Μέσο περιθώριο κέρδους προ φόρων 1,24% επί του τζίρου (ήτοι 187 εκατ. ευρώ μεσοσταθμικά κατ’ έτος στην δεκαπενταετία από τα περίπου 15 δισ. που τζιράρει ο κλάδος των σούπερ μάρκετ), παρουσιάζει τα τελευταία 15 χρόνια ο κλάδος των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), καθηγητής, Γιώργος Δουκίδης, στο πλαίσιο συνεδρίου του φορέα.
Ποσοστό κέρδους που χωρίζει τα σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα κατά τουλάχιστον δύο ποσοστιαίες μονάδες από τις δύο εκ των μεγαλύτερων αλυσίδων λιανικής παγκοσμίως, την αμερικανική Walmart και τη βρετανική Tesco.
Την ίδια στιγμή, στο πεδίο των προωθητικών ενεργειών, οι δαπάνες των αλυσίδων εμφανίζονται σταθερά αυξητικές, στο πλαίσιο του να γίνουν περαιτέρω ελκυστικά τα προϊόντα με έκπτωση προς τους καταναλωτές.
Για το 2025 ο πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ εκτίμησε ότι οι προσφορές και οι εκπτώσεις στα σούπερ μάρκετ θα αγγίξουν τα 1,8 δισ. ευρώ, από 1,77 δισ. ευρώ το 2024, 1,69 δισ. ευρώ το 2022 και 1,55 δισ. ευρώ το 2023, επιβεβαιώνοντας ότι οι προωθήσεις αποτελούν κεντρικό-αλλά και δαπανηρό-πυλώνα της εμπορικής πολιτικής του κλάδου.
Στα 25 δισ. το σύνολο τζίρου της λιανικής τροφίμων και ποτών
Πρόκειται για στοιχεία που παρουσιάστηκαν μέσα από διαπιστώσεις για τη δομή, τις προκλήσεις και τους μύθους της οργανωμένης λιανικής τροφίμων από τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, Γιώργο Δουκίδη, στο ετήσιο συνέδριο του Ινστιτούτου. Ο ίδιος ανέδειξε τόσο τη σημερινή εικόνα του κλάδου όσο και τις τάσεις που θα τον επηρεάσουν τα επόμενα χρόνια.
Όπως ανέφερε, το 2024 ο συνολικός τζίρος της αγοράς τροφίμων ανήλθε σε 25 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 60,4% ή 15,1 δισ. ευρώ προήλθε από τα σούπερ μάρκετ, ενώ το υπόλοιπο 39,6% ή 9,9 δισ. ευρώ από άλλα καταστήματα τροφίμων. Ο κ. Δουκίδης υπενθύμισε ότι πριν από μερικά χρόνια το ποσοστό των σούπερ μάρκετ ήταν στο 50%, υπογραμμίζοντας ότι η μικρή λιανική συρρικνώνεται σταδιακά καθώς οι μεγάλες αλυσίδες συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος. Συμπλήρωσε ότι τα επόμενα 30 ή 40 χρόνια, τα σούπερ μάρκετ αναμένεται να επικρατήσουν, φτάνοντας στα επίπεδα πωλήσεων χωρών της Δυτικής Ευρώπης.
Αναλύοντας τις τρεις μεγάλες προκλήσεις της επόμενης περιόδου, ο κ. Δουκίδης έθεσε πρωτίστως το ζήτημα της εξέλιξης των πωλήσεων. Όπως εξήγησε, η ονομαστική αύξηση του κύκλου εργασιών δημιουργεί την εντύπωση συνεχούς ανόδου ο οποίος έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Ο ίδιος ωστόσο υποστήριξε ότι η αποπληθωρισμένη εικόνα δείχνει ότι ο κλάδος βρίσκεται σήμερα στο ίδιο επίπεδο όγκου πωλήσεων με την περίοδο 2002–2003. Η στασιμότητα αυτή, όπως είπε, αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση, αφού οι όγκοι αυξάνονται προσωρινά και στη συνέχεια υποχωρούν.
Τα κέρδη των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα και η σύγκριση με Walmart και Tesco
Η δεύτερη πρόκληση αφορά το μέσο καθαρό περιθώριο κέρδους, το οποίο βρίσκεται στο 1,24% τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Ο κ. Δουκίδης τόνισε ότι γύρω από το συγκεκριμένο μέγεθος έχει γίνει μεγάλη συζήτηση, υπογραμμίζοντας ότι συγκριτικά με διεθνείς αλυσίδες όπως η αμερικανική Walmart και η βρετανική Tesco, όπου το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώνεται στο 3,5%, η ελληνική αγορά λειτουργεί σε ένα περιβάλλον χαμηλής καθαρής κερδοφορίας και περιορισμένων περιθωρίων ασφάλειας.
Η τρίτη πρόκληση σχετίζεται με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΕΛΚΑ, ο κλάδος αντιμετώπισε την πίεση των τιμών με ψυχραιμία και υψηλό επίπεδο διαφάνειας, επισημαίνοντας ότι σε μηνιαία βάση δημοσιοποιούνται πραγματικά στοιχεία στο πλαίσιο μιας διαδικασίας αυτορύθμισης, η οποία – όπως είπε – δεν συναντάται ούτε σε πιο προχωρημένες δυτικοευρωπαϊκές αγορές.
Αν και θεωρεί ότι «η μάχη ίσως έχει κερδηθεί», υπογράμμισε πως «ο πόλεμος δεν έχει κερδηθεί», καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις επιστρέφουν διαρκώς και επηρεάζουν συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων με ιδιαίτερη βαρύτητα.
Μύθοι και λανθασμένες εντυπώσεις στην αγορά
Παράλληλα, ο κ. Δουκίδης αναφέρθηκε και στους «μύθους» που συχνά διαμορφώνουν λανθασμένες εντυπώσεις για την αγορά.
Ο πρώτος μύθος αφορά τον πληθωρισμό στα τρόφιμα, με στοιχεία της Eurostat να δείχνουν ότι το 2025 η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη καλύτερη θέση στην ΕΕ των 27.
Ο δεύτερος μύθος σχετίζεται με την κυριαρχία των σούπερ μάρκετ, καθώς – όπως είπε – παρά τις δημόσιες εντυπώσεις, η διείσδυσή τους στο 60% παραμένει πολύ χαμηλότερη από χώρες όπως η Γερμανία (92–93%) και η Μεγάλη Βρετανία (88%).
Ο τρίτος μύθος αφορά την αλυσίδα αξίας «από το χωράφι στο ράφι». Με βάση τη μελέτη του ΙΕΛΚΑ, 43% της τελικής τιμής φτάνει στον παραγωγό, 21% στον χονδρέμπορο, 24% στον λιανέμπορο και 12% στο ΦΠΑ. Παράλληλα, η διάρθρωση του κόστους δείχνει ότι το 12% αφορά πρώτες ύλες, 14% ενέργεια, 18% εργατικό κόστος, 22% καύσιμα–μεταφορές–αποθήκευση, 9% λοιπά κόστη παραγωγής, 11% τα συνολικά κέρδη των εμπλεκομένων και 12% το ΦΠΑ.
Ο πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ κατέληξε ότι οι τρεις προκλήσεις – στασιμότητα όγκου πωλήσεων, χαμηλή κερδοφορία και διαρκής πίεση από τον πληθωρισμό – σε συνδυασμό με τους διαδεδομένους μύθους που συχνά διαμορφώνουν λανθασμένη δημόσια εικόνα, θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τη λιανική τροφίμων για τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας κρίσιμη την κατανόηση των πραγματικών δεδομένων της αγοράς.
