Δεν χρειάστηκε παρά μια ανάρτηση του Τραμπ στην πλατφόρμα του Truth Social για να οδηγηθούν οι αγορές και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού σε κατακόρυφη πτώση μαζί με το δολάριο. Αναφερόμενος στις εμπορικές διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ με την Ε.Ε, ο Αμερικανός πρόεδρος έγραψε την Παρασκευή πως «οι συζητήσεις μαζί τους δεν καταλήγουν πουθενά! Οπότε προτείνω απευθείας 50% δασμούς στην Ε.Ε, ξεκινώντας από την 1η Ιουνίου, 2025». Το δολάριο υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2023, με τους χρηματιστηριακούς δείκτες σε ΗΠΑ και Ευρώπη να οδηγούνται στο κόκκινο καθώς ο Τραμπ απείλησε επίσης την Apple πως θα επιβάλει δασμούς 25% στις εισαγωγές των iPhones.
Δασμοί 50% σε βάρος της Ε.Ε, δηλαδή υπερδιπλάσιοι από τους αμοιβαίους δασμούς που ανακοίνωσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου και ανέστειλε προσωρινά, μπορεί να μειώσουν το γερμανικό ΑΕΠ κατά 1,7% μέσα σε μια τριετία και το ιρλανδικό ΑΕΠ κατά 4%, σύμφωνα με την Capital Economics και τους Financial Times. Για την Ελλάδα θα υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις σε ορισμένα προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ αλλά και έμμεσες εάν επιδεινωθεί περαιτέρω το οικονομικό περιβάλλον στην Ευρωζώνη. Οι ΗΠΑ είναι η πέμπτη μεγαλύτερη αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές, με τη συνολική αξία τους να διαμορφώνεται πέρσι στα 2,411 δισ. ευρώ. Το ποσοστό των εξαγωγών της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ ανέρχεται στο 4,5% του συνόλου, με το ελαιόλαδο, τις ελιές, το αλουμίνιο και τη φέτα να είναι κάποια από τα δημοφιλέστερα προϊόντα.
Ήδη η τρέχουσα συγκυρία είναι εξαιρετικά δυσμενής για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Το κόστος διαβίωσης είναι υψηλό και αναμένονται νέες ανατιμήσεις στα σούπερ μάρκετ από τους οριζόντιους δασμούς 10% που έχει επιβάλει ο Τραμπ. Η Ε.Ε, στο μεταξύ, έχει αυξήσει την εξάρτησή της στην αμερικανική αγορά. Πέρσι, οι ΗΠΑ αναλογούσαν στο 21% όλων των εξαγωγών της Ε.Ε. Το εμπορικό πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 194 δισ. ευρώ, με τα ιατρικά και τα φαρμακευτικά προϊόντα να παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες εξαγωγές στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.
Εν κατακλείδι, η Ε.Ε. με τις ΗΠΑ έχουν την ισχυρότερη διμερή εμπορική και επενδυτική σχέση, με το σύνολο των αγαθών και των υπηρεσιών να φτάνουν τα 1,6 τρισ. δολάρια το 2023. Αλλά πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, κυβερνώντες και επιχειρηματίες δυσκολεύονται να προβλέψουν τις κινήσεις του Αμερικανού προέδρου, με την επιθετικότητα του στη χάραξη εμπορικής πολιτικής να αφήνει αρνητικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία ακόμη και εάν οι «αμοιβαίοι δασμοί» δεν εφαρμοστούν τελικά.
Μερίδα αναλυτών θεωρεί πως η απειλή για δασμούς 50% εις βάρος της Ε.Ε. είναι μια τακτική διαπραγμάτευσης για να εντείνει τις πιέσεις και να αναγκάσει τις Βρυξέλλες να συμμορφωθούν με τα αιτήματά τους. Μετά την ανάρτηση του Τραμπ, ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News πως «ο πρόεδρος πιστεύει ότι οι προτάσεις της Ε.Ε. δεν έχουν την ίδια ποιότητα σε σχέση με άλλους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους». Πληροφορίες των Financial Times ήθελαν τις ΗΠΑ να είναι δυσαρεστημένες που η Ε.Ε. δεν συμπεριέλαβε στις διαπραγματεύσεις τον ψηφιακό φόρο που ισχύει στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Ένα ακόμη σημείο αντιπαράθεσης είναι πως οι ΗΠΑ ανέμεναν η Ε.Ε να προχωρήσει μονομερώς σε μειώσεις των δασμών της.
Είναι αβέβαιο εάν η Ε.Ε. θα θέσει επί τάπητος την επιβολή αντίποινων. Τα κράτη-μέλη έχουν εγκρίνει ένα πακέτο με δασμούς έως και 50% στις εισαγωγές σιταριού, κριθαριού, μοτοσυκλετών και ειδών ένδυσης, συνολικής αξίας 21 δισ. ευρώ, που μπορεί να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Παράλληλα, οι Βρυξέλλες εξετάζουν αντίποινα σε μεγαλύτερη λίστα προϊόντων από τις ΗΠΑ, συνολικής αξίας 95 δισ. ευρώ, όπου συμπεριλαμβάνεται η Boeing, τα αυτοκίνητα και το μπέρμπον.
Η εύρεση κοινού εδάφους δεν είναι εύκολη μεταξύ των δυο πλευρών του Ατλαντικού καθώς το χάσμα με την κυβέρνηση Τραμπ και την Ευρώπη απλώνεται από το εμπόριο μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τις ΗΠΑ να αποστασιοποιούνται από την Βορειοατλαντική Συμμαχία. Συν τοις άλλοις, ο Τραμπ θεωρεί πως τα κριτήρια για τα τρόφιμα και τα προϊόντα που ισχύουν στην κοινή αγορά είναι μέτρα προστατευτισμού, απαιτώντας από την Ε.Ε να καταργήσει τους δασμούς. Η Ε.Ε προτείνει την αμοιβαία κατάργηση δασμών σε όλα τα βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα, όπως είχε δηλώσει ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς.
