Οι πρόσφατες διαδηλώσεις κατά του υπερβολικού τουρισμού στη Βαρκελώνη, με νεροπίστολα και συνθήματα όπως «είστε όλοι ξένοι», επιβεβαιώνουν ότι η έντονη δυσαρέσκεια στους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης και της Μεσογείου από τη μαζική εισροή επισκεπτών και τη συνακόλουθη φθορά του βιοτικού επιπέδου των πολιτών δεν θα εξαλειφθεί εύκολα. Νέοι και ηλικιωμένοι αδυνατούν να βρουν στέγη, δημιουργώντας πλέον ένα κοινωνικό πρόβλημα που ανάγκασε τον δήμο της Βαρκελώνης να απαγορεύσει πλήρως τις βραχυχρόνιες μισθώσεις από το 2028.
Έντονες αντιδράσεις κατά του υπερτουρισμού έχουν πραγματοποιηθεί τον τελευταίο καιρό όχι μόνο στην Ισπανία, αλλά και στην Ιταλία και την Πορτογαλία. Στη Βενετία, εν όψει του γάμου ανάμεσα στον Τζεφ Μπέζος και τη Λόρεν Σάντσεζ, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη γέφυρα του Ριάλτο για να διαμαρτυρηθούν, κρατώντας πανό με το σύνθημα «Κανένας χώρος για τον Μπέζος». Πληροφορίες των New York Times αναφέρουν ότι οι γαμήλιες τελετές έχουν δρομολογηθεί για τις 24 με 26 Ιουνίου, με περίπου 200 καλεσμένους. Ωστόσο, οι κάτοικοι της Βενετίας υποδέχονται με δυσφορία το γεγονός, παρόλο που το ζευγάρι έχει αναθέσει το 80% των γαμήλιων προμηθειών σε βενετσιάνικες επιχειρήσεις. Η διαμαρτυρία αντανακλά την αυξανόμενη απογοήτευση μεταξύ των κατοίκων που θεωρούν ότι τίθενται στο περιθώριο στην πόλη όπου κατοικούν.
Αίτια και επιπτώσεις του Υπερτουρισμού
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, οι κρουαζιέρες και η κατασκευή μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων ή μικρών boutique μονάδων στους δημοφιλέστερους προορισμούς επεκτάθηκαν ως αντίδοτο στην κρίση δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, με τον τουρισμό να απογειώνεται εντυπωσιακά μετά την πανδημία. Παρά, όμως, τα τεράστια οικονομικά έσοδα για τον κλάδο και, κατ’ επέκταση, για τις κυβερνήσεις, ο όγκος των επισκεπτών, η στέρηση προσιτής στέγης και η μεγάλη διατάραξη της καθημερινότητας προκαλούν μια σημαντική ανισορροπία και αντιδράσεις σχετικά με τα οφέλη του υπερτουρισμού.
Πέρυσι, καταγράφηκαν 747 εκατομμύρια τουρίστες στην Ευρώπη έναντι των 743,92 εκατομμυρίων που είχε αποτελέσει ρεκόρ το 2019, αντανακλώντας μια αύξηση της τάξεως του 11% από το 2023. Ο τουρισμός στη Γαλλία έφτασε τα 100 εκατομμύρια πέρυσι. Στην περιφέρεια της Νίκαιας, η μάχη κατά του υπερτουρισμού αποτελεί προτεραιότητα για την τοπική αυτοδιοίκηση. Προσφάτως έγινε γνωστό πως εξετάζεται η απαγόρευση των λεωφορείων στις οδικές αρτηρίες του κέντρου της Νίκαιας, ενώ ο δήμος αποφάσισε να επιτρέψει την είσοδο στο λιμάνι μόνο σε πλοία με λιγότερους από 450 επιβάτες. Περίπου 65 κρουαζιερόπλοια θα προσδένουν στον κοντινό κόλπο του Villefranche-sur-Mer, αλλά ποτέ δεν θα επιτρέπεται πάνω από ένα πλοίο ταυτόχρονα. Ανάλογα μέτρα έχουν ληφθεί από τις αρχές του Μπορντό, του Ντουμπρόβνικ στην Κροατία, της Βαλένθια και της Βαρκελώνης στην Ισπανία, αλλά και του Άμστερνταμ στην Ολλανδία.
Αν και είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς τον υπερτουρισμό σε όρους απόλυτων μεγεθών, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που είναι ενδεικτικές. Στη Βενετία της Ιταλίας, οι τουρίστες υπολογίζονται σε 13 ανά κάτοικο, με την ετήσια επισκεψιμότητα να φτάνει σχεδόν τα 30 εκατομμύρια άτομα. Στη Ρόδο αναλογούν, αντίστοιχα, 26 τουρίστες ανά κάτοικο και στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας 27 τουρίστες ανά κάτοικο. Στη Βαρκελώνη, μια πόλη 1,7 εκατομμυρίων ατόμων, οι τουρίστες ανήλθαν σε 26 εκατομμύρια πέρυσι. Δεν είναι τυχαίο που τα ενοίκια στην ιστορική πόλη της Ισπανίας αυξήθηκαν κατά 68% και οι τιμές των ακινήτων κατά 38% κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Σε γενικές γραμμές, το 22% των περσινών διανυκτερεύσεων σε προορισμούς της Ε.Ε. ήταν βραχυχρόνιες μισθώσεις, οι οποίες επηρεάζουν, κυρίως, τα κέντρα των πόλεων.
