O ανταγωνισμός για το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ΟΛΘ, στα Δυτικά Βαλκάνια, έχει ήδη ανοίξει με το ιδιωτικό λιμάνι MBM Port του Kastrati Group, μέσα στην Ελεύθερη Ζώνη του Porto Romano και πρόκειται να ενταθεί στα transit φορτία, όταν κατασκευαστεί το νέο εμπορικό λιμάνι του Δυρραχίου, σε όμορη έκταση.
Το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης κινδυνεύει να πληρώσει ακριβά, στα επόμενα λίγα χρόνια, τις καθυστερήσεις σε λιμενικές υποδομές και logistics. Τώρα, όλοι – ΟΛΘ Α.Ε., Πολιτεία, ΓΑΙΑΟΣΕ , Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι – πρέπει να τρέξουν με χίλια, για να κατασκευαστεί η επέκταση του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ, να γίνουν οι απευθείας συνδέσεις (οδική και σιδηροδρομική) με το Λιμάνι, να βελτιωθούν οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες στο cargo και, να προχωρήσουν τα έργα που αφορούν logistics, εντός του λιμανιού στους διαθέσιμους χώρους που προβλέπονται από το master plan, αλλά και στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου.
Όσο εμείς κάναμε σημειωτόν, οι χώρες των Βαλκανίων με εμπορικά λιμάνια (Ρουμανία, Βουλγαρία στη Μαύρη Θάλασσα, Αλβανία στην Αδριατική) προσπαθούν να ενισχύσουν και να αναπτύξουν τη λιμενική τους βιομηχανία, ει δυνατόν παίρνοντας έργο στα trasit φορτία, από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Σε αυτό τον ανταγωνισμό, δυνατά μπαίνει πλέον και η Αλβανία, που ετοιμάζεται να επενδύσει 400 και πλέον εκατ. ( σε ευρώ) από τον κρατικό προϋπολογισμό, για να μεταφέρει στην περιοχή του Porto Romano, σε απόσταση 7-8 χλμ από το Δυρράχιο, το εμπορικό τμήμα του λιμανιού του Δυρραχίου. Ο σχετικός διαγωνισμός, είναι σε εξέλιξη. Με την κατασκευή του νέου κρατικού εμπορικού λιμανιού, το παλιό λιμάνι θα μεταμορφωθεί σε μαρίνα για mega yachts σε συνδυασμό με χερσαίες τουριστικές και πολυτελείς αναπτύξεις, ένα πολύ φιλόδοξο project της τάξης των 2 δις ευρώ, προκειμένου η Αλβανία να γίνει τουριστικός προορισμός με αξιώσεις.
Τα transit φορτία του ΟΛΘ
Σε ό,τι αφορά τα εμπορεύματα και δη τα transit φορτία, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εξυπηρετεί τη διακίνηση συμβατικού cargo και containers, κυρίως στα Δυτικά Βαλκάνια. Χύδην φορτία, μεταλλεύματα για Bόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Κόσσοβο, Σερβία, αρκετά containers προς Βουλγαρία. Τα τελευταία δύο χρόνια, καταγράφεται αύξηση στη διακίνηση containers αλλά και υλικών που π.χ. κατευθύνονται στις περιοχές, που υλοποιούνται μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές, όπως για παράδειγμα στο Κόσσοβο.
Ήδη, το MBM Port, δέχεται συμβατικό φορτίο και πετρελαιοειδή και εάν, προχωρήσει η κατασκευή container terminal στο ιδιωτικό λιμάνι, αλλά και η κατασκευή του νέου κρατικού εμπορικού λιμανιού, τότε πολλά φορτία θα πηγαίνουν στο καινούργιο εμπορικό λιμάνι- λιμάνια του Δυρραχίου και από εκεί στο Κόσσοβο, αλλά και στο βόρειο τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας.
Όπως μάλιστα δήλωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ναυτικών Πρακτόρων Θεσσαλονίκης, Βασίλειος Καμπάκης, εάν δεν μειωθούν οι χρόνοι των τελωνειακών διαδικασιών, που αναγκάζουν τα πλοία σε πολυήμερες σταλίες στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης και συνεπώς αυξημένα κόστη, θα υπάρξουν αναδρομολογήσεις, όταν άλλα λιμάνια διαθέτουν τις απαιτούμενες υποδομές και υπηρεσίες.
Σύνδεση με το Διάδρομο VIII
Όμως την κυριότερη επισήμανση στο θέμα, έκανε πρόσφατα η Γαλλίδα πρέσβυς στα Τίρανα, Catherine Suard, όταν έθιξε το απολύτως καίριο ζήτημα της σύνδεσης του νέου Λιμανιού στο Δυρράχιο, του εμπορικού, με το σιδηροδρομικό δίκτυο και τον Διευρωπαϊκό Διάδρομο VIII, τον «ξεχασμένο» επί πολλά χρόνια, που πάει όμως να ζωντανέψει, στο πλαίσιο της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και της αναγκαίας διασυνδεσιμότητας.
Nα σημειωθεί ότι ο VIII, αφορά τόσο σιδηροδρομικές όσο και οδικές συνδέσεις, ξεκινάει από την Ιταλία (Μπάρι ή Πρίντεζι), προχωράει στην Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και καταλήγει στη Μαύρη Θάλασσα.
Αναμφίβολα ο Αλβανικός Σιδηρόδρομος, πέρασε μία περίοδο ίσως και 40 ετών αποεπένδυσης, αλλά η ΕΕ έχει τονίσει την ανάγκη να συνδεθεί το Porto Romano με τον Διάδρομο VIII. Η σύνδεση θα γίνει με σιδηροδρομική γραμμή περίπου 7 – 9 χλμ. και θα επιτρέψει εμπορευματικές ροές για το εσωτερικό της Αλβανίας, αλλά και για το Κοσσυφοπέδιο, με dry port, που θα αναπτυχθεί στην Πρίστινα, ενώ ακόμη ένα dry port γίνει στη Βόρεια Μακεδονία. Οι μελέτες χρηματοδοτούνται από τον εθνικό προϋπολογισμό της Αλβανίας.
Σημειωτέον ότι με ευρωπαϊκούς πόρους, γίνεται η αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Δυρραχίου – Τιράνων.
Όπως όμως σημειώθηκε ο Διάδρομος VIII είναι και οδικός και ήδη από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας, προχωράει η σύνδεση με Αλβανία και το λιμάνι του Δυρραχίου προς τα δυτικά και, από την ανατολική πλευρά, με το Βουλγαρικό λιμάνι του Μπουργκάς.
Ήδη οι εργασίες του νέου αυτοκινητόδρομου, ξεκίνησαν το 2023 από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας. Μάλιστα, στις αρχές Ιανουαρίου 2025, άνοιξε επίσημα το τμήμα Κρίβα Παλάνκα – Δλαμπότσια – Στράσιν στη Βόρεια Μακεδονία, έργο 36,7 εκατ. που χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε. και την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ η Ε.Ε., χρηματοδοτεί 14 έργα αναβάθμισης του Διαδρόμου VIII, στο έδαφος της Αλβανίας.
Εν κατακλείδι, οι υπόλοιπες χώρες της γειτονιάς μας, αρπάζουν τις ευκαιρίες ή, μάλλον δημιουργούν ευκαιρίες για να μπορέσουν να αναπτυχθούν στο πλαίσιο της ένταξης και ενσωμάτωσής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συνεργασία μεταξύ γειτονικών κρατών, δεν καταργεί το συναγωνισμό, ούτε τον ανταγωνισμό και, σε αυτή την πορεία, το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, πρέπει να προετοιμαστεί για τον ανταγωνισμό που θα συναντήσει μεσοπέλαγα.
