Η Γερμανία αμφιταλαντεύεται στη σχέση της με την Κίνα καθώς το Πεκίνο έχει αναθεωρήσει τις στρατηγικές του προτεραιότητες στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων υπό την προεδρία του Σι Τζινπίνγκ. Δίχως αμφιβολία, η Κίνα παραμένει ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας. Οι πωλήσεις γερμανικών προϊόντων στην Κίνα ξεπέρασαν πέρσι στα 100 δισ. ευρώ, ενώ οι κινεζικές εισαγωγές στη Γερμανία έφθασαν τα 142 δισ. ευρώ.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο πολιτικός κόσμος στη Γερμανία ζυγίζει πολύ προσεκτικά τις εμπορικές σχέσεις του με ισχυρές οικονομικές δυνάμεις. Οι δραματικές επιπτώσεις της μεγάλης εξάρτησης στο ρωσικό φυσικού αέριο -με τη Μόσχα να χειραγωγεί την προσφορά στη γερμανική οικονομία προκειμένου να κάμψει τη συμπαράσταση του Βερολίνου στο Κίεβο- κατέδειξαν πως οι εμπορικοί εταίροι δεν εξελίσσονται απαραιτήτως σε πολιτικούς συμμάχους. Συν τους άλλοις, το Πεκίνο επιδιώκει να ανταγωνιστεί την ηγεμονία των ΗΠΑ, οι οποίες είναι ο σημαντικότερος σύμμαχος της Ε.Ε.
Πρώτη επίσκεψη Σολτς στην Κίνα σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον
Η επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου, Όλαφ Σολτς, στο Πεκίνο την επόμενη εβδομάδα δρομολογείται σε μια περίοδο που η Κίνα έχει σκληρύνει τη στάση της απέναντι στην Ταϊβάν και νωρίτερα στο δημοκρατικό κίνημα του Χονγκ Κονγκ, αντιδρά στις μαρτυρίες για την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος των Ουιγούρων και διατηρεί ουδέτερη στάση ως προς τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, την οποία η Δύση παρακολουθεί με επιφυλακτικότητα και προβληματισμό.
Δεν έχει περάσει ούτε μια διετία από την κατ΄ αρχήν επενδυτική συμφωνία ανάμεσα στην Ε.Ε και την Κίνα, την οποία είχε επιμεληθεί η πρώην καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ ύστερα από επταετής διαπραγματεύσεις αλλά ουδέποτε εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ). Το ΕΚ είχε απαιτήσει την απομάκρυνση κυρώσεων του Πεκίνου εις βάρος πέντε ευρωβουλευτών και μελών της Επιτροπής Πολιτικής και Ασφάλειας (COPS) ως αντίποινα στις κυρώσεις της Ε.Ε σε Κινέζους που εμπλέκονταν στην κράτηση και δίωξη της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων.
Η άκρως αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Cosco
Πρόσφατα η κριτική στη συμφωνία για την πώληση μεριδίου από τερματικό σταθμό του λιμανιού στο Αμβούργου στην κινεζική Cosco προήλθε όχι μόνον από πολιτικούς αντιπάλους του καγκελάριου Όλαφ Σολτς αλλά και συμμάχους. Από την αντιπολίτευση, ο Γενς Σπαν των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και πρώην υπουργός Υγείας επί καγκελαρίας Μέρκελ χαρακτήρισε τη συμφωνία «μοιραίο λάθος».
Μεγάλες αντιδράσεις εκφράστηκαν, επίσης, από τα αρκετά υπουργεία του κυβερνητικού συνασπισμού, συμπεριλαμβανομένου της Οικονομίας και των Εξωτερικών. Τελικά το Βερολίνο έδωσε το πράσινο φως στην πώληση μικρότερου μεριδίου -από το αρχικό 35% στο 24,9%- ενός από τους τρεις τερματικούς σταθμούς της εταιρείας logistics HHLA στην Cosco.
Το πρακτορείο Reuters έφερε στην επιφάνεια έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας, το οποίο διοικείται από την Αναλένα Μπέρμποκ του κόμματος των Πρασίνων, όπου αναφέρεται πως «εγείρονται σημαντικοί κίνδυνοι όταν η Κίνα μπορεί να ασκεί επιρροή σε τμήματα των υποδομών μεταφορών στην Ευρώπη ενώ η ίδια η Κίνα δεν επιτρέπει στη Γερμανία να συμμετέχει στα λιμάνια της».
Επιφυλακτικές οι Mittelstand για την Κίνα
Την ίδια ώρα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Γερμανίας, γνωστές ως Mittelstand που αναλογούν στο 30% των συνολικών εξαγωγών στη Γερμανία, αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως δεν μπορούν να στηρίζονται στα κέρδη που εξασφάλιζαν κάποτε στην Κίνα. «Αυτή η σχέση αγάπης χάθηκε» σχολιάζει ο Γιόργκ Ουίτκε, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Ε.Ε στην Κίνα, στους Financial Times.
Από τη μια πλευρά, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αναγκάζουν πολλές εταιρείες να αναζητήσουν εναλλακτικούς προμηθευτές, με αποτέλεσμα αρκετοί Γερμανοί επιχειρηματίες να μην επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους στην Κίνα, επιλέγοντας άλλες χώρες στην Ασία όπως το Βιετνάμ. Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, επιχειρηματίες εκφράζουν φόβους για νέες κυρώσεις εις βάρος της Κίνας εάν επιχειρήσει εισβολή στην Ταϊβάν.
Από την άλλη πλευρά παρατηρείται μια προτίμηση εντός Κίνας για τα εγχώρια αντί τα ξένα προϊόντα, εντείνοντας τον ανταγωνισμό, παρατηρούν πηγές των Financial Times. Η κινεζική μεταποίηση στην Κίνα εξελίχθηκε μετά τη μακρά παρουσία ξένων εταιρειών στη χώρα, με την εμπορική αξία των εγχώριων προϊόντων να αναβαθμίζεται.
Επίσκεψη Σολτς: business as usual
Παρόλα αυτά ο Γερμανός καγκελάριος θα μεταβεί την επόμενη εβδομάδα στην Κίνα μαζί με μια μεγάλη αποστολή όπου θα συμμετέχει ο διευθύνων σύμβουλος του ισχυρού ομίλου χημικών BASF. Ο Μάρτιν Μπρουντερμύλερ ανήγγειλε προ ημερών την ολοκλήρωση μιας μονάδας των νέων εργοστασιακών εγκαταστάσεων στην Κίνα, συνολικού ύψους 10 δισ ευρώ, επιβεβαιώνοντας πως κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει την 2η ισχυρότερη οικονομία του κόσμου.
Εντούτοις, η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη διαφοροποίησης των εφοδιαστικών αλυσίδων. Η υφιστάμενη γεωπολιτική αστάθεια διδάσκει στους κυβερνώντες πως ίσως είναι προτιμότερο να έχεις περισσότερες παρά λιγότερες επιλογές στο παγκόσμιο εμπόριο.
