Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα δείχνουν τα δύο ισχυρά γαλλικά επενδυτικά funds Meridiam και Ardian, που, αν και δεν έχουν καταφέρει ακόμα να υλοποιήσουν έργα στη χώρα, παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και αναζητούν ευκαιρίες για μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και στα δίκτυα οπτικών ινών, έναν τομέα που αναπτύσσεται ραγδαία και προσελκύει διεθνές ενδιαφέρον. Την ίδια ώρα, η Γαλλία έχει ήδη «πατήσει γερά» στην ελληνική αγορά μέσα από τους τεχνικούς κολοσσούς Vinci, Egis και Bouygues, που διατηρούν ενεργό ρόλο στα μεγάλα έργα και τις παραχωρήσεις.
Meridiam: Το fund που δεν πουλά ποτέ
Η Meridiam, το επενδυτικό ταμείο που ίδρυσε πριν από είκοσι χρόνια ο Γάλλος μηχανικός Thierry Déau, ανήκει σε μια σπάνια κατηγορία θεσμικών επενδυτών. Είναι το fund που δεν πουλά ποτέ τις συμμετοχές του. Το μότο της είναι σαφές: «Είμαστε κατασκευαστές, όχι μεταπωλητές». Από το 2005 έως σήμερα έχει επενδύσει σχεδόν 90 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα υποδομών σε ολόκληρο τον κόσμο, χωρίς να έχει αποεπενδύσει ούτε μία φορά. Με έδρα το Παρίσι, η Meridiam διαχειρίζεται 23 δισ. ευρώ και συμμετέχει σε περίπου 130 έργα που βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, κατασκευής ή λειτουργίας.
Η Meridiam διαφέρει από τα περισσότερα επενδυτικά σχήματα γιατί δεν επιδιώκει βραχυπρόθεσμο κέρδος. Κάθε έργο της έχει διάρκεια 25 ετών, με προοπτική επέκτασης μέχρι και 40 χρόνια, και η κερδοφορία προέρχεται από τη λειτουργία των υποδομών (διόδια, τέλη, ενοίκια), όχι από τη μεταπώλησή τους. Οι επενδυτές της λαμβάνουν σταθερές αποδόσεις της τάξης του 16% έπειτα από 12 χρόνια, ενώ η ίδια η εταιρεία δεν πουλά ποτέ καμία συμμετοχή της.
Η διεθνής της φήμη απογειώθηκε το 2020, όταν επιλέχθηκε από τη Veolia ως στρατηγικός εταίρος στη μεγάλη συγχώνευση με τη Suez, δύο ιστορικούς γαλλικούς ομίλους της ενέργειας και της ύδρευσης. Για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα ανταγωνισμού, η Veolia συμφώνησε να πωλήσει μέρος των περιουσιακών στοιχείων της Suez στη Meridiam, σε συνεργασία με την αμερικανική GIP (Global Infrastructure Partners) και τη Bpifrance, τον κρατικό επενδυτικό φορέα της Γαλλίας.
Στο χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνονται ορισμένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομών διεθνώς, όπως η γραμμή υψηλής ταχύτητας LGV Tours–Bordeaux στη Γαλλία (7,7 δισ. ευρώ), η σήραγγα του λιμανιού του Μαϊάμι στις ΗΠΑ (325 εκατ. δολάρια), καθώς και σχολικά συγκροτήματα στη Φινλανδία και την Ουαλία. Στην Αφρική, μέσω επενδύσεων σε ηλιακούς σταθμούς στη Σενεγάλη, η Meridiam συνδύασε την ενεργειακή ανάπτυξη με κοινωνικές δράσεις, όπως μαιευτήρια και προγράμματα εκπαίδευσης και μικροπιστώσεων για γυναίκες.
Το fund έχει βάλει στο στόχαστρο του και την Ελλάδα, καθώς συμμετείχε, μαζί με τις ΑΒΑΞ και Egis, στην κοινοπραξία που κατέθεσε προσφορά για το τμήμα Χανιά–Ηράκλειο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), που τελικά πήρε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ το 2023 βρέθηκε ανάμεσα στα 6 υποψήφια σχήματα, πάλι μαζί με την ΑΒΑΞ, αλλά και την ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, για τη νέα 25ετή παραχώρηση της Αττικής Οδού. Το μεγάλο βήμα ήρθε το 2024, όταν υπέγραψε στρατηγική συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ για το έργο Great Sea Interconnector (GSI) – την υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, προϋπολογισμού 1,9 δισ. ευρώ, αποκτώντας το 49,9% της κοινοπραξίας. Το έργο αυτό, αν και ουσιαστικά έχει «παγώσει» προσωρινά, αποτελεί το πρώτο μεγάλο ενεργειακό εγχείρημα της Meridiam στην Ελλάδα και ένα από τα πλέον κρίσιμα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Ardian: Ο κολοσσός των ευρωπαϊκών κεφαλαίων
Η Ardian, με έδρα επίσης το Παρίσι, είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων στην Ευρώπη, με ενεργητικό 192 δισ. δολάρια και παρουσία σε 17 χώρες. Ειδικεύεται στις υποδομές, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και τα data centers, ενώ περίπου 47 δισ. δολάρια του χαρτοφυλακίου της είναι επενδεδυμένα σε έργα υποδομών. Σύμφωνα με τη γαλλική Les Echos, η Ardian βρίσκεται στη φάση συγκέντρωσης κεφαλαίων για τη δημιουργία ενός νέου υπερταμείου 20 δισ. δολαρίων, που θα επενδυθεί αποκλειστικά σε ευρωπαϊκές υποδομές, όπως έργα μεταφορών, ενεργειακά δίκτυα, τηλεπικοινωνίες και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Η Ardian έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο επενδυτή στις αερομεταφορές, κατέχοντας μερίδια σε 21 αεροδρόμια παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων τα Heathrow και Luton στο Λονδίνο. Ο επικεφαλής του τομέα υποδομών, Mathias Burghardt, τονίζει ότι «η Ευρώπη αντιπροσωπεύει σήμερα το 40% της παγκόσμιας αγοράς έργων υποδομής και οι αποτιμήσεις της είναι πιο ελκυστικές σε σχέση με άλλες περιοχές».
Στην Ελλάδα, η Ardian έκανε την πρώτη της επίσημη εμφάνιση το 2019, όταν προεπιλέχθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ για τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού πώλησης του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Συμμετείχε μέσω των επενδυτικών οχημάτων Ardian Infrastructure Fund S.C.A., SICAR και Ardian Infrastructure Fund V B S.C.S. SICAV-RAIF, και βρέθηκε ανάμεσα στα εννέα διεθνή σχήματα που πέρασαν στη φάση των δεσμευτικών προσφορών.
Η Ardian επενδύει με ορίζοντα 20-30 ετών, επιδιώκοντας σταθερά έσοδα από τη λειτουργία έργων και όχι από μεταπωλήσεις, με μέση ετήσια απόδοση άνω του 10%. Απασχολεί περίπου 80 ειδικούς επιστήμονες σε ανάλυση δεδομένων και περιβαλλοντική μηχανική, που παρακολουθούν τη μείωση εκπομπών άνθρακα στα έργα της. Η Ελλάδα θεωρείται για την Ardian στρατηγική αγορά, χάρη στο κύμα νέων παραχωρήσεων, ενεργειακών διασυνδέσεων και ψηφιακών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Vinci, Egis και Bouygues: Η ισχυρή παρουσία των ισχυρών γαλλικών κατασκευαστικών εταιρειών
Η Vinci, μέσω των θυγατρικών της Vinci Concessions και Vinci Energies, έχει μακρά και ενεργή παρουσία στην Ελλάδα. Διατηρεί 36% στην Ολυμπία Οδό (Αθήνα–Πύργος), καθώς το ποσοστό της αυξήθηκε μετά την αποχώρηση της γερμανικής Hochtief, 15,3% στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (Μαλιακός–Κλειδί) και 72,3% στη Γέφυρα Ρίου–Αντιρρίου Χαρίλαος Τρικούπης. Μαζί με τη Mytilineos ( νυν Μetlen) , διεκδίκησε τη νέα 25ετή παραχώρηση της Αττικής Οδού, καταθέτοντας προσφορά 3,106 δισ. ευρώ και ανακηρύχθηκε επιλαχών επενδυτής πίσω από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (3,27 δισ. ευρώ). Αν και η προσφυγή της στην ΕΑΔΥΣΗ το 2023 απορρίφθηκε, η Vinci παραμένει στρατηγικά προσανατολισμένη στη συνεργασία με ελληνικούς ομίλους.
Παράλληλα, η θυγατρική της Sunmind απέκτησε μερίδιο στη New Good Energy, που λειτουργεί φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 9 MW σε Αττική και Φθιώτιδα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας διοχετεύεται απευθείας στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, στο πλαίσιο σύμβασης προμήθειας (PPA), όπου η Vinci είναι ήδη μέτοχος. Παρ’ ότι ο κύκλος εργασιών της υποχώρησε στα 6,48 εκατ. ευρώ από 10 εκατ. το 2023, οδηγώντας σε ζημίες 382,8 χιλ. ευρώ, οι υπογεγραμμένες συμβάσεις ύψους 6,2 εκατ. ευρώ επιτρέπουν αισιοδοξία για επιστροφή σε κερδοφορία το 2025.
Η Egis, από την πλευρά της, έχει διαχρονική παρουσία στην Ελλάδα. Από το 1994 συμμετέχει στις Αττικές Διαδρομές, που διαχειρίζονταν την Αττική Οδό, μαζί με τις Ελλάκτωρ και ΑΒΑΞ. Πιο πρόσφατα, σε κοινοπραξία με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ποσοστά 75%–25%), επικράτησε στον διαγωνισμό για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, έργο που πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς καθυστέρηση, καθώς προβλέπει σημαντικές εργασίες συντήρησης και επεκτάσεις – μεταξύ αυτών το τμήμα Χαλκηδόνα–Εύζωνοι.
Η Egis συνεργάζεται επίσης με την ATM (Azienda Trasporti Milanesi) στη λειτουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης, μέσω της κοινοπραξίας THEMA ΑΕ, ενώ έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον, σε συνεργασία με τα επενδυτικά funds Vauban και DIF Capital Partners, για νέες συμβάσεις παραχώρησης. Επιπλέον, στην Κρήτη, για το τμήμα Κίσσαμος–Χανιά του ΒΟΑΚ, η κοινοπραξία της ΑΒΑΞ με τις Egis και Meridiam είχε καταθέσει δεσμευτική οικονομική προσφορά, επιβεβαιώνοντας τη γαλλική κινητικότητα στην Κρήτη.
Τέλος, η Bouygues, που το 1999 είχε υπογράψει με το Δημόσιο τη σύμβαση παραχώρησης για το Μετρό Θεσσαλονίκης (η οποία δεν υλοποιήθηκε ποτέ), επιστρέφει στην Ελλάδα έπειτα από σχεδόν δύο δεκαετίες απουσίας. Μέσω της θυγατρικής Bouygues Bâtiment International, σε κοινοπραξία με την Aktor, προχωρακατασκευή του πρώτου ελληνικού ουρανοξύστη, του Riviera Tower στο Ελληνικό, σηματοδοτώντας την επανείσοδό της στην ελληνική αγορά κατασκευών.
