«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σιωπηλή κρίση: τα scrap αλουμινίου, η απαραίτητη πρώτη ύλη για ανακύκλωση, φεύγουν από την ήπειρο σε επίπεδα ρεκόρ». Με αυτή τη φράση ξεκινά η δημόσια ανάρτηση του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Metlen, Ευάγγελου Μυτιληναίου, στο LinkedIn, συνοψίζοντας την ανησυχία που επικρατεί στη βιομηχανία ανακύκλωσης. Με φόντο τη δραματική αύξηση των εξαγωγών σκραπ αλουμινίου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο επικεφαλής του ομίλου Metlen επισημαίνει ότι «τα scrap αλουμινίου δεν είναι απόβλητα – είναι στρατηγική πρώτη ύλη με ενσωματωμένη αξία και ενέργεια». Κατά τον ίδιο, «η εξαγωγή τους, ειδικά σε αυτή την κλίμακα, υπονομεύει τους κλιματικούς στόχους, την ενεργειακή ασφάλεια και τα θεμέλια των βιομηχανιών καθαρής τεχνολογίας και άμυνας της Ευρώπης».
Η τοποθέτηση δεν έγινε τυχαία. Έρχεται στη σκιά μιας διατλαντικής εμπορικής σύγκρουσης, η οποία, όπως εύστοχα σημειώνει το Reuters, έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός νέου βιομηχανικού πολέμου – του λεγόμενου “scrap war”.
Πώς ξεκίνησε η μάχη: Η αμερικανική δασμολογική πολιτική και το «παράθυρο εξαγωγών»
Η αφετηρία της κρίσης εντοπίζεται στην απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς στις εισαγωγές πρωτογενούς αλουμινίου από 25% σε 50%, με ισχύ από 4 Ιουνίου 2025. Η απόφαση είχε σαφή στόχο: την ενίσχυση της εγχώριας μεταποίησης στις ΗΠΑ. Όμως, το σκραπ αλουμινίου εξαιρέθηκε ρητά από τους δασμούς – μια εξαίρεση που δημιούργησε ένα προφανές κενό: ένα ισχυρό κίνητρο arbitrage.
Εξαιτίας αυτού, οι Αμερικανοί εισαγωγείς άρχισαν να προσφέρουν σημαντικά υψηλότερες τιμές για ευρωπαϊκά scrap, υπερβαίνοντας τους ανταγωνιστές στην Ασία ή αλλού. Η Ευρώπη, με πλεονάζοντα διαθέσιμα σκραπ, μετατράπηκε σε κύρια πηγή τροφοδοσίας για τις ΗΠΑ. Και το αποτέλεσμα δεν άργησε να φανεί: σύμφωνα με την European Aluminium, οι εξαγωγές σκραπ από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 273% μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2025, ενώ τα δύο τρίτα των συνολικών εξαγωγών του 2024 είχαν ήδη φύγει έως τον Μάρτιο της νέας χρονιάς.
Η Ευρώπη αδειάζει – και χάνει τους στόχους της
Η European Aluminium κάνει λόγο για μια «ολοκληρωτική κρίση σκραπ» στην Ευρώπη. Καθώς το υλικό φεύγει, η ήπειρος στερείται βασικών πόρων για την εγχώρια παραγωγή. Η ανακύκλωση αλουμινίου είναι 95% λιγότερο ενεργοβόρα και εκλύει μόλις το 5% των εκπομπών σε σχέση με την παραγωγή πρωτογενούς μετάλλου. Παράλληλα, το αλουμίνιο χαρακτηρίζεται «μόνιμο υλικό», με άπειρους κύκλους ανακύκλωσης χωρίς απώλεια ιδιοτήτων.Η ΕΕ έχει θέσει στόχο να διπλασιάσει τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών έως το 2030, φτάνοντας από το 11,5% (2022) στο 22,4%. Όμως, η εκροή σκραπ υπονομεύει κάθε τέτοια προσπάθεια, αυξάνοντας την ανάγκη για πρωτογενή παραγωγή και μειώνοντας τις πιθανότητες επίτευξης των στόχων της «Πράσινης Συμφωνίας».
Αυτό που κάποτε λογιζόταν ως απόβλητο, σήμερα έχει μετατραπεί σε πολύτιμο αγαθό. Το σκραπ αλουμινίου διατηρεί ακέραιες τις ιδιότητές του μέσω άπειρων κύκλων ανακύκλωσης, απαιτεί 95% λιγότερη ενέργεια σε σχέση με την πρωτογενή παραγωγή και συνεπώς επιβαρύνει μόλις στο 5% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αυτά τα χαρακτηριστικά το καθιστούν πρωταγωνιστή στην παγκόσμια μάχη απανθρακοποίησης. Παράλληλα, η ζήτηση για ανακυκλωμένο αλουμίνιο αναμένεται να αυξηθεί κατά σχεδόν 50% μέχρι το 2050, με πιθανό έλλειμμα έως και 15 εκατομμύρια τόνους το 2030. Με αυτά τα δεδομένα, η «διαρροή σκραπ» δεν είναι απλώς εμπορικό πρόβλημα, είναι ζήτημα βιομηχανικής επιβίωσης.
Ο CEO της Hammerer Aluminium Industries, Rob van Gils, προειδοποιεί ότι αν συνεχιστεί η φυγή υλικού, η Ευρώπη θα αναγκαστεί να στραφεί σε λιγότερο φιλικές προς το περιβάλλον πρώτες ύλες. Την ίδια ώρα, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η τιμή του Midwest aluminium premium στις ΗΠΑ έχει φτάσει τα 1.325 δολάρια/τόνο, καταγράφοντας ρεκόρ και μετακυλίοντας αυξημένα κόστη στους καταναλωτές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετρά τις αντιδράσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε επίσημα ότι οι μαζικές εξαγωγές σκραπ αποτελούν εμπόδιο στην Κυκλική Οικονομία. Στο Σχέδιο Δράσης Μαρτίου 2025 για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, εξετάζεται η επιβολή εξαγωγικών δασμών έως 25%, ιδίως προς χώρες που εφαρμόζουν «αθέμιτες επιδοτήσεις» (όπως οι ΗΠΑ). Η σχετική δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις 10 Ιουνίου 2025 και, αν δεν υπάρξει συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ, τα αντίμετρα αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή από 15 Ιουλίου.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
