Τα νέα «master plan» που καλούνται να εκπονήσουν όλοι οι πάροχοι ύδατος της χώρας για την επόμενη πενταετία – τα Γενικά Σχέδια Υπηρεσιών Ύδατος (Γ.Σ.Υ.Υ.) και οι Ετήσιες Εκθέσεις Προγραμματισμού (Ε.Ε.Π.) – αλλάζουν ριζικά το τοπίο στη διαχείριση του νερού και αποτελούν ήδη πεδίο έντονου σχολιασμού από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τους φορείς της αγοράς. Τα νέα αυτά εργαλεία που φέρνει στο τραπέζι η ΡΑΑΕΥ λειτουργούν ως ολοκληρωμένα στρατηγικά σχέδια που αποτυπώνουν την πραγματική εικόνα των υποδομών ύδρευσης, αποχέτευσης και άρδευσης, εντοπίζουν τις αδυναμίες τους, καθορίζουν τις παρεμβάσεις και τα έργα της επόμενης πενταετίας και προβλέπουν δράσεις για τη μείωση των διαρροών, τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, την εξοικονόμηση πόρων και την επαναχρησιμοποίηση νερού και ιλύος.
Η συζήτηση γύρω από τον νέο Οδηγό της ΡΑΑΕΥ έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον και μια ευρύτερη κουβέντα για το πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη το νέο πλαίσιο. Από τη μία πλευρά, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τάσσεται υπέρ της ανάγκης ενός ενιαίου εργαλείου σχεδιασμού, θέτοντας όμως σειρά θεσμικών και τεχνικών προϋποθέσεων για την επιτυχή εφαρμογή του. Από την άλλη, οι εκπρόσωποι της αγοράς – ΔΕΥΑ και Τοπικοί Οργανισμοί – συμφωνούν με τη φιλοσοφία του Οδηγού, ωστόσο προειδοποιούν ότι χωρίς προσαρμογές, επαρκή χρηματοδότηση και ουσιαστική υποστήριξη, οι νέες υποχρεώσεις κινδυνεύουν να μείνουν στα χαρτιά.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πρότυπος Οδηγός της ΡΑΑΕΥ για τα Γενικά Σχέδια Υπηρεσιών Ύδατος (Γ.Σ.Υ.Υ.) και τις Ετήσιες Εκθέσεις Προγραμματισμού (Ε.Ε.Π.) αποτελεί το βασικό εργαλείο με το οποίο κάθε πάροχος υπηρεσιών ύδατος – από την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ έως τις ΔΕΥΑ και τους ΤΟΕΒ – θα σχεδιάζει, θα προγραμματίζει και θα παρακολουθεί το σύνολο των δραστηριοτήτων του για την επόμενη πενταετία. Τα Γ.Σ.Υ.Υ. λειτουργούν ως ολοκληρωμένα σχέδια στρατηγικού σχεδιασμού, τα οποία αποτυπώνουν την υφιστάμενη κατάσταση των υποδομών ύδρευσης, αποχέτευσης και άρδευσης, εντοπίζουν τα κενά και τις ανάγκες αναβάθμισης, περιγράφουν τις προτεινόμενες παρεμβάσεις και έργα και καθορίζουν τις προτεραιότητες επενδύσεων για τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα, περιλαμβάνουν προβλέψεις για τη μελλοντική ζήτηση νερού, σχεδιασμό νέων πηγών υδροδότησης, δράσεις για τη μείωση των διαρροών και του ανθρακικού αποτυπώματος, καθώς και στρατηγικές για την επαναχρησιμοποίηση νερού και ιλύος.
Οι Ετήσιες Εκθέσεις Προγραμματισμού, από την άλλη, εξειδικεύουν τα μέτρα και τις ενέργειες που θα υλοποιήσει κάθε πάροχος μέσα σε ένα έτος, περιγράφοντας το τεχνικό πρόγραμμα, τους προϋπολογισμούς, τα έργα που θα προχωρήσουν, τη συμβατότητα με τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και τα Σχέδια Ασφάλειας Νερού, αλλά και τις δράσεις για την παρακολούθηση και τον περιορισμό των απωλειών. Στόχος του Οδηγού είναι να δημιουργήσει, για πρώτη φορά, ένα ενιαίο πλαίσιο αναφοράς για όλους τους παρόχους της χώρας, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τον συντονισμό των πολιτικών νερού σε εθνικό επίπεδο.
Το ΥΠΕΝ ζητά θεσμική θωράκιση και ρεαλισμό
Ως ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ολοκληρωμένης διαχείρισης του υδάτινου πόρου χαρακτηρίζει το νέο πλαίσιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο ωστόσο καταθέτει σειρά κρίσιμων παρατηρήσεων και προτάσεων με στόχο να διασφαλιστεί ότι ο Οδηγός θα είναι νομικά ισχυρός, τεχνικά εφαρμόσιμος και θεσμικά συνεπής. Στο αναλυτικό υπόμνημα που απέστειλε στη ΡΑΑΕΥ, το ΥΠΕΝ επισημαίνει καταρχάς ότι τα Γενικά Σχέδια Υπηρεσιών Ύδατος πρέπει να είναι πλήρως εναρμονισμένα με τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ), τα οποία αποτελούν ήδη το βασικό εργαλείο σχεδιασμού και παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων, των ανθρωπογενών πιέσεων και των απαιτούμενων μέτρων. Η συμβατότητα αυτή, τονίζει, είναι αναγκαία για να αποφευχθούν επικαλύψεις, αντιφάσεις και ασυνέχειες μεταξύ των δύο επιπέδων σχεδιασμού, ενώ ζητά να λαμβάνονται υπόψη και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ).
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει το υπουργείο στο σκέλος της οικονομικής αποτύπωσης και της τιμολόγησης. Ζητά να προβλέπεται ρητά ότι στο κόστος ανά κυβικό μέτρο νερού θα ενσωματώνεται όχι μόνο το κόστος επεξεργασίας, αλλά και το κόστος επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων, ώστε να αποτυπώνεται πλήρως το πραγματικό οικονομικό αποτύπωμα της διαχείρισης. Επίσης, εισηγείται την αναθεώρηση των δεικτών παρακολούθησης, επισημαίνοντας ότι ορισμένοι από αυτούς – όπως ο δείκτης «ποσοστό πραγματικών απωλειών» – δεν υπολογίζονται από τους ίδιους τους παρόχους αλλά μέσω του Μηχανισμού Παρακολούθησης Υπηρεσιών Ύδατος, και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται. Ζητά επίσης να αποσαφηνιστούν κρίσιμες έννοιες, όπως «παραγόμενες ποσότητες νερού» και «ειδική κατανάλωση», και να επικαιροποιηθούν αναφορές που παραπέμπουν σε παρωχημένες υπουργικές αποφάσεις, όπως αυτές που αφορούν τις ζώνες ασφαλείας υδροληψίας.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
