Μέσα σε μια δεκαετία γεωπολιτικών ανατροπών και ενεργειακής αστάθειας, η Ανατολική Μεσόγειος αναδεικνύεται σε έναν από τους πλέον στρατηγικούς άξονες παγκόσμιας σημασίας. Όχι μόνο λόγω της εγγύτητας προς την ευρωπαϊκή αγορά και των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που φιλοξενεί, αλλά και επειδή σε αυτήν τη γωνιά του πλανήτη δοκιμάζεται στην πράξη το μοντέλο της «μετάβασης με ισορροπία». Η Ελλάδα, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και τεσσάρων αγορών, διεκδικεί πλέον έναν ενεργό ρόλο και όχι απλώς διαμεσολαβητικό.
Η νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Φυσικού Αερίου (IGU) και του Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), με τίτλο «Ο ρόλος του φυσικού αερίου στις οικονομίες της Ανατολικής Μεσογείου και η πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση», έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που μέχρι πρόσφατα ήταν προσδοκία: η χώρα μας έχει τα ατού, τις υποδομές και τις συμμαχίες για να γίνει καταλύτης στη νέα ενεργειακή εποχή της Μεσογείου.
Ο πρώτος σταθμός στη μετάβαση είναι το 2030. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα έως το τέλος της δεκαετίας θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τρεις κομβικές εξελίξεις: την εδραίωσή της ως ενεργειακός κόμβος LNG, την είσοδό της στον χάρτη της παραγωγής φυσικού αερίου και την εγκαθίδρυση υποδομών για την αποθήκευση και διαχείριση CO₂. Η έκθεση κάνει αναφορά σε συγκεκριμένες υποδομές, όπως ο σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα, αλλά και στην πλωτή μονάδα FSRU στην Αλεξανδρούπολη της Gastrade.
Τα βλέμματα στρέφονται και στο πεδίο των υδρογονανθράκων. Η διαχρονική προσπάθεια της Ελλάδας για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση των δυνητικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της ίσως δεν έχει βρεθεί ποτέ μέχρι σήμερα σε ευνοϊκότερη συγκυρία. Η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία, έπειτα από μια περίοδο έντονου εσωστρεφούς αναστοχασμού και απότομης στροφής προς την ενεργειακή μετάβαση, φαίνεται πλέον να αναθεωρεί την προσέγγισή της και να επιστρέφει με νέα δυναμική στον τομέα της εξόρυξης. Το δόγμα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ -συνοψισμένο στο σύνθημα «drill, baby, drill»- υπήρξε σημείο καμπής για την παγκόσμια ατζέντα.
Το ΥΠΕΝ προχώρησε στις 11 Απριλίου στην υπογραφή της υπουργικής απόφασης για τον ορισμό των ακριβών συντεταγμένων όπου θα παραχωρηθεί το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές «Νότια Κρήτη 1» και «Νότια Κρήτη 2», για τις οποίες έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η Chevron. Η απόφαση προβλέπει επίσης ως τρόπο άσκησης του υπό παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων τη «σύμβαση μίσθωσης». Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥΠΕΝ, θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες η υπουργική απόφαση που θα αφορά την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού. Στόχος του ΥΠΕΝ, όπως τόνισε και από το βήμα του Φόρουμ των Δελφών ο αρμόδιος υπουργός, Σταύρος Παπασταύρου, είναι η δημοσίευση της προκήρυξης του διεθνούς διαγωνισμού τέλος Απριλίου, η κατακύρωση αναδόχου εντός του Αυγούστου και η έγκριση της σχετικής σύμβασης από τη Βουλή εντός του 2025. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σφιχτό και απαιτητικό για τα δεδομένα ανάλογων διαγωνισμών χρονοδιάγραμμα, για το οποίο φέρεται η ελληνική πλευρά να έχει δεσμευθεί έναντι της αμερικανικής εταιρείας, η οποία έχει εντάξει την Ελλάδα στη στρατηγική της στο πλαίσιο του ευρύτερου ενδιαφέροντός της για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (είναι ήδη τοποθετημένη στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και την Κύπρο), αλλά κοιτάζει και προς τη Λιβύη, που μέσα στον Μάρτιο έβγαλε σε δημοπράτηση 22 χερσαία και υποθαλάσσια οικόπεδα.
Ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα
Στο αφήγημα της ενεργειακής μετάβασης στην Ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα δεν είναι περιφερειακός, αλλά κομβικός. Η έκθεση IGU–EMGF τον αναδεικνύει ως τον πραγματικό καταλύτη: χωρίς την τεχνογνωσία, τη χρηματοδότηση και την ταχύτητα των ιδιωτικών επιχειρήσεων, η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα έμενε στα χαρτιά. Ενεργειακοί κολοσσοί όπως η Chevron, η Eni, η TotalEnergies και η ExxonMobil πρωταγωνιστούν ήδη σε έργα-σταθμούς, όπως το Zohr, το Leviathan και το Aphrodite, με επενδυτικά σχέδια που ξεπερνούν το 2030. Παράλληλα, ο ιδιωτικός τομέας φέρνει καινοτομία -από το CCS και τις αναβαθμίσεις LNG terminals έως τις υποδομές υδρογόνου- και δημιουργεί συμμαχίες, όπως στη μεταφορά ισραηλινού αερίου προς την Αίγυπτο μέσω EMG. Η έκθεση είναι ξεκάθαρη: η μετάβαση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τον ιδιωτικό τομέα ως στρατηγικό εταίρο, τόσο τεχνολογικά, όσο και γεωοικονομικά.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
