίηση έχουν ανακοινώσει την παρουσία τους πάνω από 40 οργανώσεις-μέλη από 27 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ αναμένονται περίπου 10.000 αγρότες. Οι Ευρωπαίοι αγρότες ζητούν συγκεκριμένες λύσεις που θα διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητά τους, το εισόδημά τους και την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Tractors are already on the streets of Brussels. pic.twitter.com/UeazeR1rMY
— Irish Farmers’ Association (@IFAmedia) December 17, 2025
Κινητοποιήσεις καταγράφονται και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη: στη Γαλλία αγρότες προχώρησαν σε αποκλεισμούς αυτοκινητοδρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών, ενώ στην Αγγλία τρακτέρ εισήλθαν στο κέντρο του Λονδίνου, στο πλαίσιο συντονισμένων διαμαρτυριών.
