Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πρόκληση στην εξουσία της ως πρόεδρος της Κομισιόν, μετά από απειλές πολιτικών ομάδων να αποσύρουν την υποστήριξή τους εξαιτίας της απόφασής της να ακυρώσει νομοθεσία που ήταν φιλική προς το κλίμα.
«Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας θεσμικής κρίσης», δήλωσε στην POLITICO η Βαλέρια Χάιερ, πρόεδρος της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe. Η φον ντερ Λάιεν προέρχεται από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που παρόλο που είναι η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βασίζεται στις ψήφους των Σοσιαλιστών και των Φιλελεύθερων, για να επιβληθεί. Η ικανότητα της Επιτροπής να εισάγει νόμους στην ΕΕ κινδυνεύει να μπλοκαριστεί, αν οι ομάδες αυτές αρνηθούν να συνεργαστούν.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι αποσύρει την Οδηγία για τις «Πράσινες Δηλώσεις» — ένα σημαντικό νομοθέτημα που θα υποχρέωνε τις εταιρείες να λογοδοτούν για αβάσιμους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς — παρόλο που η νομοθεσία είχε ήδη περάσει από πολλά στάδια της νομοθετικής διαδικασίας. Η κίνηση αυτή, που ζήτησε η ομάδα του EPP την Τετάρτη, χαιρετίστηκε από την δεξιά ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, καθώς και από την ακροδεξιά ομάδα των Πατριωτών για την Ευρώπη, στην οποία ανήκουν η ομάδα της Μαρίν Λεπέν από τη Γαλλία και του Βίκτορ Όρμπαν από την Ουγγαρία.
«Εάν η Επιτροπή αποσύρει το κείμενο, εμείς στο Renew το θεωρούμε πράξη που θέτει σοβαρά σε κίνδυνο την πλατφόρμα της προευρωπαϊκής πλειοψηφίας», δήλωσε η Βαλέρια Χάιερ. Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι κατηγόρησαν τη φον ντερ Λάιεν ότι τάσσεται με τις δυνάμεις της ακροδεξιάς — που απαιτούν η ΕΕ να εγκαταλείψει όλες τις πράσινες πολιτικές της — αγνοώντας τη βούληση των ομάδων που την εξέλεξαν.
Παρόλο που δεν υπάρχουν επίσημες συμμαχίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κεντροδεξιό EPP, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι — δηλαδή το παραδοσιακό προ-ΕΕ ρεύμα — στηρίζονται αμοιβαία και υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας τον Νοέμβριο.
Ωστόσο, το EPP έχει επανειλημμένα ευθυγραμμιστεί με δεξιές και ακροδεξιές ομάδες στο κοινοβούλιο για να περάσει ορισμένα μέτρα, να καθορίσει την ατζέντα ή να σταματήσει πράσινα νομοθετήματα. Το έκανε αυτή την εβδομάδα, όταν κατέστρεψε μια έκθεση για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων, δύο νομοσχέδια για την τεχνητή νοημοσύνη και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, και δημιούργησε ένα νέο όργανο για την εποπτεία της χρηματοδότησης ΜΚΟ.
Η απόσυρση της νομοθεσίας κατά του greenwashing αυτή την εβδομάδα ίσως είναι το τελευταίο «καπέλο» για τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους, οι οποίοι έχουν επίσης εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για άλλες ενέργειες της φον ντερ Λάιεν, συμπεριλαμβανομένης της λεγόμενης υπόθεσης «Pfizergate», όπου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την Επιτροπή, καταδικάζοντάς την για άρνηση να δώσει στη δημοσιότητα μηνύματα μεταξύ της προέδρου της Επιτροπής και του διευθυντή της Pfizer κατά την περίοδο της πανδημίας Covid.
«Στο ζήτημα του Pfizergate, την προστατεύσαμε από αυτό. Αν συνεχιστεί έτσι, θα σταματήσουμε να την προστατεύουμε», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του Renew. Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι θα μπορούσαν «να σταματήσουν να παίζουν το παιχνίδι και να κλείνουν συμφωνίες σε άλλα θέματα με το EPP», μπλοκάροντας ουσιαστικά τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ, πρόσθεσε. «Το πρόβλημα τώρα είναι ότι η Επιτροπή απαντά επίσης στην εναλλακτική δεξιά πλειοψηφία και όχι στην κεντρώα πλατφόρμα», είπε ο αξιωματούχος.
Ένας εκπρόσωπος του EPP δήλωσε ότι καλωσορίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής, υποστηρίζοντας ότι το κείμενο που συζητείται αυτή τη στιγμή «θα οδηγούσε σε έναν γραφειοκρατικό εφιάλτη για τις επιχειρήσεις». Εκτός από την οργή για την ακύρωση της προτεινόμενης νομοθεσίας, και τα δύο κεντρώα κόμματα κατηγορούν το EPP και την πρόεδρο της Επιτροπής ότι παρακάμπτουν τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ. Το νομοσχέδιο κατά του greenwashing βρισκόταν ήδη σε διαπραγμάτευση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ — που εκπροσωπεί τις εθνικές κυβερνήσεις — αφού και οι δύο θεσμοί είχαν ήδη εγκρίνει τις θέσεις τους μετά από μήνες εργασίας.
Ένας αξιωματούχος των Σοσιαλιστών πρόσθεσε ότι η κατάσταση τους έχει οδηγήσει να αμφισβητήσουν «όλη τη βάση της στήριξης προς τη φον ντερ Λάιεν, και αν όντως προχωρήσει με αυτό, θα θεωρηθεί ως παραβίαση της πλατφόρμας, δεν υπάρχει πλέον πλατφόρμα». «Η Επιτροπή θα πρέπει να είναι ενήμερη για τη σημασία της συμμαχίας και των δεσμεύσεων», δήλωσε η επικεφαλής της ομάδας S&D, Ιράτσε Γκαρθία.
Ο νόμος κατά του greenwashing, με τη μορφή που λάμβαναν οι διαπραγματεύσεις, «αντιβαίνει στην ατζέντα απλούστευσης της Επιτροπής», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Στέφαν ντε Κερσμάκερ. «Ο στόχος μας ήταν να βρούμε μια συμφωνία για μια νομοθετική πρόταση που θα μείωνε το διοικητικό βάρος και την πολυπλοκότητα για τις επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα για τις μικρότερες επιχειρήσεις.» Πρόσθεσε: «Φυσικά, η Επιτροπή παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην καταπολέμηση του greenwashing και στη διασφάλιση ότι οι καταναλωτές ενημερώνονται σωστά και θα συνεχίσει να εργάζεται προς αυτόν τον στόχο.»
