Ο κλάδος του καφέ στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις πιο δυναμικές αγορές της εστίασης, συνδυάζοντας έντονο ανταγωνισμό, επιχειρηματική εξωστρέφεια και συνεχή προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες. Παρά την πληθώρα μεμονωμένων καφετεριών, που συνεχίζουν να λειτουργούν με σταθερή πελατεία, η αγορά χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια από την κυριαρχία μεγάλων αλυσίδων, που αναπτύχθηκαν ραγδαία χάρη στο μοντέλο της δικαιόχρησης (franchise).
Tο εν λόγω μοντέλο έδωσε τη δυνατότητα σε μικρές επιχειρήσεις να αποκτήσουν ενιαία ταυτότητα, οργανωμένο δίκτυο και κοινή εμπορική στρατηγική, μετατρέποντάς τις επιχειρήσεις καφέ από συνοικιακές μονάδες σε οργανωμένες αλυσίδες με πανελλαδική παρουσία. Ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτόν, κατάφεραν να εξαπλωθούν με ταχείς ρυθμούς, ανοίγοντας καταστήματα κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό.
Η διείσδυση των μεγάλων και οργανωμένων δικτύων καφέ δεν περιόρισε τη δραστηριότητα πληθώρας παικτών. Επί της ουσίας, η αγορά είναι κατακερματισμένη, παρουσία και πλήθους ανεξάρτητων καταστημάτων αλλά και επιχειρήσεων ταχείας εστίασης -όπως τα Everest και τα McDonald’s-, που διαθέτουν καφέ στο μενού τους. Παράλληλα, όλο και περισσότερα αρτοποιεία και ζαχαροπλαστεία, όπως ο Βενέτης και οι Κουλουράδες, έχουν ενσωματώσει τον καφέ στις υπηρεσίες τους, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό για τις εξειδικευμένες αλυσίδες.
Οι προκλήσεις της αγοράς καφέ
Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος είναι οι έντονες ανατιμήσεις στις διεθνείς αγορές καφέ σε ό,τι αφορά την προμήθεια πράσινου ανεπεξέργαστου καφέ. Οι τιμές των δύο βασικών ποικιλιών, Arabica και Robusta, έχουν αυξηθεί τουλάχιστον κατά 150% σε σχέση με πριν από τρία χρόνια, σύμφωνα με τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου. Οι αυξήσεις αυτές έχουν επιβαρύνει σημαντικά το κόστος για τις επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίας καφέ, αλλά και για τα τελικά σημεία πώλησης, περιορίζοντας τα περιθώρια κέρδους.
Πρόσθετο βάρος αποτελεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης (ΕΦΚ) που εφαρμόζεται στα προϊόντα καφέ – 2 ευρώ ανά κιλό για τον μη καβουρδισμένο, 3 ευρώ για τον καβουρδισμένο και 4 ευρώ για τον στιγμιαίο καφέ ή τα παράγωγά του. Στο φορολογικό μέτωπο, από την 1η Ιουλίου 2024 εφαρμόζεται επίσης ΦΠΑ 24% στην επιτόπια κατανάλωση όλων των ειδών καφέ και ροφημάτων, ενώ μόνο οι παραγγελίες «πακέτο» (take away ή delivery) παραμένουν στο μειωμένο 13%. Το φορολογικό αυτό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τις διεθνείς ανατιμήσεις, δημιουργεί ένα δύσκολο περιβάλλον για τις επιχειρήσεις του κλάδου, ιδιαίτερα για εκείνες που στηρίζονται σε μεγάλο ποσοστό στην καθημερινή κατανάλωση.
Οι κυριότεροι παίκτες της οργανωμένης καφεστίασης
- Ο Όμιλος Γρηγόρης, ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους παίκτες της αγοράς, κατέγραψε εντυπωσιακή βελτίωση οικονομικών επιδόσεων. Τα έσοδά του, το 2024, ανήλθαν σε 55,71 εκατ. ευρώ, από 53,33 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ τα καθαρά κέρδη μετά φόρων εκτοξεύτηκαν στα 7,7 εκατ. ευρώ, από 1,94 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά. Το περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε στο 13,8%, με συνολικό δίκτυο 362 καταστημάτων, εκ των οποίων τα περισσότερα λειτουργούν μέσω franchise. Από αυτά, 340 βρίσκονται στην Ελλάδα, 8 στην Κύπρο, 2 στη Γερμανία και 4 στη Ρουμανία.
- Η Coffee Island, με έδρα την Πάτρα, διατηρεί το μεγαλύτερο δίκτυο με 390 καταστήματα στο εσωτερικό και 65 στο εξωτερικό. Η εξωστρεφής στρατηγική της εταιρείας συνεχίζεται δυναμικά: τον Νοέμβριο αναμένεται το πρώτο κατάστημα στο Παρίσι, ενώ ακολουθούν επεκτάσεις στο Τορόντο, το Βουκουρέστι και το Αμάν της Ιορδανίας. Παράλληλα, πρόσφατα εγκαινίασε το μεγαλύτερό της κατάστημα στο Κάιρο, ενώ στην Ινδία διαθέτει ήδη 12 σημεία και προγραμματίζει τέσσερα ακόμη. Παρά τη διεθνή της ανάπτυξη, ο κύκλος εργασιών το 2024 παρουσίασε ελαφρά πτώση στα 35,75 εκατ. ευρώ, από 36,99 εκατ. ευρώ το 2023, με κέρδη προ φόρων 2,48 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη μετά φόρων 1,86 εκατ. ευρώ. Το 7% του τζίρου της προέρχεται από το εξωτερικό.
- Η Coffee Berry, που υπάγεται στην εταιρεία Grand, συνεχίζει σταθερά ανοδική πορεία, με κύκλο εργασιών 18,54 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 2,6 εκατ. ευρώ. Με πάνω από 220 καταστήματα σε Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Ριάντ, Στουτγκάρδη και Καζαμπλάνκα, η εταιρεία στρέφεται στρατηγικά προς τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, στοχεύοντας παράλληλα και στην αγορά των ΗΠΑ.
Στασιμότητα Mikel και η ταχεία ανάπτυξη Il Toto
Η Mikel, με έδρα τη Λάρισα, παραμένει μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες ελληνικές αλυσίδες διεθνώς, με σταθερό τζίρο, παρά το αυξημένο κόστος λειτουργίας. Το 2023 κατέγραψε έσοδα 18,17 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα από το 2022, και καθαρά κέρδη 128,9 χιλιάδων ευρώ, έπειτα από ζημίες το προηγούμενο έτος. Παρά τη σταθερότητα, η εταιρεία δείχνει περιορισμένη δυναμική ανάπτυξης σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, επικεντρώνοντας πλέον στις αγορές όπου ήδη έχει παρουσία.
Ανερχόμενο όνομα στον χώρο αποτελεί η Il Toto, η οποία ιδρύθηκε το 2017 και αναπτύχθηκε ραγδαία μέσω franchising. Το 2024 σημείωσε αύξηση τζίρου 65%, φτάνοντας τα 15,69 εκατ. ευρώ, ενώ τα καθαρά της κέρδη διαμορφώθηκαν στα 4,14 εκατ. ευρώ, από 2,76 εκατ. ευρώ το 2023. Η ταχύτατη διεύρυνση του δικτύου της την καθιστά μία από τις πιο υπολογίσιμες και ταυτόχρονα αναπτυσσόμενες δυνάμεις της αγοράς.
Τέλος, η Coffee Lab, που δραστηριοποιείται στην κατηγορία του specialty coffee, παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη μέσω franchise. Αν και τα οικονομικά της στοιχεία για το 2024 δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη, το 2023 εμφάνισε έσοδα 6,05 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 296,9 χιλιάδων ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη βιώσιμη παρουσία της στην εγχώρια αγορά.
