Το επίμαχο νομοσχέδιο του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, εκτιμάται πως θα αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ κατά τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία, επιτείνοντας την αναταραχή στην αγορά δημοσίου αμερικανικού χρέους και την πτώση του δολαρίου που έχει πυροδοτήσει ο εμπορικός πόλεμος του Λευκού Οίκου στον υπόλοιπο κόσμο.
Αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) τονίζουν τις επιπτώσεις των δασμών Τραμπ στον πληθωρισμό, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan, Τζέιμι Ντίμον προειδοποίησε στο Bloomberg για τους κινδύνους στασιμοπληθωρισμού από οξυμένους γεωπολιτικούς κινδύνους, ανατιμήσεις και τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα.
Ψαλιδίζονται, ως εκ τούτου, οι προσδοκίες για νέες μειώσεις στα επιτόκια σε δύο της τάξεως των 25 μονάδων βάσης, μια τον Σεπτέμβριο και μια τον Δεκέμβριο, από τουλάχιστον τρεις που εκτιμούνταν στις αρχές Απριλίου. Αυτήν την εβδομάδα, ο πρόεδρος της Fed στο Σαντ Λούις, Αλμπέρτο Μουσαλέμ, υπογράμμισε πως δεν μπορεί να αποκλειστεί η εξασθένηση της απασχόλησης και η αύξηση των τιμών, ενώ η πρόεδρος της Fed στο Κλίβελαντ, Μπεθ Χάμακ, μίλησε επίσης για το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού. «Δεν με ανησυχούν οι βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στο δολάριο. Όμως κατανοώ γιατί ο κόσμος μπορεί να μειώνει τις τοποθετήσεις στο δολάριο» είπε ο Ντίμον στο Bloomberg, θεωρώντας πως η Fed δικαιολογείται να διατηρήσει σταθερά τα επιτόκια σε αυτήν τη φάση.
Στο Κογκρέσο, οι Ρεπουμπλικάνοι κατάφεραν να περάσουν το πρωί της Πέμπτης το επίμαχο νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων παρά την υποβάθμιση του αξιόχρεου της αμερικανικής οικονομίας από τον οίκο Moody’s την περασμένη Παρασκευή. Παράλληλα, ο δείκτης δολαρίου υποχωρεί για τέταρτη διαδοχική ημέρα και η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου κινείται στο 4,55% από το 4% που ίσχυε αρχές Απριλίου. Είναι το υψηλό τριμήνου, καθώς οι επενδυτές ρευστοποιούν θέσεις από τίτλους του αμερικανικού δημοσίου.
Το 30ετές κόστος δανεισμού των ΗΠΑ έχει αυξηθεί στο υψηλό διετίας, με την απόδοση να φτάνει το 5,10%. Η ισοτιμία του δολαρίου έναντι ενός καλαθιού ισχυρών νομισμάτων διαμορφώθηκε την Πέμπτη στο 99,5 από το 110 που ίσχυε μέσα Ιανουαρίου και σχεδόν το 104,4 που καταγράφηκε λίγες ημέρες πριν την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» στις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή «αμοιβαίων δασμών» σε μια μακρά λίστα μικρών και μεγάλων χωρών.
Οι περικοπές φόρων αυξάνουν το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ
«Είναι σαν να είσαι επιβάτης ενός πλοίου που κατευθύνεται στους βράχους και το πλήρωμα διαφωνεί για την κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθηθεί. Δεν με νοιάζει εάν θα το στρίψουν αριστερά ή δεξιά» είπε πρόσφατα στους Financial Times ο Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής του επενδυτικού κολοσσού Bridgewater Associates, αναφερόμενος στο επίμαχο νομοσχέδιο. Σε αυτό παρατείνονται περικοπές στη φορολογία που είχαν περάσει στην πρώτη θητεία του Τραμπ (2017-2021) και είχαν από τότε θορυβήσει τους αναλυτές για τις επιπτώσεις στο δημοσιονομικό έλλειμμα και κατ’ επέκταση στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ. Σήμερα αναμένεται οι περικοπές αυτές να αυξήσουν το δημόσιο χρέος από 3 έως πέντε τρισ. δολάρια.
Το 2019, μετά τις μειώσεις φόρων στην πρώτη θητεία του Τραμπ, το έλλειμμα στον προϋπολογισμό των ΗΠΑ αναρριχήθηκε στο 4,6% από το 3,8% που ίσχυε το 2017 και το 2,4% το 2015. Έφτασε το 14,9% το 2020, το έτος που ξέσπασε η κρίση της πανδημίας. Το έλλειμμα σταθεροποιήθηκε στο 5,5% του ΑΕΠ το 2022, αλλά το 2023 αυξήθηκε ξανά στο 6,1%. Αυτές οι διαδοχικές αυξήσεις έχουν οδηγήσει στη διόγκωση του δημοσίου χρέους κατά 16,79 τρισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία, φθάνοντας τα 36,22 τρισ. δολάρια αυτόν τον Μάιο.
Όλες αυτές οι εξελίξεις εντείνουν την αστάθεια που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έχει κηρύξει εμπορικό πόλεμο, μεταξύ άλλων μέτρων, με οριζόντιους δασμούς 10%. Ακόμη και η προσωρινή αναστολή των αμοιβαίων δασμών κρατά αγορές, κυβερνήσεις και εξαγωγικές επιχειρήσεις σε εγρήγορση για το τι έπεται στη συνέχεια.
Αν και η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων ισχυρίζεται πως σκοπός είναι να τονωθεί η εγχώρια παραγωγή, οικονομολόγοι τονίζουν πως οι ΗΠΑ είναι ήδη δεύτερη στην παγκόσμια μεταποίηση, μετά την Κίνα ενώ δεν είναι λίγες οι χώρες που αναθεωρούν τις εμπορικές σχέσεις τους με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Ο αμερικανικός προστατευτισμός στο πλαίσιο μιας γενικότερης αλλαγής στη ρότα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ προβληματίζουν, επίσης, τους υπουργούς Οικονομικών των G7, δηλαδή των επτά ισχυρότερων χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου, που βρίσκονται στον Καναδά μέχρι την Πέμπτη. Η κυβέρνηση του Τραμπ έχει πυροδοτήσει μεγάλη αβεβαιότητα σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, προκαλώντας μια αναθεώρηση της θέσης των ΗΠΑ στον κόσμο.
