Ιστορικό ρεκόρ «έγραψαν» το 2024 τα Duty Free στην Ελλάδα. Όπως προκύπτει από τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών -θυγατρικής του πολυεθνικού ομίλου Avolta, που τα διαχειρίζεται-, ο κύκλος εργασιών ανήλθε στα 473,8 εκατ. ευρώ από 398,5 εκατ. ευρώ το 2023, αντλώντας ώθηση από την ομαλοποίηση στον τουρισμό, μετά τις διαδοχικές χρονιές αβεβαιότητας που έφερε η πανδημία. Τα κέρδη προ φόρων κινήθηκαν πτωτικά, καθώς έφτασαν τα 55,32 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 61,3 εκατ. ευρώ του 2023. Τα κέρδη μετά από φόρους μειώθηκαν και αυτά στα 42,59 εκατ. ευρώ από 47,2 εκατ. ευρώ το 2023. Σημειώνεται ότι ο όμιλος των Καταστημάτων Αφορολόγητων Ειδών είχε σημαντικά μεγαλύτερες αποσβέσεις, στα 55,32 εκατ. ευρώ από 20,9 εκατ. ευρώ.
Μηδενικός δανεισμός
Η εταιρεία είχε εκδώσει δύο ομολογιακά δάνεια 40 και 30 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2023, με την εγγύηση του Ταμείου Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων Covid-19 της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις ανάγκες ρευστότητας που προέκυψαν στη διάρκεια της πανδημίας. Και τα δύο δάνεια αποπληρώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο του 2024, με αποτέλεσμα ο δανεισμός της να καταστεί μηδενικός.
Οι προοπτικές
Η επιχείρηση αναφέρεται μεταξύ άλλων στις προοπτικές της φετινής χρονιάς, που, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει, το 2025 παρουσιάζει θετικές προοπτικές για την ελληνική οικονομία και τον τουρισμό, παρά την αβεβαιότητα που επικρατεί σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τη σεισμική δραστηριότητα που εκδηλώθηκε στη Σαντορίνη. Συμπληρώνει ότι η τάση για off season διακοπές αναπτύσσεται, γεγονός που ευνοεί την τουριστική δραστηριότητα της Ελλάδας σε περιόδους που παραδοσιακά χαρακτηρίζονται από χαμηλή ζήτηση. Κάνει λόγο μάλιστα για ανάπτυξη των τουριστικών ροών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα και επισημαίνει ότι αφενός η ενίσχυση του αριθμού των απευθείας πτήσεων από τις ΗΠΑ, αφετέρου η σταθεροποίηση των ροών επισκεπτών από την Κίνα, λόγω χαλάρωσης των περιορισμών στις θεωρήσεις, αναμένεται να δώσουν ώθηση στον ελληνικό τουρισμό. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2025, καταγράφηκαν 10,3 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +556 χιλ./+5,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Οι προκλήσεις και η μείωση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης
Στον αντίποδα, γίνεται αναφορά και σε σειρά προκλήσεων που υφίστανται για τον ελληνικό τουρισμό. Διότι παρά το γεγονός ότι αυξάνονται οι αφίξεις στην Ελλάδα, σε τομείς όπως η εστίαση μειώνεται η κατά κεφαλήν κατανάλωση και μεγάλη μερίδα επισκεπτών επιλέγει να αγοράζει προϊόντα και να προετοιμάζει το γεύμα της κατ’ οίκον για να μειώσει το κόστος των διακοπών. Κυριότερες προκλήσεις είναι η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία, καθώς και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή, που δημιουργούν αβεβαιότητα στις διεθνείς μεταφορές και επηρεάζουν άμεσα τον τουρισμό.
Επίσης, η εταιρεία Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών αναφέρεται στην πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων λόγω πληθωριστικών πιέσεων στην Ευρωζώνη, σε συνδυασμό με ενδεχόμενες εμπορικές συγκρούσεις και δασμούς, γεγονότα που μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων στην Ελλάδα.
Μνεία γίνεται και στα ακραία καιρικά φαινόμενα που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες. Αλλά και σεισμοί -όπως φέτος στη Σαντορίνη-, που, όπως επισημαίνει, αποτελούν σοβαρή απειλή για την τουριστική δραστηριότητα και τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών. Σημαντική αδυναμία για τον ελληνικό τουρισμό είναι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, τονίζοντας ότι η επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού, η έλλειψη προσωπικού σε τομείς όπως η φιλοξενία και η εστίαση, παραμένουν αγκάθα για την ομαλή λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων.
Ο ρόλος των Τούρκων επισκεπτών
Ιδιαίτερα ενισχυμένα παρουσιάζονται τα Duty Free σε κατ’ εξοχήν προορισμούς του Βορείου Αιγαίου τους οποίους επισκέπτονται οι Τούρκοι τουρίστες. O λόγος για καταστήματα όπως είναι αυτά στα λιμάνια της Μυτιλήνης, της Σάμου αλλά και στα αεροδρόμια Σάμου, Κω, Λήμνου. Κατά πληροφορίες η Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών αναμένεται να επενδύσει περαιτέρω στην επέκτασή της και σε σημεία όπου σήμερα δεν έχει παρουσία και δέχονται σημαντικό αριθμό Τούρκων τουριστών.
Στη διάρκεια του 2024 επισκέφθηκαν την Ελλάδα περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Τούρκοι πολίτες με προορισμό τα δέκα νησιά στα οποία ίσχυε το μέτρο της βίζας εξπρές, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου. Η εφημερίδα «Milliyet» σε ρεπορτάζ της ανέφερε ότι πέρυσι 1.153.727 Τούρκοι ταξίδεψαν στα ελληνικά νησιά, ενώ για τον σκοπό αυτόν πραγματοποιήθηκαν 8.629 αναχωρήσεις πλοίων από τα τουρκικά παράλια προς τα νησιά του Αιγαίου, σημειώνοντας αύξηση στα επίπεδα του 93% σε σύγκριση με την αντίστοιχη κίνηση του 2023.
Η πορεία του ελληνικού τουρισμού το 2024
Θυμίζουμε ότι στην Ελλάδα κατά το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου του 2024 καταγράφηκαν 26 εκατομμύρια αεροπορικές αφίξεις, αυξημένες κατά 8,1% σε σχέση με τις 24,1 εκατομμύρια αφίξεις του 2023. Επιπλέον, το 2024 πραγματοποιήθηκαν 9,7 εκατομμύρια αεροπορικές αφίξεις εσωτερικού σε σύγκριση με τις 9 εκατομμύρια αφίξεις του 2023, αυξημένες κατά 7,1%.
Την ίδια περίοδο, δηλαδή στη διάρκεια του 2024, οι διεθνείς οδικές αφίξεις κυρίως από χώρες των Βαλκανίων ανήλθαν στα 11,9 εκατομμύρια, έναντι 10,4 εκατομμυρίων αφίξεων το 2023, σημειώνοντας αύξηση κατά 14,4%. Ταυτόχρονα, οι οδικές αφίξεις στην Ελλάδα υπερέβησαν εκείνες του 2019.
Σε ό,τι αφορά τις διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα, το 2024 έφτασαν τα 152 εκατομμύρια και ενισχύθηκαν κατά 3,3% σε σύγκριση με το 2023, με αύξηση των εγχώριων ταξιδιωτών κατά 1,7% και των αλλοδαπών κατά 3,6%.
Τα στοιχεία της εταιρείας καταδεικνύουν επίσης ότι ο συνολικός αριθμός αναχωρήσεων από τα ελληνικά αεροδρόμια, στα οποία διατηρούν παρουσία τα Duty Free, έφτασαν τα 39,1 εκατομμύρια το 2024, αυξημένες κατά 3,3 εκατομμύρια, δηλαδή ποσοστό 9% σε σύγκριση με το 2023, όταν οι αναχωρήσεις ήταν 35,7 εκατομμύρια. Εάν απομονώσουμε τον Αύγουστο του 2024, έλαβαν χώρα 6,1 εκατομμύρια αναχωρήσεις επιβατών, αριθμός που αντιστοιχεί στο 16% των συνολικών αναχωρήσεων της χρονιάς.
Η δραστηριότητα των Duty Free εντοπίζεται σε λιμάνια, αεροδρόμια και συνοριακούς σταθμούς. Εάν επιμερίσουμε τη δραστηριότητα αυτήν, οι πωλήσεις που πραγματοποίησαν τα καταστήματα του δικτύου σε αεροδρόμια έφτασαν τα 330,7 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 286,8 εκατομμυρίων ευρώ το 2023, αυξημένες κατά 15,3% σε επίπεδο εταιρείας. Εάν ενοποιηθούν και οι πωλήσεις της θυγατρικής εταιρείας Ελληνικές Διανομές Μονοπρόσωπη Α.Ε. οι πωλήσεις σε επίπεδο ομίλου έφτασαν τα 333,9 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 290,4 εκατομμυρίων ευρώ το 2023, σημειώνοντας ανάπτυξη 14,9%.
Σε ό,τι αφορά τα λιμάνια όπου υπάρχουν Duty Free, οι πωλήσεις αυξήθηκαν στα 21 εκατομμύρια ευρώ από 14,8 εκατομμύρια ευρώ το 2023, ανάπτυξη που αντιστοιχεί σε ποσοστό 41,9%. Στους συνοριακούς σταθμούς οι πωλήσεις των καταστημάτων αφορολόγητων ειδών έφτασαν τα 107 εκατομμύρια ευρώ, από 83,2 εκατομμύρια ευρώ το 2023, και ήταν ενισχυμένες κατά 28,6%.
