Νέες γεωπολιτικές ισορροπίες ξημερώνουν στον πλανήτη, με αναβάθμιση του ρόλου της Αυστραλίας αλλά και της Βρετανίας στη μετά-Brexit εποχή και μία πρόγευση του πώς βλέπουν μία σύγχρονη δυτική συμμαχία κατά της Κίνας οι ΗΠΑ. Το σύμφωνο με το όνομα AUKUS ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία μετά την τηλεδιάσκεψη του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον και τον Αυστραλό Σκοτ Μόρισον και θα έχει ως πρώτο βήμα την παράδοση ενός στόλου πυρηνόκινητων υποβρυχίων στην Αυστραλία από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συγκεκριμένη συνεργασία που γίνεται στη γεωγραφική γειτονιά της Κίνα (ο ρόλος της Αυστραλίας) με τη Βρετανία σε ρόλο γέφυρας της νέας εποχής -και αποδεικνύοντας πως μπορεί να αναδειχθεί σε παγκόσμια δύναμη εκτός της σφαίρας επιρροής της ΕΕ- είναι φυσικό να θορυβήσει ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους. Το χειρότερο σοκ ήταν για τη Γαλλία, η οποία βρίσκεται στη θέση να αναμένει πλέον την ακύρωση της παραγγελίας μαμούθ συμβατικών υποβρυχίων, που είχε κάνει από τη βιομηχανία της η Αυστραλία.
Άμεση ήταν η έντονη αντίδραση των Γάλλων υπουργών Εξωτερικών Ζαν- Ιβ Λε Ντριάν και Άμυνας Φλοράνς Παρλί που, σε κοινή τους ανακοίνωση, ανέφεραν πως η απόφαση των ΗΠΑ να παραμερίσουν τη Γαλλία από μια συμφωνία που είχε συνάψει με την Αυστραλία για την προμήθεια υποβρυχίων δείχνει μια έλλειψη συνοχής σε μια στιγμή που οι δύο σύμμαχοι αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.
Ανέφεραν επίσης πως η απόφαση της Αυστραλίας να αθετήσει τη σύμβαση, είναι αντίθετη με το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Αντίδραση ήρθε όμως και από την πλευρά της Νέας Ζηλανδίας, η οποία διαμαρτύρεται για την παρουσία των υποβρυχίων με πυρηνική ενέργεια στην περιοχή.
Κίνα: Οι τρείς χώρες να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική νοοτροπία
Όσο για τον βασικό ενδιαφερόμενο, την Κίνα, δια της πρεσβείας της στην Ουάσινγκτον διεμήνυσε ότι οι χώρες θα πρέπει να «αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη».
Η συμφωνία ΗΠΑ-Βρετανίας- Αυστραλίας έρχεται καθώς αυξάνεται η κινεζική επιρροή στην περιοχή. Συγκεκριμένα, ερωτηθείς να σχολιάσει, ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκού είπε ότι οι χώρες «δεν πρέπει να οικοδομούν μπλοκ αποκλεισμού που στοχεύουν ή βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτων…πρέπει να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη», είπε.
Η ανακοίνωση του συμφώνου AUKUS
Δεν είναι διόλου περίεργο πως ΗΠΑ επεδίωξαν να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους με στόχο την οικοδόμηση ενός μετώπου ενάντια στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Άσχετα αν αυτό ενδέχεται να υπονομεύσει τις γαλλικές βλέψεις στην περιοχή.
«Η πρώτη σημαντική πρωτοβουλία αυτού του (νέου συμφώνου που φέρει την ονομασία) AUKUS, θα είναι η παράδοση ενός στόλου πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον στην τηλεδιάσκεψη με τον πρωθυπουργό Βρετανό Μπόρις Τζόνσον και τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος και διοργάνωσε την τηλεδιάσκεψη αυτή.
Μετά από αυτή τη θεαματική ανακοίνωση, η οποία θα φέρει τις ΗΠΑ να μοιράζονται ιδιαίτερα ευαίσθητης τεχνολογία υποβρύχια, η Αυστραλία θα πρέπει να ακυρώσει, σύμφωνα με τον αυστραλιανό Τύπο, μια γιγαντιαία παραγγελία συμβατικών υποβρυχίων από τη Γαλλία, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, την οποία ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δεσμευτεί να υπερασπιστεί.
Και δεν είναι βέβαιο ότι το Παρίσι θα παρηγορηθεί από τις καθησυχαστικές δηλώσεις του Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε χθες ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν «να συνεργαστούν στενά με τη Γαλλία» σε αυτήν την πολύ μεγάλης σημασίας στρατηγική ζώνη.
Το Παρίσι «είναι ένας βασικός εταίρος» των ΗΠΑ, είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ θα συνδεθούν ακόμη στενότερα, γεγονός που αντικατοπτρίζει το επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος με αυτή τη συμφωνία καταγράφει μια διπλωματική επιτυχία στη στρατηγική του για αποφυγή διεθνούς απομόνωσης της Βρετανίας μετά το Brexit.
Θεμελιώδης απόφαση, θα δεσμεύσει τις τρείς χώρες για γενιές
«Με βάση την κοινή ναυτική ιστορία των δημοκρατιών μας, δεσμευόμαστε για μια κοινή φιλοδοξία να υποστηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων», υπογραμμίζει το κοινό ανακοινωθέν των τριών εταίρων.
«Η μόνη χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μοιραστεί ποτέ αυτή την τεχνολογία πυρηνικής πρόωσης είναι με την Μεγάλη Βρετανία» από το 1958, δήλωσε νωρίτερα ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
«Στη βάση της κοινής ιστορίας μας των ναυτικών δημοκρατιών, δεσμευόμαστε σε μια κοινή φιλοδοξία να στηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση υποβρυχίων με πυρηνική πρόωση», αναφέρει η κοινή ανακοίνωση. «Αυτή είναι μια θεμελιώδης απόφαση, θεμελιώδης. Θα δεσμεύσει την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία για γενιές».
Σύμφωνα με αυτό τον υψηλόβαθμο αξιωματούχο, το σύμφωνο «AUKUS» προβλέπει επίσης μια συνεργασία των τριών χωρών σε ό,τι αφορά την κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες.
Δεν υπήρξε καμία αναφορά χθες στην Κίνα χθες ούτε στις προφορικές δηλώσεις, ούτε στο ανακοινωθέν, στο οποίο γινόταν λόγος για «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού», αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νέα συμμαχία στοχεύει πρώτα και κύρια τις περιφερειακές βλέψεις του Πεκίνου.
Ο Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνει μετά την εκλογή του ότι σκοπεύει να αντιμετωπίσει την Κίνα, πολιτική και του προκάτοχού του, Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο, και όχι απαραίτητα με κατά μέτωπο αντιπαράθεση.
Χθες, ο ίδιος είπε ότι θέλει «να επενδύσει στη μεγαλύτερη πηγή της δύναμης μας, τις συμμαχίες μας» και ότι επιθυμεί «αυτές να τις αναβαθμίσει για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις απειλές του σήμερα και του αύριο».
Το «συμβόλαιο του αιώνα» με την Γαλλία σε απειλή
Ο Αμερικανός πρόεδρος θα δεχθεί επίσης στις 24 Σεπτεμβρίου στην Ουάσινγκτον τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας με στόχο την αναβίωση της λεγόμενης Quad, την άτυπη τετραμερή συμμαχία των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας, η οποία θεωρείται πως έχει συμπτυχθεί για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ισχύς και επιρροή της Κίνας στην περιφέρεια Ινδικού-Ειρηνικού.
Αλλά η χθεσινή ανακοίνωση της Τετάρτης, παρά τις προσεκτικές δηλώσεις του Μπάιντεν, κινδυνεύει να ψυχράνει μια άλλη συμμαχία, αυτή με τη Γαλλία, εάν η Αυστραλία καταγγείλει αυτή που μερικές φορές αναφέρεται ως «σύμβαση του αιώνα» για τη γαλλική αμυντική βιομηχανία.
Η γαλλική Naval Group είχε επιλεγεί το 2016 από την Καμπέρα για την προμήθεια 12 υποβρυχίων συμβατικής πρόωσης. Ύψους 50 δισεκ. δολαρίων Αυστραλίας (31 δισεκ. ευρώ) όταν υπογράφηκε, η αξία αυτού του συμβολαίου υπολογίζεται αυτή τη στιγμή σε 90 δισεκ. δολάρια Αυστραλίας εξαιτίας υπέρβασης του κόστους και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
«Η απόφαση που πήραμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κλάσης Attack και να πάρουμε έναν άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή γνώμης, είναι αλλαγή ανάγκης», εξήγησε σήμερα ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας.
Ο όμιλος που ειδικεύεται στην ναυπηγική βιομηχανία άμυνας εξέφρασε την «μεγάλη απογοήτευσή» του χθες Τετάρτη.
Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης με τον Αυστραλό πρωθυπουργό Μόρισον στα μέσα Ιουνίου, ο Εμμανουέλ Μακρόν είχε επιβεβαιώσει την «πλήρη δέσμευση» της Γαλλίας για την τήρηση του δικού της μέρος της σύμβασης.
Η ανακοίνωση της Νέας Ζηλανδίας
Η Νέα Ζηλανδία, η οποία απαγορεύει από το 1985 την είσοδο στα ύδατά της κάθε σκάφους με πυρηνική πρόωση, ανακοίνωσε πως τα μελλοντικά υποβρύχια της γείτονος και συμμάχου Αυστραλίας, δεν θα είναι ευπρόσδεκτα στην επικράτειά της.
«Η θέση της Νέας Ζηλανδίας αναφορικά με την απαγόρευση πυρηνικών πλοίων στα ύδατά της παραμένει αμετάβλητη», δήλωσε από πλευράς της η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Τζασίντα Άρντερν σε ανακοίνωσή της.
ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία ανακοίνωσαν χθες την εγκαθίδρυση μιας νέας εταιρικής σχέσης ασφάλειας στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού που θα περιλαμβάνει βοήθεια προς την Αυστραλία να αποκτήσει πυροκίνητα υποβρύχια.
