Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε επενδυτικό πακέτο ύψους 11,5 δισ. ευρώ για έργα βιώσιμης ενέργειας, μεταφορών και υγείας στη Νότια Αφρική, επιβεβαιώνοντας την πρόθεσή της να ενισχύσει στρατηγικά τη συνεργασία με τη μεγαλύτερη οικονομία της αφρικανικής ηπείρου. Η νέα χρηματοδότηση, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της αντιπροσωπείας της ΕΕ στη Νότια Αφρική, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της «δίκαιης ενεργειακής μετάβασης» και της ανάπτυξης υποδομών που θα ενισχύσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη συνδεσιμότητα και την τοπική βιομηχανική παραγωγή.
Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, «η Ευρώπη διπλασιάζει τη φιλοδοξία της να συνεργαστεί με τη Νότια Αφρική για να γίνουν παγκόσμιοι ηγέτες στη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, τις βιώσιμες υποδομές, τη ψηφιακή συνδεσιμότητα και την αλυσίδα αξίας φαρμακευτικών προϊόντων». Η δήλωση αυτή υπογραμμίζει την πρόθεση της ΕΕ να μετατρέψει τη σχέση της με την αφρικανική χώρα από παραδοσιακή αναπτυξιακή βοήθεια σε εταιρική σχέση αμοιβαίου οφέλους με οικονομική και τεχνολογική διάσταση.
Η νέα δέσμευση ακολουθεί προηγούμενη υπόσχεση ύψους 4,7 δισ. ευρώ που είχε ανακοινωθεί τον Μάρτιο, χωρίς να διευκρινίζεται αν το ποσό των 11,5 δισ. ευρώ περιλαμβάνει ή προστίθεται στο αρχικό αυτό κονδύλι. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αντιπροσωπείας, περίπου 8,7 δισ. ευρώ από το συνολικό ποσό θα δοθούν μέσω συνδυαστικής χρηματοδότησης (blended finance), δηλαδή μέσω μίξης δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Η μερίδα του λέοντος αυτής της χρηματοδότησης θα κατευθυνθεί στη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας κρίσιμων ορυκτών και παραγωγής πράσινου υδρογόνου στη Νότια Αφρική.
Η στρατηγική αυτή κίνηση έχει διπλό σκοπό: αφενός, να βοηθήσει τη Νότια Αφρική να αναπτύξει μια πράσινη και ανταγωνιστική οικονομία, και αφετέρου, να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρώπη επιδιώκει να διασφαλίσει πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο, οι οποίες είναι απολύτως αναγκαίες για την ενεργειακή μετάβαση, την παραγωγή μπαταριών και την ανάπτυξη τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το υπόλοιπο της χρηματοδότησης θα διατεθεί για έργα ενίσχυσης των υποδομών απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, για επενδύσεις στις μεταφορές και για την παραγωγή εμβολίων εντός της χώρας, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που αποσκοπεί στη μείωση της εξάρτησης της Αφρικής από εισαγόμενα φαρμακευτικά προϊόντα.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στη μακροπρόθεσμη πολιτική του προγράμματος Global Gateway της ΕΕ, που αποσκοπεί στην προώθηση βιώσιμων επενδύσεων και στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από την Κίνα. Η Νότια Αφρική θεωρείται κρίσιμος εταίρος σε αυτή τη στρατηγική, καθώς διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους και αναπτυσσόμενη τεχνολογική βάση, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας λόγω των χρόνιων προβλημάτων στην κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού Eskom.
Η νέα χρηματοδότηση αναμένεται να επιταχύνει τα έργα που σχετίζονται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την πράσινη βιομηχανία και τις ανθεκτικές υποδομές, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών ρύπων και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε στρατηγικούς τομείς.
