Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ είναι εμφανές για την Ουκρανία, με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να διεκδικεί «σπάνιες γαίες, αξίας 500 δισ. δολαρίων», ως αντάλλαγμα για τα «εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια» σε βοήθεια που παρείχε η χώρα του στο Κίεβο μετά τη ρωσική εισβολή που ξεκίνησε προ τριετίας. Άλλωστε, τα πλούσια αποθέματα της Ουκρανίας σε κρίσιμες πρώτες ύλες αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαβουλεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία. Έως ποιο βαθμό μπορούν να συμβάλουν σε μια εποικοδομητική λύση απομένει να διαπιστωθεί από τις εξελίξεις.
Μολονότι, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προέβαλε τις κρίσιμες πρώτες ύλες της χώρας του για να εξασφαλίσει τη στήριξη των Ρεπουμπλικάνων, ο Τραμπ προ ημερών γύρισε την πλάτη του σε όλη την Ευρώπη και ξεκίνησε απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου. Εκτιμάται πως ο Λευκός Οίκος ήδη χτίζει απαιτήσεις από την Ουκρανία την ώρα που επίσημα στοιχεία προσδιορίζουν τη στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ προς το Κίεβο στα 65,9 δισ. δολάρια από τη ρωσική εισβολή και έπειτα.
Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 μετάλλων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπαταριών σε ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, κινητών τηλεφώνων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ανεμογεννητριών, πυρηνικών αντιδραστήρων ή και ραντάρ. Είναι, επίσης, πολύτιμα για την κατασκευή πυραυλικών συστημάτων, δικτύων επικοινωνίας του στρατού, λέιζερ, πολεμικών αεροσκαφών και τανκς. Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά των σπάνιων γαιών είναι πως δεν υπάρχουν υποκατάστατα. Ουδέποτε ήταν πιο σημαντικές λόγω μιας τεταμένης γεωπολιτικής κατάστασης. Είναι ευρέως γνωστό πως η Κίνα ελέγχει το 60% των σπάνιων γαιών, αλλά επεξεργάζεται το 90% της παγκόσμιας προσφοράς. Δηλαδή η Κίνα έχει σχεδόν μια μονοπωλιακή θέση που έχει κατοχυρώσει βαθμιαία μέσα από τα χρόνια, εξασφαλίζοντας εισαγωγές, κυρίως, από την Μιανμάρ και την Τανζανία.
Η ισχυρή θέση της Κίνας καθιστά ευάλωτες τις ΗΠΑ. Το Πεκίνο έχει ήδη λάβει μέτρα για να διαμηνύσει στην Ουάσινγκτον πως η επιθετική εμπορική πολιτική μπορεί να έχει επιπτώσεις. Πέρσι τον Δεκέμβριο, δηλαδή πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, το Πεκίνο απαγόρευσε τις εξαγωγές γάλλιου, γερμάνιου και αντιμόνιου στις ΗΠΑ, αφού η τότε κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν είχε ανακοινώσει περιοριστικά μέτρα στις πωλήσεις προηγμένων τσιπ και μηχανολογικού εξοπλισμού προς την Κίνα. Αφού ο Τραμπ ανέλαβε τα ηνία της χώρας επιβλήθηκαν 10% δασμοί σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα, με τους Ρεπουμπλικάνους να κηρύττουν έναν γενικευμένο εμπορικό πόλεμο.
Αν και το Πεκίνο απάντησε σε αυτή τη φάση με στοχευμένα αντίποινα, κρατά τον άσο των σπάνιων γαιών στο μανίκι του που εάν το χρησιμοποιήσει τότε η δυνατότητα των ΗΠΑ να υλοποιήσουν π.χ. μεγαλόπνοα σχέδια στην τεχνητή νοημοσύνη θα αναχαιτιστεί δραματικά. Ήδη το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) στην Ουάσιγκτον αναφέρει σε άρθρο που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα πως «μια καθυστέρηση των ΗΠΑ στην ανάπτυξη της δυνατότητας να επεξεργαστεί σπάνιες γαίες θα περιορίσει τη δυνατότητα τους να ενισχύσουν την εθνική, ενεργειακή και οικονομική ασφάλεια». Πρόσθεσε, δε, πως υπάρχουν αρκετά αποθέματα σπάνιων γαιών εκτός της Κίνας, όπως στο Βιετνάμ, τη Βραζιλία, την Ινδία και την Αυστραλία.
Η Ουκρανία διαθέτει αποθέματα 22 από τα 50 κρίσιμων πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένου του γραφίτη, του λίθιου και του ουρανίου, αλλά δεν φημίζεται για τον μεγάλο πλούτο της σε σπάνιες γαίες, όπως επισημαίνει το CNN. Ειδήμονες, μάλιστα, αναρωτιούνται εάν ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρονταν στις κρίσιμες πρώτες ύλες όταν μίλησε για σπάνιες γαίες.
Μια συμφωνία για στενή συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ουκρανία συζητείται εδώ και μήνες, ενώ το Κίεβο έχει δώσει ανάλογες δεσμεύσεις στην Ε.Ε. Από πέρσι τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι είχε αναφέρει αυτήν την προοπτική ως βασικό σημείο σε ένα σχέδιο για τη νίκη της χώρας του ενάντια των Ρώσων. Σήμερα, ωστόσο, ο Ζελένσκι δεν σχολίασε τις πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ, αφήνοντας το ενδεχόμενο μιας οικονομικής συνεργασίας στην άκρη εφόσον θα πρέπει να κτιστούν πρώτα γέφυρες επικοινωνίας με τη νέα και απρόβληπτη κυβέρνηση του Τραμπ.
Διαβάστε επίσης
Γιατί οι Ισλαμιστές στον Αραβικό Κόσμο μιλούν τη Γλώσσα των Ελεύθερων Αγορών
Αγίου Βαλεντίνου: Η σοκολάτα φέτος θα σε κάνει να πληρώσεις τον έρωτα ακριβά
Αντλησιοταμίευση: Πώς προχωρά ο σχεδιασμός των ΔΕΗ & ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή
