Σε μια Ευρώπη που μετρά κάθε κιλοβατώρα, η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι πλέον απλώς μια περιβαλλοντική επιλογή, αλλά ο σιωπηλός μοχλός της ενεργειακής ασφάλειας και της οικονομικής βιωσιμότητας. Όμως, όσο πιο κρίσιμη γίνεται η αποδοτικότητα, τόσο πιο εμφανής αναδεικνύεται και μια υπόγεια, αλλά θεμελιώδης πρόκληση: η ποιότητα και η διαθεσιμότητα των ενεργειακών δεδομένων.
Η νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Better Data for Energy Efficiency» φέρνει στο προσκήνιο ένα λιγότερο προβεβλημένο, αλλά καθοριστικό ζήτημα για τη μετάβαση: πώς μπορούν τα κράτη-μέλη να σχεδιάσουν έξυπνες, στοχευμένες πολιτικές εξοικονόμησης, όταν δεν γνωρίζουν τι καταναλώνεται, πού και από ποιους. Και κυρίως, τι αποτέλεσμα έχουν τα μέτρα που υλοποιούνται. Σε αυτήν την πανευρωπαϊκή ακτινογραφία, η Ελλάδα εμφανίζει σημαντικά κενά. Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Κομισιόν, η χώρα μας παραμένει πίσω ως προς την ενοποίηση, την προσβασιμότητα και την αξιοποίηση των ενεργειακών δεδομένων -από τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) έως τις παρεμβάσεις με δημόσια χρηματοδότηση. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα με πολλά επιμέρους κομμάτια, αλλά χωρίς τη συνολική εικόνα που θα επέτρεπε στο ΥΠΕΝ, στους δήμους ή στην αγορά να προχωρήσουν με χειρουργική ακρίβεια στις πολιτικές που χρειάζονται.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το πρόβλημα προσλαμβάνει δομικές διαστάσεις, καθώς η χώρα παραμένει χωρίς ολοκληρωμένη, διασυνδεδεμένη και λειτουργική βάση δεδομένων για τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (EPC), όπως επιβάλλει η αναθεωρημένη Οδηγία EED. Δεν υπάρχει επίσης καμία ενιαία πλατφόρμα που να διασυνδέει τις δημόσια επιδοτούμενες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης με δείκτες κατανάλωσης ή κοινωνικοοικονομικά δεδομένα -στοιχείο που θεωρείται προαπαιτούμενο για τη στοχευμένη αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
Αν και υπάρχει το Μητρώο ΠΕΑ, το οποίο λειτουργεί υπό τη ΓΓ Ενέργειας και Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, εντούτοις η έκθεση επισημαίνει ότι παραμένει αποκομμένο από τα υπόλοιπα συστήματα ενεργειακής πολιτικής, όπως τις βάσεις δεδομένων του ΔΕΔΔΗΕ, του Εθνικού Κτηματολογίου ή του ΚΑΠΕ. Οι ενεργειακές επιθεωρήσεις καταχωρίζονται μεν, αλλά δεν αξιοποιούνται για τη χάραξη ή την παρακολούθηση εθνικών στόχων εξοικονόμησης. Ακόμα και στους Δήμους, η πρόσβαση χαρακτηρίζεται από την Κομισιόν ως «πιλοτική και μη θεσμοθετημένη», γεγονός που δυσχεραίνει τη στόχευση πολιτικών για τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Το μέγεθος του προβλήματος αποτυπώνεται στους συγκριτικούς πίνακες της έκθεσης. Η Ελλάδα εντοπίζεται:
- στις χαμηλότερες θέσεις σε ό,τι αφορά την κάλυψη του κτιριακού αποθέματος με ενεργά ΠΕΑ, με ποσοστά κάτω του 10%, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ιρλανδία ή η Δανία, όπου η κάλυψη υπερβαίνει το 60%,
- δεν ενσωματώνει τα στοιχεία αυτά στα υποχρεωτικά σχήματα εξοικονόμησης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τεκμηριωμένος έλεγχος κόστους-οφέλους στις κρατικές επιδοτήσεις,
- δεν υπάρχει πρόσβαση τρίτων στα δεδομένα, γεγονός που αποκλείει ερευνητές, κοινωνικές υπηρεσίες ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις από τη χρήση τους.
Αντίθετα, η Ιρλανδία, η Δανία και η Ολλανδία λειτουργούν βάσεις δεδομένων τύπου EPC που θεωρούνται υποδείγματα στην Ευρώπη. Οι βάσεις τους είναι πλήρως διαλειτουργικές, με αυτόματη άντληση δεδομένων από το μητρώο των μηχανικών, τους παρόχους ενέργειας και τα εθνικά δημοτολόγια. Η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ analytics) επιτρέπει την προβλεπτική στόχευση παρεμβάσεων σε κτίρια με χαμηλή ενεργειακή βαθμολογία, ενώ οι βάσεις τους επικαιροποιούνται σε πραγματικό χρόνο και είναι προσβάσιμες σε εξουσιοδοτημένους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, των πανεπιστημίων και των αρμόδιων υπουργείων.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
