Κάτι «πολύ μεγάλο» ετοιμάζει ο Ντόναλντ Τραμπ στο Ιράν, το οποίο θα πυροδοτήσει καταιγιστικές εξελίξεις στον πόλεμο με το Ισραήλ. Αυτό εκτιμούν αναλυτές του BBC, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα αλυσιδωτά γεγονότα του τελευταίου 24ώρου, με την ξαφνική αποχώρηση του Αμερικανού προέδρου από τη Σύνοδο των G7 στον Καναδά.
Με πάνω από το 1/3 των εκτοξευτήρων εδάφους-εδάφους του Ιράν να έχουν καταστραφεί και τα ισραηλινά μαχητικά να επιχειρούν ανενόχλητα πάνω από την Τεχεράνη, το πρόσφατο διπλό μήνυμα Τραμπ προς το Ιράν ίσως να αποτελεί προπομπό των γεγονότων που θα ακολουθήσουν τις επόμενες ώρες. «Να εγκαταλείψουν άμεσα όλοι την Τεχεράνη» και «θέλω πραγματικό τέλος στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», είναι δύο φράσεις που ενδεχομένως να αποκαλύπτουν τις πραγματικές προθέσεις τόσο των ΗΠΑ, όσο και του Ισραήλ για το Ιράν.
Το Ισραήλ συνεχίζει να υλοποιεί βήμα-βήμα τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του για να εξαλειφθεί «μια για πάντα η πυρηνική απειλή του Ιράν», όπως χαρακτηριστικά είπε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο απόλυτος αιφνιδιασμός της Μοσάντ έχει «απογυμνώσει» τον εναέριο χώρο του Ιράν, με την Τεχεράνη να βρίσκεται στα σχοινιά, χωρίς διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια της, ενώ ολοένα και περισσότεροι ανώτατοι στρατιωτικοί χάνουν τη ζωή τους από στοχευμένες ισραηλινές επιθέσεις. Ο ισραηλινός στρατός δεν σταματά να κυνηγά για να σκοτώσει τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, με το Τελ Αβίβ να είναι πανίσχυρο και να έχει την ιδανική ευκαιρία «να τερματίσει οριστικά και «αμετάκλητα» το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. «Θα το μάθετε τις επόμενες δύο ημέρες. Θα το μάθετε. Κανείς δεν έχει επιβραδύνει μέχρι στιγμής», δήλωσε ο Τραμπ, από το προεδρικό αμερικανικό αεροσκάφος, έχοντας φύγει εσπευσμένα από τη Σύνοδο των G7 στον Καναδά.
Η χρήση των εξελιγμένων αμερικανικών βομβών στο «πυρηνικό βουνό» του Ιράν μπορεί τελικά να είναι η απάντηση που αναζητούν οι αναλυτές στον… γρίφο που έβαλε ο Τραμπ με τις δηλώσεις του. Με το Ισραήλ να πιέζει στο παρασκήνιο την Ουάσιγκτον για μεγαλύτερη εμπλοκή, προκειμένου «να τελειώσει τη δουλειά», τα μεγάλα αμερικανικά βομβαρδιστικά θα μπορούσαν (με την κάλυψη των ισραηλινών F-35 και F-16) να βομβαρδίσουν την υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν στο Fordow. Μια τέτοια επιχείρηση για να είναι αποτελεσματική θα πρέπει να στηριχτεί στην αμερικανική βόμβα GBU-57, η οποία μπορεί να μεταφερθεί μόνο με βομβαρδιστικά B-2 Stealth.
Το αμερικανικό βομβαρδιστικό B-2 Stealth © EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH
Για το Ισραήλ το θεοκρατικό καθεστώς των Αγιατολάχ αποτελεί υπαρξιακή απειλή. Είναι ο πυλώνας στον λεγόμενο «Άξονα της Αντίστασης», όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2011 στη Νέα Υόρκη, όταν προειδοποιούσε για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, κρατώντας το σκίτσο με την πυρηνική βόμβα που -σύμφωνα με τον ίδιο- σχεδίαζε να κατασκευάσει η Τεχεράνη. Με τους «δορυφόρους» σε αυτόν τον Άξονα να έχουν αποδυναμωθεί (σ.σ. Χαμάς στη Γάζα, Χεζμπολάχ στον Λίβανο, Χούθι στην Υεμένη) και την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία να ευνοεί το Τελ Αβίβ, το Ισραήλ πιέζει για να μπει «οριστικό τέλος» στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Πρόκειται για ένα από τα βασικά σενάρια, μαζί με εκείνο που θέλει την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν. Το δεύτερο έχει πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες να γίνει πράξη, καθώς απαιτεί εμφάνιση ισχυρών αποσταθεροποιητικών δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας, όπου οι μηχανισμοί των μουλάδων του Ιράν είναι βαθιά εδραιωμένοι και αποτελεσματικοί, όπως αποδείχτηκε στις μεγάλες διαδηλώσεις μετά τον θάνατο της φοιτήτριας Μαχσά Αμινί. Η πιθανή εξόντωση του Χαμενεΐ θα μπορούσε να λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά, παρ’ όλο που ο ίδιος ο Τραμπ δείχνει αντίθετος σε αυτό το σχέδιο, τουλάχιστον στις δημόσιες τοποθετήσεις του.
Οι τρεις επιλογές του Τραμπ στο Ιράν
Καθώς η ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν αγγίζει οριακά επίπεδα και οι ΗΠΑ επιχειρούν να διατηρούν ισορροπίες, ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται μπροστά σε τρεις βασικές επιλογές, που θα καθορίσουν τόσο τη γεωπολιτική ισορροπία στη Μέση Ανατολή όσο και το πολιτικό του μέλλον.
- Κλιμάκωση και πλήρης εμπλοκή στο Ιράν: Η πρώτη και πιο ριψοκίνδυνη επιλογή είναι η πλήρης ευθυγράμμιση με το Ισραήλ και η ενεργός συμμετοχή των ΗΠΑ σε στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει πιέσει σθεναρά για κοινή δράση, ιδίως για χρήση των αμερικανικών «βαθιάς διείσδυσης» βομβών στις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ο Τραμπ διατηρεί ανοιχτή αυτήν την επιλογή, ενώ επισείει συνεχώς την απειλή «μεγαλύτερης βίας» ως μέσο πίεσης. Αυτή η στρατηγική βασίζεται στη λεγόμενη θεωρία του «τρελού ηγέτη», όπου η ασάφεια λειτουργεί ως μέσο εξαναγκασμού.
- Σταθερή στάση με περιορισμένη εμπλοκή: Η δεύτερη επιλογή είναι η διατήρηση της ισορροπίας. Οι ΗΠΑ παρέχουν στήριξη στο Ισραήλ (σ.σ. αναχαίτιση πυραύλων και drones) χωρίς να εμπλακούν άμεσα. Αντιπυραυλικά συστήματα και αμυντικές μονάδες είναι ήδη παρόντα, όμως ο Τραμπ προσπαθεί να κρατήσει τις ΗΠΑ «εκτός πολέμου». Παρά τις πιέσεις από το Ισραήλ, ο ίδιος έχει εκφράσει επιφυλάξεις για χτυπήματα κατά του Χαμενεΐ. Πρόκειται για μια πιο «προεδρική» στάση, που αποσκοπεί στο να διατηρηθεί ο έλεγχος χωρίς να ανοίξει ένα νέο μέτωπο, σύμφωνα με την ανάλυση του BBC.
- Υποχώρηση και επαναφορά στο «Πρώτα η Αμερική»: Η τρίτη, πιο συντηρητική επιλογή, είναι η υποχώρηση, προκειμένου να μη διαταραχθεί το εσωτερικό πολιτικό αφήγημα του Τραμπ. Πολλοί εντός του κινήματος MAGA (Make America Great Again) αντιτίθενται στη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, τονίζοντας την ανάγκη απομονωτισμού. Ο Τραμπ έχτισε την προεκλογική του καμπάνια στο μότο «America First» και ήταν ένας από τους παράγοντες που του έδωσαν τη νίκη. Το πώς θα ισορροπήσει ο Ντόναλντ Τραμπ ανάμεσα σε αυτές τις τρεις επιλογές μένει να φανεί τις επόμενες ώρες.
