Ένα φιλόδοξο και πολυεπίπεδο σχέδιο εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία διαμορφώνουν οι ΗΠΑ σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους συμμάχους της χώρας, με στόχο να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία θα αντέξει στον χρόνο.
Όπως μεταδίδει το Bloomberg, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις προτάσεις, το σχέδιο περιλαμβάνει σαφή και λεπτομερή μέτρα αποτροπής, συνδυάζοντας ισχυρή ουκρανική στρατιωτική παρουσία, συνεχή υποστήριξη από τη Δύση και μηχανισμούς άμεσης αντίδρασης σε περίπτωση παραβιάσεων.
Η πρωτοβουλία αυτή καλλιεργεί συγκρατημένη αισιοδοξία σε Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, την ώρα που η Ρωσία διατηρεί σκληρή ρητορική και οι διαπραγματεύσεις εισέρχονται σε κρίσιμη φάση.
Ουκρανία: Ο στρατός ως πρώτη γραμμή αποτροπής
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου ασφαλείας είναι η διατήρηση ενός ισχυρού ουκρανικού στρατού, με δύναμη περίπου 800.000 στρατιωτών, ο οποίος θα λειτουργεί ως η πρώτη γραμμή αποτροπής στη μεταπολεμική περίοδο.
Σύμφωνα με τις προτάσεις, η Ουκρανία θα συνεχίσει να λαμβάνει όπλα, εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη από τους συμμάχους της, ώστε οι ένοπλες δυνάμεις της να παραμένουν επαρκώς εξοπλισμένες και επιχειρησιακά έτοιμες. Η προσέγγιση αυτή αντανακλά τη δυτική εκτίμηση ότι η ισχυρή εθνική άμυνα αποτελεί το πιο αξιόπιστο ανάχωμα απέναντι σε ενδεχόμενη επανάληψη της ρωσικής επιθετικότητας.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και η παρακολούθηση της ειρήνης
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναλαμβάνουν κομβικό ρόλο στο σχέδιο, παρέχοντας πληροφορίες και μηχανισμούς παρακολούθησης για τον εντοπισμό πιθανών παραβιάσεων της ειρηνευτικής συμφωνίας. Αυτό περιλαμβάνει επιτήρηση των γραμμών επαφής και των συνόρων, αλλά και την ανίχνευση ενδεχόμενων ρωσικών επιχειρήσεων «ψευδούς σημαίας».
Αμερικανοί αξιωματούχοι υπογραμμίζουν ότι η έγκαιρη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών είναι κρίσιμη για την αποτροπή κλιμάκωσης και για την άμεση κινητοποίηση των συμμάχων σε περίπτωση κρίσης, αναφέρει το Bloomberg.
Ευρωπαϊκή στρατιωτική παρουσία και ενίσχυση εμπιστοσύνης
Παράλληλα, το σχέδιο προβλέπει την ανάπτυξη στρατευμάτων από έναν συνασπισμό ευρωπαϊκών χωρών, τα οποία θα σταθμεύουν μακριά από τις γραμμές του μετώπου. Στόχος δεν είναι η άμεση εμπλοκή σε μάχες, αλλά η ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της σταθερότητας.
Ευρωπαίοι ηγέτες ανέφεραν σε κοινή τους δήλωση ότι μια πολυεθνική δύναμη θα μπορούσε να επιχειρεί εντός της Ουκρανίας στο πλαίσιο των μέτρων ασφαλείας, στέλνοντας σαφές μήνυμα διεθνούς δέσμευσης για τη διατήρηση της ειρήνης.
Ουκρανία και εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5
Το πολυεπίπεδο αυτό πλαίσιο περιλαμβάνει και μια κλιμακωτή αντίδραση σε περίπτωση νέας ανάφλεξης. Εάν ξεσπάσουν εκ νέου εχθροπραξίες, ο ουκρανικός στρατός θα αναλάβει άμεσα την άμυνα, ενώ οι σύμμαχοι του Κιέβου θα κινητοποιήσουν διπλωματικά και μηχανισμούς αποκλιμάκωσης για να αποτρέψουν γενικευμένη σύγκρουση.
Εάν αυτές οι προσπάθειες αποτύχουν, προβλέπεται η παροχή στρατιωτικής υποστήριξης μέσα σε λίγες ημέρες, με αμερικανική κάλυψη. Αμερικανοί αξιωματούχοι παρομοιάζουν τις εγγυήσεις αυτές με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ περί συλλογικής άμυνας, μια σύγκριση που θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την Ουκρανία.
Οι απαιτήσεις Ζελένσκι και η νομική διάσταση
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει τονίσει ότι βασική προϋπόθεση για το Κίεβο είναι οι εγγυήσεις να είναι νομικά δεσμευτικές. Όπως δήλωσε, έχει λάβει δέσμευση από την Ουάσινγκτον ότι το πλαίσιο θα επικυρωθεί μέσω ψηφοφορίας στο Κογκρέσο. «Για εμάς είναι θεμελιώδες να εγκριθεί από το Κογκρέσο, να είναι αντίστοιχο του Άρθρου 5 και να γνωρίζουμε ακριβώς πώς θα αντιδράσουν οι εταίροι μας σε περίπτωση επανάληψης της ρωσικής επιθετικότητας», ανέφερε χαρακτηριστικά. Η ουκρανική διαπραγματευτική ομάδα μεταβαίνει εκ νέου στις ΗΠΑ για συνομιλίες, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία των επόμενων ημερών.
Η στάση της Ρωσίας και τα όρια του συμβιβασμού
Την ίδια ώρα, το Κρεμλίνο προετοιμάζεται για επαφές με τις ΗΠΑ σχετικά με τα αποτελέσματα των συνομιλιών μεταξύ Ουάσινγκτον, Κιέβου και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, παραμένει ασαφές εάν ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί τις προτεινόμενες εγγυήσεις ασφαλείας.
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα απορρίψει την παρουσία στρατευμάτων από χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και έχει ζητήσει αυστηρούς περιορισμούς στο μέγεθος και τις δυνατότητες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος δεν δείχνει διάθεση να υποχωρήσει στις εδαφικές του αξιώσεις.
Ουκρανία, Ντονμπάς και αντικρουόμενα μηνύματα
Η Ρωσία επιδιώκει τον πλήρη έλεγχο της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένων εδαφών που δεν έχει καταφέρει να καταλάβει από το 2014, αλλά ούτε και μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του 2022. Ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε ότι η Ουκρανία δεν είναι διατεθειμένη να αποσύρει στρατεύματα από το Ντονμπάς, υπογραμμίζοντας τις κόκκινες γραμμές του Κιέβου.
Παρά τις σκληρές θέσεις, ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία, δηλώνοντας ότι «βρισκόμαστε κοντά στην επίλυση αυτής της τρομερής κρίσης», χωρίς ωστόσο να δώσει λεπτομέρειες.
Διεθνείς πιέσεις και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Ζελένσκι συμμετέχει σε σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες της ΕΕ συζητούν την έγκριση ενός μεγάλου δανείου προς την Ουκρανία, που θα χρηματοδοτηθεί από δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Η χρηματοδότηση αυτή θεωρείται κρίσιμη για τη συνέχιση της άμυνας της χώρας.
Οι πιέσεις αυξάνονται προς το Βέλγιο, όπου φυλάσσεται το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων, να άρει τις αντιρρήσεις του. Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, δήλωσε ότι θα ήταν διατεθειμένη να προχωρήσει ακόμη και χωρίς τη συναίνεση του Βελγίου, αν χρειαστεί.
Ένας εύθραυστος αλλά καθοριστικός δρόμος
Το σχέδιο ασφάλειας για την Ουκρανία αποτυπώνει τη βούληση της Δύσης να μετατρέψει μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία σε βιώσιμη πραγματικότητα. Παρά τα εμπόδια και τις αντιστάσεις της Μόσχας, η συνδυασμένη στρατιωτική, πολιτική και νομική προσέγγιση επιχειρεί να δημιουργήσει ένα αξιόπιστο πλαίσιο αποτροπής.
Το αν θα καταφέρει να γεφυρώσει τις βαθιές διαφορές και να οδηγήσει σε σταθερότητα, θα εξαρτηθεί από τις επόμενες διαπραγματεύσεις και τη βούληση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.
