Έχοντας ως γνώμονα τα γεωπολιτικά συμφέροντα των χωρών τους, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης παρεμβαίνουν συχνότερα σε κρίσιμους κλάδους, όπως η τεχνολογία και οι υποδομές, μετά την πανδημία και τη συνακόλουθη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τελευταίο παράδειγμα είναι η Ιταλία, που στερεί το δικαίωμα από τη Sinochem να εγκρίνει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pirelli ή να αποφασίζει στη χάραξη στρατηγικής της εταιρείας ελαστικών, παρά το ότι είναι πλειοψηφικός μέτοχος.
Από τις αρχές του έτους, η Ολλανδία και η Ιαπωνία συντάχθηκαν με τις ΗΠΑ και έθεσαν περιορισμούς στις εξαγωγές τσιπ προς την Κίνα. Πέρυσι τον Οκτώβριο η Γερμανία επέτρεψε στην Cosco να πάρει μικρότερο μερίδιο σε τερματικό σταθμό του λιμανιού στο Αμβούργο απ’ αυτό που είχε συμφωνηθεί αρχικά, ύστερα από έντονες διαβουλεύσεις στον κυβερνητικό συνασπισμό του Βερολίνου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι αποφάσεις αυτές αποδόθηκαν στην ανάγκη θωράκισης «εθνικών συμφερόντων». Η αμεσότητα των μέτρων αποδεικνύει πως η διεθνής κοινότητα εισέρχεται σε μια εποχή που η επιφυλακτικότητα και ο προστατευτισμός καθορίζουν το επιχειρείν σε κρίσιμους κλάδους των οικονομιών.
Η Sinochem, ένας κρατικός πολυσχιδής όμιλος με έδρα το Πεκίνο, είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Pirelli, με μερίδιο 37% μέσα από την China National Rubber Company. Κατέχει το 60% των θέσεων στο διοικητικό συμβούλιο της ιταλικής εταιρείας, σύμφωνα με το CNN. Όμως η Ρώμη αποφάσισε το βράδυ της Παρασκευής πως θα επιβάλει «δέσμη μέτρων για να διαφυλάξει την ανεξαρτησία της Pirelli» και ειδικότερα να αποτρέψει την κατάχρηση της τεχνολογίας τσιπ της ιταλικής εταιρείας ελαστικών, όπως αποκάλυψαν οι Financial Times. O λόγος γίνεται, ειδικότερα, για την Cyber Tire της Pirelli, η οποία με τσιπ συλλέγει δεδομένα οχημάτων και «κατέχει κρίσιμη τεχνολογία με εθνική στρατηγική σημασία».
Ουσιαστικά, η Ρώμη έδωσε επ’ αόριστον το δικαίωμα στην Camfin, το επενδυτικό «όχημα» του Μάρκο Τροντσέτι Προβέρα, που ελέγχει το 14% της Pirelli, να ορίσει τον επόμενο διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας ελαστικών. Η Sinochem, η οποία διατηρεί το 37%, δεν θα έχει το δικαίωμα να συμμετέχει σε αποφάσεις για «συγχωνεύσεις και εξαγορές, πωλήσεις, την απόσχιση (spin-off) περιουσιακών στοιχείων ή τη διαπραγμάτευση χρηματοοικονομικών εργαλείων». Η Ιταλία κατέφυγε σε αυτήν τη λύση διότι η Sinochem επιδίωξε να προσπεράσει συμφωνία, βάσει της οποίας ο Τροντσέτι Προβέρα είχε το δικαίωμα να επιλέξει τον διάδοχό του.
Οι πολυεθνικές παρακολουθούν στενά τις γεωπολιτικές εξελίξεις
Οι πολυεθνικές εταιρείες αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως μπορεί να εγκλωβιστούν σε αυτήν τη γεωπολιτική αντιπαλότητα ανάμεσα στη Δύση και την Κίνα. Αυτό το χάσμα έγινε εμφανές από την απόφαση του Πεκίνου να τηρήσει ουδέτερη στάση απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και να συσφίξει τους δεσμούς με το Κρεμλίνο, προκαλώντας τη δυσφορία της Δύσης. Συν τοις άλλοις, η άρνηση της Κίνας έως και σήμερα να μοιραστεί στοιχεία για την προέλευση της νόσου Covid, η οποία εξελίχθηκε σε πανδημία το 2019 και οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε ιστορική ύφεση, κατέδειξε τις μεγάλες διαφορές με τη Δύση ως προς τη διαχείριση κρίσεων.
Ενδεικτικό είναι πως η AstraZeneca, η βρετανική φαρμακοβιομηχανία που έθεσε σε κυκλοφορία ένα από τα εμβόλια για την καταπολέμηση της νόσου Covid, εξετάζει την ενσωμάτωση των δραστηριοτήτων που διατηρεί στην Κίνα σε ξεχωριστή οντότητα, με την προοπτική να την εισαγάγει στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ. Αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν πως κάθε πολυεθνική με ισχυρή παρουσία στην Κίνα συζητεί μια τέτοια λύση, προκειμένου να μην είναι εκτεθειμένοι οι επενδυτές σε γεωπολιτικούς κινδύνους και ειδικότερα μια κλιμάκωση των διπλωματικών εντάσεων με τη Δύση. Σημειωτέον ότι η Κίνα είναι η μεγαλύτερη αγορά της AstraZeneca στο εξωτερικό, με πωλήσεις που έφθασαν το 1,6 δισ. δολάρια μέσα στο α’ τρίμηνο του έτους.
Αν και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, στην Κίνα την Κυριακή και τη Δευτέρα αναμένεται να εξομαλύνει το κλίμα μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου, ο ίδιος είπε πως «η πρόοδος είναι δύσκολη» και χρονοβόρα. Πολιτικοί επιστήμονες που μίλησαν στους Financial Times σχολιάζουν πως η Κίνα υπό την προεδρία του Σι Τζινπίνγκ προσανατολίζεται στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών από τον ιδιωτικό τομέα, προς όφελος ενός ταχύτατου εκσυγχρονισμού του τομέα αμύνης. Είναι μια προοπτική που παρακολουθεί στενά η Δύση.
