Το στοίχημα της επιστροφής του Χ.Α. στις ώριμες αγορές
Με την ΕΧΑΕ να εντάσσεται σ’ ένα από τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια του πλανήτη και με τη διαδικασία της δημόσιας πρότασης να βρίσκεται στη φάση της εκκίνησης, η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά αλλάζει πίστα, η οποία θα έρθει και επισήμως με την ένταξή της και πάλι -μετά από 15 χρόνια- στις ώριμες αγορές. Χωρίς να είναι σαφές επίσης, το αν αποτελεί σημάδι της «επιστροφής» τα νέα υψηλά που κατέγραψε ο τραπεζικός κλάδος την Παρασκευή, το ενδιαφέρον μοιραία στρέφεται στην ετυμηγορία του FTSE/Russell την Τρίτη 7 Οκτωβρίου, όταν θα ανακοινωθεί αν το ελληνικό χρηματιστήριο θα ενταχθεί στην κατηγορία των ανεπτυγμένων αγορών. Η απόφαση θεωρείται κρίσιμη, καθώς, σε περίπτωση ένταξης, οι ελληνικές μετοχές θα αντιπροσωπεύουν μικρότερο ποσοστό στους σχετικούς δείκτες. Σε κάθε περίπτωση, το ρολόι μετρά αντίστροφα για την επιστροφή του ελληνικού Χρηματιστηρίου στις ανεπτυγμένες αγορές του πλανήτη. Οι επόμενοι μήνες έως το φθινόπωρο του 2026 προδιαγράφονται κρίσιμοι, με χρηματιστηριακούς παράγοντες να προεξοφλούν μια από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις κεφαλαίων στην ιστορία της ελληνικής αγοράς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Χ.Α. ετοιμάζεται να ενταχθεί σε μια δεξαμενή κεφαλαίων άνω των 15 τρισ. δολαρίων, αποκτώντας πρόσβαση σε διεθνή funds που τοποθετούνται αποκλειστικά σε ώριμες αγορές. Ήδη, καταγράφεται σταδιακή μετακίνηση επενδυτικών κεφαλαίων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον τραπεζικό κλάδο, όπου τα λεγόμενα «emerging market funds» υποχωρούν, παραχωρώντας τη θέση τους σε μακροπρόθεσμους θεσμικούς επενδυτές (long-only funds), με επενδυτικό ορίζοντα μεγαλύτερο της διετίας. Η διαδικασία έχει ξεκινήσει αθόρυβα αλλά σταθερά, αμέσως μετά την ένταξη του ΧΑ στη λίστα παρακολούθησης (watch list) του FTSE τον Νοέμβριο του 2024. Η εικόνα αλλάζει και μαζί της αλλάζει και το προφίλ των επενδυτών.
Η χρονιά της αναβάθμισης
Όπως είχε αναφέρει στην τελευταία του συνάντηση με τους δημοσιογράφους ο επικεφαλής της ΕΧΑΕ, Γιάννος Κοντόπουλος, το 2025 θα είναι η χρονιά – ορόσημο. Μετά από 15 χρόνια, αναμένεται το πρώτο «πράσινο φως» από διεθνή οίκο -συγκεκριμένα από τον FTSE Russell. Ακολουθούν οι αναβαθμίσεις από τον S&P Dow Jones έναν χρόνο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2026, και από τον STOXX τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Ο MSCI, από την πλευρά του, διατηρεί ανοιχτό το ενδεχόμενο να κινηθεί ταχύτερα, παρότι έχει αυστηροποιήσει τη μεθοδολογία του: πλέον απαιτεί ελάχιστη κεφαλαιοποίηση 6 δισ. ευρώ και ελεύθερη διασπορά (free float) 3 δισ.
Από το παρασκήνιο, ωστόσο, έρχονται κι άλλες εξελίξεις: η δημόσια πρόταση του Euronext για την ΕΧΑΕ έχει προσθέσει ταχύτητα στις διεργασίες, ενώ παράλληλα η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη Moody’s λειτουργεί ως καταλύτης για την έλευση επιπλέον ρευστότητας. Ήδη, ο ημερήσιος τζίρος στο Χρηματιστήριο Αθηνών -παρά την εποχικά ήπια θερινή περίοδο- ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ, στοιχείο που αποτυπώνει το αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον.
«Φροντιστήρια» για μικρομεσαίους: Η Alpha Bank ενισχύει την πρόσβαση στο Ταμείο Ανάκαμψης
Με τις προθεσμίες για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης να «τρέχουν», οι τράπεζες πραγματοποιούν «φροντιστήρια» στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να μην χάσουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τα κονδύλια του Ταμείου. Γιατί παρά την πεποίθηση που μπορεί να επικρατεί ότι τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μόνο για τους μεγάλους, πάνω από το 50% των δανειακών συμβάσεων που έχουν υπογραφεί, είναι δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επομένως, και για τους μικρομεσαίους υπάρχει μια μοναδική -και χρονικά περιορισμένη- ευκαιρία, να λάβουν χρηματοδότηση για ώριμα και βιώσιμα επενδυτικά σχέδια. Πρόσφατα, η Alpha Bank πραγματοποίησε έναν νέο κύκλο ενημερωτικών σεμιναρίων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (Small Business Workshops), με δύο διαδοχικά workshops στην Αθήνα, όπου περισσότεροι από 60 επιχειρηματίες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν αναλυτικά για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και τους τρόπους αξιοποίησής τους. Στις συναντήσεις παρέστη ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ορέστης Καβαλάκης, ο οποίος τόνισε ότι το Ταμείο δεν αφορά μόνο στις μεγάλες επενδύσεις, αλλά είναι εδώ για να στηρίξει και τις μικρές επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής παραγωγής και απασχόλησης. Τα workshops της Alpha Bank έχουν βρει θερμή ανταπόκριση εδώ και δύο χρόνια από τους επιχειρηματίες όλης της χώρας. Σε καθένα από τα πρόσφατα workshop της Τράπεζας συμμετείχαν 30 πελάτες – μικρές επιχειρήσεις, όπου μέσα από διαδραστικές συζητήσεις, είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν από στελέχη της Alpha Bank σχετικά με τις μακροοικονομικές προοπτικές της εγχώριας οικονομίας, τις τάσεις σε σημαντικούς επιχειρηματικούς κλάδους, αλλά και τους τρόπους αξιοποίησης των διαθέσιμων αναπτυξιακών χρηματοδοτικών εργαλείων. Παράλληλα, τα στελέχη της Τράπεζας μαζί με εκπροσώπους από το Οικοσύστημα Συνεργατών που αυτή έχει αναπτύξει (Consulting Ecosystem), προσέφεραν mentoring και τεχνογνωσία για τη βέλτιστη αξιοποίηση πόρων αναπτυξιακών προγραμμάτων, καθώς και χρηματοδοτικών εργαλείων όπως αυτών που διαθέτει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ) και το European Investment Fund, με σκοπό την υλοποίηση βιώσιμων επενδυτικών σχεδίων. Μετά την ολοκλήρωση κάθε workshop, τα στελέχη της Alpha Bank είχαν one-to-one συναντήσεις με πελάτες, παρέχοντας mentoring και εξατομικευμένη συμβουλευτική, προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε επιχείρησης. Ο κύκλος των Small Business Banking Workshops της Alpha Bank θα έχει επόμενους σταθμούς τη Σαντορίνη και το Ηράκλειο Κρήτης, ενώ αντίστοιχη δράση πραγματοποιήθηκε και στην Κεφαλονιά.
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Οι νέες προβλέψεις της Mediobanca για την περίοδο 2025–2027
Η Mediobanca προχώρησε σε σημαντική αναθεώρηση των εκτιμήσεών της για τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, για την περίοδο 2025–2027. Παρά τη μείωση στα αναμενόμενα έσοδα, διατηρείται η εικόνα ισχυρής κερδοφορίας, με υψηλά περιθώρια και σταθερές προοπτικές ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο κύκλος εργασιών θα διαμορφωθεί στα 2,2 δισ. ευρώ, με το EBITDA να φτάνει τα 602 εκατ. ευρώ και περιθώριο 27,4%, το υψηλότερο της τριετίας. Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες (Capex) προβλέπονται στα 984 εκατ. ευρώ, υπογραμμίζοντας τη συνέχιση ενός ιδιαίτερα φιλόδοξου επενδυτικού προγράμματος, που ενισχύει τη μελλοντική ανάπτυξη του ομίλου. Η διοίκηση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στην πρόσφατη ενημέρωση αναλυτών, επανέλαβε ότι η ισχυρή πορεία του ομίλου στο α’ εξάμηνο του 2025 έχει χαρακτήρα βιώσιμο, με σαφή προτεραιότητα στην ανταμοιβή των μετόχων. Κομβικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη θα διαδραματίσουν νέα έργα που εισέρχονται σε εμπορική λειτουργία, όπως η Εγνατία Οδός και ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), που αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη του 2025 με συνέχιση το 2026. Όσον αφορά την Αττική Οδό, η εταιρεία προβλέπει μερίσματα άνω των 100 εκατ. ευρώ την περίοδο 2025–2026, εκ των οποίων 60 εκατ. ευρώ θα διανεμηθούν άμεσα, τον επόμενο μήνα. Οι διαγωνισμοί για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού τοποθετούνται χρονικά μετά το 2026. Η εταιρεία, μάλιστα, επιβεβαίωσε την πιθανή είσοδο στρατηγικών εταίρων στον ΒΟΑΚ, μέσω εξαγοράς μειοψηφικών ποσοστών. Μεταξύ των ενδιαφερομένων φέρονται να είναι η AKTOR και η Metlen. Η εταιρεία διευκρινίζει ότι κάθε σχετική κίνηση θα έχει αμιγώς χρηματοοικονομικό χαρακτήρα, σε μοντέλο αντίστοιχο με τη συμφωνία για την Αττική Οδό. Τέλος, σημαντικές διαφοροποιήσεις καταγράφονται και στις προβλέψεις για το Capex, με 1,5 δισ. ευρώ το 2025 και άνω των 500 εκατ. ευρώ ετησίως για το 2026–2027, επιβεβαιώνοντας την επιμονή του ομίλου σ’ ένα απαιτητικό αλλά στρατηγικά προσανατολισμένο επενδυτικό πλάνο.
Τα πρώτα δειλά βήματα των παπουτσιών του Άλεξ Λάτση
Με πολύ δειλά βήματα ξεκίνησε το λανσάρισμα των παπουτσιών της ENA Athletics, συμφερόντων του Άλεξ Λάτση, γιου του Σπύρου Λάτση. Τα οποία ωστόσο έχουν μπει σταδιακά τόσο στα πολυκαταστήματα Attica, όσο και σε άλλα καταστήματα λιανικής, εκτός της boutique που διατηρεί το brand στο εμπορικό κέντρο Golden Hall. Η EΝΑ Athletics άνοιξε το πρώτο της flagship κατάστημα στο Golden Hall στα τέλη Νοεμβρίου και μέσα σε λιγότερο από 1,5 μήνα, με μόλις 35 ημέρες λειτουργίας, κατάφερε να σημειώσει πωλήσεις 43.922 ευρώ. Παρά το γεγονός αυτό, οι πρώτες οικονομικές καταστάσεις για το 2024 δείχνουν ζημιές ύψους 355.167 ευρώ, δημιουργώντας μια μάλλον απαισιόδοξη εικόνα. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη, καθώς τα έσοδα προήλθαν από ένα μόνο κατάστημα, με premium προϊόντα και χωρίς ακόμα να έχει αναπτυχθεί πλήρες δίκτυο διανομής. Το ενδιαφέρον στοιχείο, πάντως, είναι ότι τα παπούτσια της συγκεκριμένης εταιρείας αποτελούν την πρώτη προσπάθεια μετά από πολλά χρόνια «ανομβρίας» στον συγκεκριμένο χώρο. Θυμίζουμε την περίφημη Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικού, η οποία το 1928 δημιούργησε τις περίφημες ελβιέλες αλλά και μάρκες όπως τα Zita, Strike και Sportex που κατά το μακρινό παρελθόν υπήρξαν ιδιαίτερα δημοφιλείς.
Άρχισαν τα όργανα στα σχολεία που πωλήθηκαν σε μεγάλους διεθνείς οργανισμούς
Μετά τον ενθουσιασμό που προκάλεσε το κύμα εξαγορών ιδιωτικών σχολείων μέσης εκπαίδευσης στη χώρα μας, έρχεται το κύμα της ωρίμανσης και του ρεαλισμού. Και ο ρεαλισμός αυτός θέλει αυξήσεις του κόστους για τους μαθητές που φοιτούν στα συγκεκριμένα σχολεία. Όπου αυτό δεν είναι εφικτό, κόβονται υπηρεσίες ή έρχεται το outsourcing στις υπηρεσίες. Για παράδειγμα σε πολλά σχολεία που εξαγοράστηκαν πρόσφατα, η καθαριότητα ανατίθεται σε εταιρείες που παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες, καταργώντας συνεπακόλουθα τις κλασικές καθαρίστριες των σχολείων. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις αλλάζουν τα δρομολόγια παραλαβής/παράδοσης των μαθητών προκειμένου να γίνει optimized η υπηρεσία σε χρόνο και χρήμα. Παράγοντες της αγοράς παραδέχονται ότι τώρα ξεκινά η διαδικασία για να μαζευτούν εκ νέου τα χρήματα που έπεσαν στις εξαγορές αυτές.
Τουριστική εκπαίδευση με ελβετική συνταγή και μισθώσεις 99 ετών
Η νέα πρωτοβουλία του Υπουργείου Τουρισμού δείχνει πώς μια ΣΔΙΤ μπορεί να παράγει πραγματική αξία: αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης, αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και ταυτόχρονα δημιουργία ελκυστικών επενδυτικών ευκαιριών. Οι μισθώσεις έως και 99 ετών, όπως θα αναφέρεται στην ΚΥΑ των Κεφαλογιάννη-Πιερρακάκη, μετατρέπουν τα ακίνητα των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης σε Ανάβυσσο, Περαία και Κοκκίνη Χάνι σε «φιλέτα» με μακροπρόθεσμη προοπτική, ήδη προσελκύοντας το ενδιαφέρον μεγάλων ξενοδοχειακών ομίλων. Το σχέδιο δεν περιορίζεται μόνο στην εκμετάλλευση ακινήτων. Επιδιώκει την υιοθέτηση του ελβετικού μοντέλου, που θεωρείται το πιο επιτυχημένο διεθνώς στην τουριστική εκπαίδευση. Ο συνδυασμός λειτουργίας εκπαιδευτηρίου και ξενοδοχείου υπό τον ίδιο θεσμικό «σκελετό» υπόσχεται ουσιαστική πρακτική εμπειρία στους σπουδαστές και ταυτόχρονα υψηλού επιπέδου υποδομές για την αγορά. Με υποχρεώσεις εκσυγχρονισμού και ενεργειακής αναβάθμισης, το πλαίσιο δείχνει ισορροπημένο: προστατεύει τον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, ενώ ανοίγει τον δρόμο για σοβαρές επενδύσεις. Αν η εφαρμογή είναι αντάξια του σχεδιασμού, η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει ένα νέο, διεθνώς ανταγωνιστικό «χαρτί» στον τουριστικό της φάκελο.
