Οι αξιολογήσεις των διεθνών οίκων για την ελληνική οικονομία
Τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη ΔΕΘ θα αξιολογήσουν οι διεθνείς οίκοι, καθώς έχουμε μπει ήδη σε περίοδο νέου «τσεκ απ» της προόδου της ελληνική οικονομίας. Ο πρώτος έλεγχος από την DBRS δείχνει στασιμότητα της κατάστασης, καθώς τα βαρίδια που συνεχίζει να κουβαλά η χώρα περιορίζουν τις δυνατότητές της. Παράλληλα με το υψηλό δημόσιο χρέος, η μεγαλύτερη διαρκής αδυναμία είναι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, που έφτασε στο 6,9% του ΑΕΠ το 2024 και προβλέπεται να παραμείνει υψηλό τα επόμενα χρόνια, καταδεικνύοντας ότι παρά την πρόοδο στην ανταγωνιστικότητα και τις ξένες επενδύσεις, η εξάρτηση από τις εισαγωγές αποτελεί διαρκή αδυναμία.
Την DBRS, που άνοιξε τον χορό των νέων αξιολογήσεων, θα ακολουθήσουν οι επόμενες αξιολογήσεις, που έρχονται από τη Moody’s στις 19 Σεπτεμβρίου, τη Standard & Poor’s στις 17 Οκτωβρίου, τη Scope Ratings στις 7 Νοεμβρίου και τη Fitch Ratings στις 14 Νοεμβρίου. Ο χρησμός της DBRS (διατήρησε αμετάβλητη, στο ΒΒΒ και με σταθερές προοπτικές, την αξιολόγηση που είχε κάνει τον Μάρτιο για το ελληνικό αξιόχρεο) οδηγεί σε «μικρό καλάθι», δεδομένου ότι δεν συμπεριέλαβε και τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που έδειξαν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ήταν μόλις 1,7% για το δεύτερο τρίμηνο, από το 2,2% το πρώτο τρίμηνο του 2025. Η DBRS υπενθύμισε τον ρυθμό ανάπτυξης 2,3% το 2024, που υπερέβη τον μέσο όρο της ευρωζώνης, αλλά προέβλεψε ότι οι επιδόσεις της φετινής χρονιάς δύσκολα θα είναι εξίσου ισχυρές, λόγω των πρόσφατων δεσμεύσεων της κυβέρνησης για κοινωνικές δαπάνες και της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών. Ο καναδέζικος οίκος, δε, σχολίασε και το πολιτικό κλίμα, που μπορεί να επιβραδύνει τις μεταρρυθμίσεις μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, αναφέροντας ότι οι πρόσφατες εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένου του αποτελέσματος των ευρωεκλογών πέρυσι, δείχνουν μειωμένη στήριξη προς την κυβέρνηση.
Τα μηνύματα από Euronext, Unicredit και Credia
«Βλέπουμε πάρα πολλές παραγωγικές επενδύσεις να συμβαίνουν στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα, ακόμα και στη διάσταση των διασυνοριακών εξαγορών που δεν συναντούσαμε τα προηγούμενα χρόνια», είπε το Σαββατοκύριακο ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα. Ο κ. Πιερρακάκης αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην πρόταση εξαγοράς του ελληνικού χρηματιστηρίου από τη Euronext, καθώς και την αύξηση της επένδυσης της UniCredit στην Αlpha Bank, ως χαρακτηριστικά παραδείγματα εξωστρέφειας, αντιπαραβάλλοντάς τα με την εσωστρέφεια που επικρατεί αντίστοιχα αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη. «Η επιλογή της Unicredit να επενδύσει στην Alpha Bank αγκαλιάστηκε από την ελληνική κυβέρνηση -αν δείτε τι συνέβη σε άλλες χώρες της ΕΕ, δεν υπήρξε η ίδια ανταπόκριση,» είπε, προσθέτοντας ότι η ρητορική που επαναλαμβάνεται στα Eurogroup και τα ECOFIN και αφορά την αφαίρεση των πρακτικών συνόρων που υπάρχουν ακόμη ανάμεσα στα κράτη-μέλη πρέπει να περάσει σε πραγμάτωση, σύμφωνα με τις συστάσεις των εκθέσεων Ντράγκι και Λέττα. Την Κυριακή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με αφορμή ερώτηση για την επένδυση της Credia Bank στη Μάλτα, είπε πως βλέπει θετικά κινήσεις επέκτασης των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό, αλλά και επενδύσεις ξένων ομίλων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όπως η κίνηση της Unicredit στην Alpha.
Η κυβέρνηση επενδύει σε… εκδηλώσεις για την ΑΙ
Παρασκήνιο και σημειολογία συνδυάστηκαν στην 89η ΔΕΘ, όπου ο Δημήτρης Παπαστεργίου έβαλε στο τραπέζι το δίλημμα «δύο Ελλάδες»: της γραφειοκρατίας και των παθογενειών απέναντι στην Ελλάδα του gov.gr και της καινοτομίας. Η αναφορά του στον Ντέμη Χασάμπη, τον νομπελίστα της DeepMind, που την Παρασκευή θα βρεθεί στο Ηρώδειο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δεν ήταν τυχαία. Το παρασκήνιο λέει ότι στο Μέγαρο Μαξίμου καλλιεργείται υψηλή προσδοκία για το «διπλό χτύπημα» Altman – Hassabis, μέσα σε μία εβδομάδα, θέλοντας να δείξει ότι η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη της ΑΙ. Η εικόνα είναι ισχυρή: ο πρωθυπουργός δίπλα σε δύο εμβληματικές μορφές της ΤΝ. Όμως το πραγματικό στοίχημα δεν είναι η φωτογραφία. Είναι αν η Ελλάδα θα ξεκολλήσει από την εποχή του «χασάπη» και θα επενδύσει ουσιαστικά στη νέα εποχή: startups, επενδύσεις, δουλειές. Θυμίζουμε ότι προχθές ο πρωθυπουργός παρέστη στην εκδήλωση για την παρουσίαση της συνεργασίας της ελληνικής Κυβέρνησης με την OpenAI για την εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο πρωθυπουργός συμμετείχε σε συζήτηση με τον Sam Altman, διευθύνοντα σύμβουλο της OpenAI. Να δούμε αν η λάμψη της ΑΙ θα διατηρηθεί ή θα μείνει απλώς βιτρίνα.
Στα σκαριά η πώληση της Med Frigo από την EOS Capital Partners
Θέμα χρόνου θεωρείται, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της αγοράς, η ανακοίνωση της πώλησης της Med Frigo, της κορυφαίας εταιρείας στον τομέα των διεθνών και εσωτερικών μεταφορών ψυχόμενων προϊόντων, από την EOS Capital Partners του Απόστολου Ταμβακάκη. Η επενδυτική εταιρεία private equity, που απέκτησε τον έλεγχο της Med Frigo το 2019, φαίνεται ότι ολοκληρώνει έναν επιτυχημένο κύκλο επένδυσης και ετοιμάζεται να προχωρήσει σε exit. Όπως αναφέρουν στελέχη με γνώση των διαπραγματεύσεων, οι συζητήσεις με ενδιαφερόμενους αγοραστές βρίσκονται στο τελικό στάδιο, με τη συμφωνία να εκτιμάται ότι θα ανακοινωθεί επίσημα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Νέος διαγωνισμός για την οδική σύνδεση του ΟΛΘ
Όπως πληροφορούμαστε, το πιο πιθανό είναι να πάει για επαναπροκήρυξη το έργο της οδικής σύνδεσης του 6ου προβλήτα του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης, με τον ΠΑΘΕ, έργο που γράφει ιστορία 30 χρόνων από τότε που πρωτοξεκίνησε , στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το πιθανότερο είναι να γίνει νέος διαγωνισμός, επειδή δεν έχει εκτελεστεί ούτε το 50% του έργου, όταν αυτό θα έπρεπε, βάσει της σύμβασης, να παραδοθεί τέλος του 2023. Και όταν μιλάμε για τη νέα οδική σύνδεση, μη φανταστείτε ότι πρόκειται για κάποιο τεράστιο έργο, για ένα μισοκατασκευασμένο έργο πρόκειται, μία οδογέφυρα μήκους 3,5 χλμ., με το τμήμα της γέφυρας να είναι 1,5 χλμ σε μήκος. Αυτή είναι η «ταχύτητα» με την οποία εκτελούνται τα έργα στη Θεσσαλονίκη, με φωτεινή εξαίρεση το Fly Over, που το έχουμε «φως και μάτια». Βεβαίως, εξηγήσεις για όλα υπάρχουν, επειδή ο ανάδοχος σκόνταψε στις απαλλοτριώσεις, που φυσικά δεν ήταν δική του υποχρέωση, αλλά και στη μη εφαρμογή διοικητικών μέτρων για να απομακρυνθούν οι ιδιώτες που αρνούνταν να εγκαταλείψουν τον χώρο του εργοταξίου. Τέλος πάντων, δικαιολογίες δεν υπάρχουν για ένα έργο μεγάλης σημασίας για τη λειτουργία του λιμανιού, δηλαδή του πνεύμονα της οικονομικής ζωής της Θεσσαλονίκης. Τώρα, όμως, που η ΟΛΘ ΑΕ υπογράφει εντός των ημερών την ανάθεση της επέκτασης του 6ου προβλήτα, τα πράγματα ζορίζουν, γιατί, τα πολλά περισσότερα «κουτιά» -containers που αναμένεται να διακινούνται από το λιμάνι- δεν θα μπορούν να διοχετευθούν στην αγορά.
Μια ιστορία δύο δεκαετιών
Αλλά επειδή μας αρέσουν οι ιστορίες, ας πούμε και ορισμένα στοιχεία για την ιστορία αυτής της μισοτελειωμένης οδογέφυρας. Η απευθείας οδική σύνδεση του container terminal του ΟΛΘ είχε ξεκινήσει να κατασκευάζεται, στο νότιο τμήμα της, ως δημόσιο έργο, όμως η εργολαβία «κόλλησε» και το έργο μπήκε σε pause. To 2007, στο πλαίσιο του Interreg, είχαν εξασφαλιστεί οι πόροι για τις απαλλοτριώσεις και το έργο θα ξεκινούσε να κατασκευάζεται, αλλά το 2009 τα κονδύλια μεταφέρθηκαν για τους καθέτους άξονες της Εγνατίας Οδού. Και ερχόμαστε στην τελευταία εργολαβία, σύμβαση που υπογράφηκε τον Ιούνιο του 2007, έπειτα από διαγωνισμό που διεξήγαγε η Εγνατία Οδός ΑΕ. Η σύμβαση, που προέβλεπε και προαίρεση για το τοπικό οδικό δίκτυο στην περιοχή του Καλοχωρίου, είχε χρόνο ολοκλήρωσης του έργου 30 μήνες, δηλαδή δυόμισι χρόνια, δηλαδή περαίωση και παράδοση στο τέλος του 2023. Σήμερα έχουμε Σεπτέμβριο 2025, έχει γίνει περίπου το 50% του φυσικού αντικειμένου του κυρίως έργου και, όπως είχε προβλεφθεί, δεν επρόκειτο να τελειώσει πριν από το 2027.
Τώρα οι πληροφορίες θέλουν την προκήρυξη του έργου, πιθανότατα και για λόγους αύξησης του κατασκευαστικού κόστους, στο διάστημα που μεσολάβησε από τον χρόνο που ο ανάδοχος είχε πάρει τον διαγωνισμό. Το βέβαιο είναι ένα: έπειτα από σχεδόν 30 χρόνια , αυτή η απευθείας οδική σύνδεση δεν έχει κατασκευαστεί.
Έρχονται τροπολογίες για τις πρότυπες προτάσεις στα έργα υποδομής
Τροπολογίες στον νόμο για τις πρότυπες προτάσεις στα έργα υποδομής προανήγγειλε ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, σε συνέδριο στο πλαίσιο της ΔΕΘ, τονίζοντας ότι στόχος είναι να διευκολυνθεί η υλοποίησή τους στην πράξη. Παράλληλα, σημείωσε πως στο επίκεντρο βρίσκεται και η στροφή στη λογική των παραχωρήσεων, αλλά και η αξιοποίηση των ΣΔΙΤ, με τους περιορισμούς που αυτά συνεπάγονται. Όπως εξήγησε, «οι πληρωμές διαθεσιμότητας δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 50% του ΑΕΠ ετησίως. Επομένως, τα ΣΔΙΤ δεν αποτελούν ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί απεριόριστα· είναι πεπερασμένο, αλλά όχι ξεπερασμένο». Ο κ. Ταχιάος υπογράμμισε ότι βασική προτεραιότητα είναι «να παραδώσουμε τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ συνεχίζεται η αναζήτηση των πόρων για την υλοποίηση νέων έργων». Παράλληλα, αναφέρθηκε στη γενικότερη υποβάθμιση των προγραμμάτων υποδομών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε ό,τι αφορά την Αττική, στάθηκε ιδιαίτερα στα προβλήματα κυκλοφορίας στα νότια προάστια. Όπως είπε, το πρώτο έργο που αναμένεται να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ είναι ο τριπλός κόμβος του Σκαραμαγκά, που θα αποσυμφορήσει το Σχιστό. Την ίδια στιγμή, βρίσκονται σε αναμονή πρότυπες προτάσεις, που, όπως είπε, αναμένεται να εξεταστούν από το υπουργείο σύντομα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον νέο οδικό άξονα Ελευσίνας – Οινοφύτων, ο οποίος θα παρακάμπτει την περιοχή των logistics και θα συνδέεται με την Εθνική Οδό. Η δεύτερη πρότυπη πρόταση αφορά τη η συνέχιση του περιφερειακού Υμηττού προς το Ελληνικό.
Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα: Δάνεια 13 δισ. ευρώ σε 75.000 μικρομεσαίους
Έντονο ήταν το «παρών» που έδωσε η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα στην 89η ΔΕΘ. Τόσο το Σάββατο με την εκδήλωση για τη Στήριξη της Μικρομεσαίας Επιχειρηματικότητας και την Κοινωνική Συνοχή στην Πράξη όσο και χθες το απόγευμα με την από κοινού εκδήλωση με τη Γενική Γραμματεία ΕΣΠΑ για το ΕΣΠΑ 2021-2027 και τα Πληροφοριακά Συστήματα των Ψηφιακών Εργαλείων, η ΕΑΤ ανέδειξε τον καταλυτικό ρόλο που έχει διαδραματίσει από το 2019 και μετά για την στήριξη της μικρομεσαίας, μικρής και πολύ μικρής επιχειρηματικότητας. Τα δάνεια που έχει εγκρίνει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ξεπερνούν τα 75.000 (55.000 σε επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα σε ιδιώτες) και αντιστοιχούν σε ποσό άνω των 13 δισ. ευρώ., ενώ το 75% των χρηματοδοτήσεων έχουν κατευθυνθεί σε πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν λιγότερους από 10 εργαζόμενους. Μόνο για το 2025, η ΕΑΤ έχει ενεργά χρηματοδοτικά προγράμματα ύψους 4,5 δισ. ευρώ. Και είναι πολύ σημαντική η εκδήλωση που διοργανώνει σήμερα το απόγευμα η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης, στην οποία το βήμα θα έχουν παραγωγικοί φορείς της Βόρειας Ελλάδας για να δώσουν το στίγμα των αναγκών του επιχειρείν, αλλά και το feed back από την λειτουργία των χρηματοδοτικών προϊόντων της ΕΑΤ.
Τα εμπόδια στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας
Την ανάγκη στρατηγικής αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας με σκοπό την τόνωση του ρυθμού ανάπτυξης επισήμανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης στο περιθώριο της ΔΕΘ. «Ασπαζόμενοι το ευρωπαϊκό όραμα του να φύγουν όλα τα πανευρωπαϊκά εμπόδια, πρέπει να μειώσουμε τα εθνικά εμπόδια τα οποία ήδη έχουμε», είπε. «Πρέπει να αξιοποιήσουμε και τη δημόσια περιουσία με το Υπερταμείο στο επίκεντρο αυτής της εξίσωσης», με το Υπερταμείο ως καταλύτη και επιταχυντή προς αυτήν την κατεύθυνση. Έχοντας καταφέρει να συγκεντρώσουμε τα assets του ελληνικού Δημοσίου, τα στοιχεία ενεργητικού σε ένα σημείο και στη συνέχεια να βάλουμε κοινούς κανόνες διακυβέρνησης, τώρα «είμαστε στη φάση που το Υπερταμείο πρέπει να παίξει επίθεση και όχι άμυνα», είπε ο υπουργός, εκφράζοντας την εμπιστοσύνη του προς τη διοίκηση του Υπερταμείου προς αυτήν την κατεύθυνση.
