Κορυφαίοι εκπρόσωποι της πολιτικής, της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων συζήτησαν στο πλαίσιο του Ninth Sustainability Summit for SE Europe & the Mediterranean του Economist, για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα. Το πάνελ με τίτλο «Decarbonisation: can Greece lead the way in Europe?» ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο της χώρας στην απανθρακοποίηση, την ανάπτυξη ΑΠΕ, την αποθήκευση ενέργειας και τα εναλλακτικά καύσιμα, ενώ τόνισε τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποτελέσει παράδειγμα για όλη την Ευρώπη, υπερβαίνοντας τα εμπόδια που επιβραδύνουν την πράσινη μετάβαση.
Νίκος Τσάφος: Οι προκλήσεις της πράσινης μετάβασης
Ο Νίκος Τσάφος, υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εξήγησε ότι η Ελλάδα βασιζόταν παλιότερα 60% στον λιγνίτη, αλλά το ενεργειακό μείγμα έχει, πλέον, αλλάξει σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον ίδιο, η χρήση λιγνίτη μειώθηκε περίπου κατά 91% και αντικαταστάθηκε από ΑΠΕ, κατατάσσοντας τη χώρα 7η παγκοσμίως στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Παράλληλα, η Ελλάδα είναι καθαρός εξαγωγέας ενέργειας, συμβάλλοντας θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο, υπογράμμισε.
Ο υφυπουργός τόνισε ότι η πρόκληση είναι η συνέχιση της ενεργειακής μετάβασης, η αξιοποίηση των ηλιακών πόρων και η διασφάλιση της σταθερότητας του δικτύου. Το φυσικό αέριο θα παίξει σημαντικό ρόλο ως μεταβατικό καύσιμο μέχρι να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες από ΑΠΕ. Από ελληνικής πλευράς, ο ηλεκτρισμός προχωρά καλά, αλλά η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτική, οπότε «δεν μπορούμε να επενδύσουμε πολλά σε όλες τις νέες τεχνολογίες».
Παράλληλα, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρό βιομηχανικό τομέα σε καλώδια, μπαταρίες, αλουμίνιο και μέταλλα, με δυνατότητες ανταγωνιστικές διεθνώς. Τα διυλιστήρια μπορούν να μετατρέψουν τα προϊόντα σε νέα καύσιμα, ενώ η χώρα έχει πολλές ιδέες και δυνατότητες στην τεχνολογία και στην αποτελεσματικότητα κόστους. Ο κ. Τσάφος σημείωσε επίσης ότι υπάρχει επενδυτικό κενό στην αποθήκευση ενέργειας, παρά τις αυξήσεις στις επενδύσεις στα δίκτυα, και ότι η αβεβαιότητα επηρεάζει σημαντικά τις αποφάσεις για νέες επενδύσεις.
Γιάννης Μανιάτης: Ευρωπαϊκή προοπτική και συντονισμός
Ο Γιάννης Μανιάτης, Αντιπρόεδρος της Ομάδας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΠΑΣΟΚ, επισήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σημαντικά κενά στην υποστήριξη των στόχων. Οι φιλόδοξοι στόχοι που τίθενται δεν συνοδεύονται πάντα από τα κατάλληλα εργαλεία για την υλοποίησή τους.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη αποτελεί τη μοναδική ελπίδα της Ελλάδας, και για αυτό απαιτείται συντονισμός των τομέων σε λογική δημιουργίας clusters για την πράσινη μετάβαση. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάπτυξη πολιτικών για heating and cooling, που αποτελούν το 50% της ενεργειακής κατανάλωσης, ενώ ο ηλεκτρισμός αντιστοιχεί μόλις στο 20% και οι μεταφορές στο 30%.
Ο κ. Μανιάτης τόνισε ότι η Ελλάδα φιλοδοξεί να γίνει τροφοδότης ενέργειας για την υπόλοιπη Ευρώπη και διαθέτει επενδυτές για πράσινα έργα. Το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στα δίκτυα και την αποθήκευση ενέργειας, όπου τα κατάλληλα κίνητρα από τις κυβερνήσεις μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση αυτών των ζητημάτων.
Μοργκάντε: Το δίκτυο πρέπει να ψηφιοποιηθεί με έξυπνους μετρητές
Η Μπάρμπαρα Μοργκάντε, διευθύνουσα σύμβουλος της Enaon, ανέφερε ότι η εταιρεία αναπτύσσει δίκτυα φυσικού αερίου σε 9 περιφέρειες και 115 δήμους στην Ελλάδα, συνεχίζοντας τις επενδύσεις. Το φυσικό αέριο θεωρείται τεχνολογία μετάβασης, αλλά οι υποδομές μπορούν ήδη να χειριστούν βιομεθάνιο και υδρογόνο στο μέλλον.
Η ίδια τόνισε ότι το δίκτυο πρέπει να ψηφιοποιηθεί με έξυπνους μετρητές, ώστε να παρακολουθείται το μείγμα αερίων και να παράγονται στατιστικά στοιχεία. Επιπλέον, η εταιρεία θα συνεχίσει επενδύσεις που αφορούν διαρροές αερίου, υποδομές αιχμής και ετοιμότητα για μελλοντικές τεχνολογίες.
Σημαντική είναι η ισορροπία χρηματοδότησης μεταξύ παραγωγού και διανομέα, ενώ μια ολιστική προσέγγιση θεωρείται πιο αποτελεσματική. Κλείνοντας, η Μοργκάντε υπογράμμισε ότι χρειάζεται ομαδική εργασία και συνεργασία όλων των φορέων, ώστε το δίκτυο να αποτελέσει πρότυπο τεχνολογίας αιχμής στην Ευρώπη.
Έλενα Αθουσάκη: 4 δισ. για τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα
Η Έλενα Αθουσάκη, Chief Sustainability Officer της Motor Oil Group, ανέφερε ότι ο όμιλος εφαρμόζει φιλόδοξο σχέδιο που συμμορφώνεται με ευρωπαϊκούς κανονισμούς και το εθνικό σχέδιο για το κλίμα. Η εταιρεία αξιολογεί τον αντίκτυπο, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες, επενδύοντας 4 δισ. ευρώ σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, ΑΠΕ, τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα και joint ventures με τοπικούς φορείς, πανεπιστήμια και κυβερνητικούς οργανισμούς.
Η κ. Αθουσάκη υπογράμμισε ότι η παραγωγή βιοκαυσίμων για πλοία είναι ένας σημαντικός μελλοντικός τομέας ανάπτυξης. Σχετικά με την ηλεκτροκίνηση, ο όμιλος διαθέτει 150 φορτιστές, με σχέδιο αύξησης την επόμενη δεκαετία. Στόχος είναι να μην χαθεί η ευκαιρία η Ελλάδα να γίνει ηγετική δύναμη στην ΕΕ στον τομέα αυτό, γεφυρώνοντας το κενό μεταξύ φιλοδοξίας και πραγματικότητας με διαφάνεια και υποδομές, τόνισε η κ. Αθουσάκη.
Θάλεια Βαλκούμα: Οι 7 στρατηγικοί πυλώνες της ενεργειακής μετάβασης
Η Θάλεια Βαλκούμα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Faria Renewables, τόνισε ότι η εταιρεία παράγει καθαρά ενέργεια από ΑΠΕ, καλύπτοντας όλο το φάσμα τεχνολογιών και έργων αποθήκευσης με μπαταρίες. Το ESG αποτελεί βασικό πυλώνα, και η απανθρακοποίηση θεωρείται στρατηγική ανάπτυξης, πολύ πέρα από την περιβαλλοντική αναγκαιότητα.
Η Ελλάδα έχει πετύχει απολιγνιτοποίηση σε ποσοστό 41%, ενώ η κάλυψη ηλεκτρικής ζήτησης από ΑΠΕ έφτασε το 50% το 2024, αυξημένη σε σχέση με το 2023, δήλωσε. Υπάρχει στήριξη από την κυβέρνηση μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων για ΑΠΕ και αποθήκευση, ενώ παράλληλα έχουν αναπτυχθεί προγράμματα για απολιγνιτοποιημένες περιοχές στη Δυτική Μακεδονία, τη Μεγαλόπολη και τα νησιά.
