Σαρωτικές διασταυρώσεις σε μισθωτήρια συμβόλαια που δηλώθηκαν στην εφορία με εξωφρενικά χαμηλά ενοίκια ξεκινά η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και οι οποίες θα έχουν ολοκληρωθεί πριν το τέλος του έτους. Στο μικροσκόπιο μπαίνουν τόσο ιδιοκτήτες όσο και ενοικιαστές, καθώς, όπως επισημαίνουν στελέχη της ΑΑΔΕ εντοπίζονται χιλιάδες περιπτώσεις όπου δηλώθηκαν ποσά που δεν ανταποκρίνονται ούτε κατά προσέγγιση στις εμπορικές τιμές της αγοράς.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, έχουν ήδη καταγραφεί χαρακτηριστικές περιπτώσεις μισθωτηρίων που οδηγούν τη φορολογική διοίκηση σε στοχευμένες διασταυρώσεις ελέγχους. Πρόκειται για ακίνητα πολλών τετραγωνικών μέτρων σε περιοχές με έντονη ζήτηση, τα οποία εμφανίζονται να εκμισθώνονται έναντι 0,11 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο ή 0,4 το τετραγωνικό μέτρο.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις ενοικίων
Ενδεικτικές περιπτώσεις που εντόπισε η ΑΑΔΕ:
- Αιγάλεω: 88 τ.μ. — δηλωθέν ενοίκιο 10 ευρώ
- Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης: 66 τ.μ. — 10 ευρώ
- Γαλάτσι: 62 τ.μ. — 25 ευρώ
- Ίλιον: 75 τ.μ. — 20 ευρώ
- Άγιος Δημήτριος: 30 τ.μ. — 10 ευρώ
- Ηλιούπολη: 133 τ.μ. — 20 ευρώ
- Χαλάνδρι: 119 τ.μ. — 30 ευρώ
- Νέα Κυδωνία (Χανιά): 107 τ.μ. — 5 ευρώ
- Περιστέρι: 111 τ.μ. — 10 ευρώ.
Τα συγκεκριμένα μισθωτήρια, όπως τονίζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, εφόσον δεν προκύψει ότι οφείλονται σε λάθη καταχώρισης, δηλαδή να έχει δηλωθεί μόνο από τη μία πλευρά και η άλλη να δηλώνει υψηλότερα θα οδηγήσουν σε ελέγχους περιουσιακών στοιχείων των ιδιοκτητών.
Επί της ουσίας στις περιπτώσεις όπου επιβεβαιωθεί ότι οι δηλώσεις είναι ακριβώς ίδιες και δεν υπάρχει τυπικό σφάλμα, η ΑΑΔΕ θα προχωρά σε:
- Εξονυχιστικό έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων των ιδιοκτητών
- Έλεγχο τραπεζικών κινήσεων, ιδιαίτερα για ενδείξεις ανεπίσημων πληρωμών («μαύρα» ενοίκια)
- Διασταύρωση εισοδημάτων με αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και τεκμήρια
Στόχος είναι να εντοπιστούν περιπτώσεις φοροδιαφυγής είτε από ιδιοκτήτες που αποκρύπτουν εισόδημα είτε από ενοικιαστές που δηλώνουν χαμηλότερα ποσά για να μην χάσουν κοινωνικά επιδόματα ή φορολογικές ελαφρύνσεις.
Η πρακτική δήλωσης τεχνητά χαμηλών μισθωμάτων έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με τις φορολογικές αρχές να εκτιμούν ότι η πραγματική εικόνα της αγοράς ενοικίων απέχει σημαντικά από τα δηλωθέντα εισοδήματα. Η επέκταση των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων και η χρήση αλγορίθμων για τον εντοπισμό «ύποπτων» μισθωτηρίων αποτελούν βασικά εργαλεία της νέας στρατηγικής κατά της φοροδιαφυγής.
Η μέση μηνιαία δαπάνη ενοικίου
Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από τις φορολογικές δηλώσεις των ετών 2017–2023, η μέση μηνιαία δαπάνη ενοικίου για κύρια κατοικία διαμορφώθηκε το 2023 στα 211 ευρώ ανά φορολογούμενο. Για τις φοιτητικές κατοικίες, το αντίστοιχο ποσό ήταν 173 ευρώ. Οι δαπάνες αυτές παραμένουν σημαντικά χαμηλότερες από τις πραγματικές τιμές που επικρατούν στην αγορά.
Ανατρέχοντας σε προηγούμενες χρονιές, παρατηρείται ότι η απόκλιση ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Το 2019 καταγράφηκε η χαμηλότερη μέση μηνιαία δαπάνη ενοικίου, μόλις 186 ευρώ για πρώτη κατοικία, ενώ για τις φοιτητικές κατοικίες το χαμηλότερο δηλωθέν ποσό εντοπίζεται το 2017, στα 150 ευρώ.
Σημειώνεται ότι με στόχο τον εντοπισμό υποδηλωμένων ενοικίων από την 1η Ιανουαρίου 2026, κάθε ευρώ που καταβάλλεται για στέγη, είτε πρόκειται για κύρια κατοικία, είτε για εξοχική ή για φοιτητικό διαμέρισμα θα περνά υποχρεωτικά μέσα από το τραπεζικό σύστημα. Στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν ότι με αυτό το μέτρο δεν θα εξαφανιστεί η φοροδιαφυγή με τα αδήλωτα» ενοίκια αλλά θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη διαφάνεια και θα βοηθήσει στις διασταυρώσεις της ΑΑΔΕ.
Όσοι δεν θα καταβάλλουν τα ενοίκια μέσω τραπεζών θα μένουν εκτός επιδότησης, ακόμη και αν πληρούν τα κριτήρια. Παράλληλα οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θα λαμβάνουν μισθώματα με μετρητά δεν θα δικαιούνται την έκπτωση 5% στο ακαθάριστο εισόδημα ενώ οι επιχειρήσεις που πληρώνουν ενοίκια με μετρητά θα χάνουν την έκπτωση της δαπάνης.
