Καθώς ο πόλεμος που κήρυξε η Ρωσία στην Ουκρανία εισέρχεται στον τέταρτο μήνα, η αναταραχή στις αγορές των αγροτικών εμπορευμάτων κλιμακώνεται και μεταφέρεται κυρίως στις χώρες με χαμηλά εισοδήματα, θέτοντας μεγάλες δοκιμασίες στις κυβερνήσεις. Ο αρνητικός αντίκτυπος της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία είναι ιδιαίτερα αισθητός στην Αίγυπτο, όπου η κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει ελλείψεις σε βασικά τρόφιμα και ειδικότερα το ψωμί.
Πριν τον πόλεμο, η Ρωσία και η Ουκρανία προμήθευαν το 80% του σιταριού στην Αίγυπτο. Σήμερα οι αρμόδιες αρχές αναζητούν προμήθειες από την Παραγουάη μέχρι την Ινδία, όπως επισημαίνεται από την Wall Street Journal. Συν τοις άλλους, η Αίγυπτος καλείται να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις από την εκτόξευση των τιμών των σιτηρών στα ύψη. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η τιμή του σιταριού στο Σικάγο έφθασε τα 12,47 δολάρια το μπούσελ, ύστερα από την απρόσμενη απόφαση της ινδικής κυβέρνησης να παγώσει τις εξαγωγές για να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας.
Άνοδος των διεθνών τιμών
Αν και η Αίγυπτος εξαιρέθηκε από την απαγόρευση αυτή, η κυβέρνηση καλείται να επωμισθεί το κόστος που προκύπτει από την άνοδο των διεθνών τιμών λόγω της μείωσης της προσφοράς. Από τις αρχές του έτους, οι τιμές του σιταριού έχουν αναρριχηθεί 60%. Σημειωτέον ότι η Ινδία ανακοίνωσε πως παγώνει τις εξαγωγές της λίγο πριν τη δημοσίευση προβλέψεων του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ για μείωση της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού την καλλιεργητική περίοδο 2022-23 για πρώτη φορά μετά από μια τετραετία.
Πριν το κύμα διαδηλώσεων στην Αίγυπτο που οδήγησε στο κίνημα της Αραβικής Άνοιξης περίπου προ 12ετίας, είχαν προηγηθεί μεγάλες αυξήσεις στο κόστος των τροφίμων. Το αποτέλεσμα ήταν ένα πραξικόπημα το 2013 που οδήγησε τον Αμπντέλ Φατάχ Σάϊντ Χαλίλ αλ-Σίσι στην προεδρία της χώρας. Οι διαδηλώσεις αποτελούν πια σπάνιο φαινόμενο λόγω του αυστηρού καθεστώτος που επικρατεί στη χώρα.
Οικονομική στήριξη από το εξωτερικό
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι κυβερνώντες αναζητούν οικονομική στήριξη από το εξωτερικό. Από τον Μάρτιο, η Αίγυπτος ζήτησε νέο δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι δυο πλευρές εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Μουσταφά Κεμάλ Μαντμπουλί, εξέφρασε την πεποίθηση πως θα υπάρξει συμφωνία εντός των επόμενων μηνών. Η κεντρική τράπεζα έλαβε 5 δισ. δολάρια από τη Σαουδική Αραβία για την τόνωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της και αύξησε τα επιτόκια κατά δυο ποσοστιαίες μονάδες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού που κινείται στο υψηλό τριετίας.
Για μια χώρα που επιδοτεί βασικά τρόφιμα και ειδικότερα το παραδοσιακό αιγυπτιακό ψωμί (baladi) σε 72 εκατ. πολίτες από συνολικό πληθυσμό 103 εκατ., η επάρκεια σιταριού είναι θέμα επιβίωσης με πολλαπλές διαστάσεις. Οι αρχές έχουν επιβάλει πλαφόν στις τιμές των καταστημάτων που πωλούν baladi ή ένα άλλο είδος άρτου, το fino που μοιάζει με γαλλική μπαγκέτα, χωρίς κρατική επιδότηση. Αλλά οι πωλητές στις υπαίθριες αγορές δυσανασχετούν διότι τα αρτοποιεία χρεώνουν υψηλότερες τιμές, ασκώντας πιέσεις στα περιθώρια κέρδους λόγω του πλαφόν που ισχύει από την κυβέρνηση.
Η Wall Street Journal κάνει λόγο για σποραδικές ελλείψεις υλικών στα αρτοποιεία, αλλά πηγές της μιλούν επίσης για μια ανήσυχη κυβέρνηση που λειτουργεί «πυροσβεστικά». Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως το μη επιδοτούμενο baladi κοστίζει περίπου επτά σεντς το κομμάτι ενώ το επιδοτούμενο λιγότερο από ένα σεντ. Είναι σημαντική διαφορά σε μια χώρα που το 30% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα.
