Το κλίμα στη γη έχει φτάσει στο πρώτο καταστροφικό σημείο καμπής που συνδέεται με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, με τους κοραλλιογενείς υφάλους θερμού νερού να αντιμετωπίζουν τώρα μακροπρόθεσμη πτώση και να κινδυνεύουν τα προς το ζην εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με νέα έκθεση.
Η έκθεση Global Tipping Points, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και χρηματοδοτείται από το ταμείο του ιδιοκτήτη του Amazon, Τζεφ Μπέζος, περιλαμβάνει συνεισφορές 160 επιστημόνων από 87 ιδρύματα σε 23 χώρες. Τα σημεία ανατροπής αναγνωρίζονται από τους επιστήμονες ως στιγμές κατά τις οποίες ένα μεγάλο οικοσύστημα φτάνει σε ένα σημείο όπου η σοβαρή υποβάθμιση είναι αναπόφευκτη.
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι του κόσμου φιλοξενούν περίπου το ένα τέταρτο όλων των θαλάσσιων ειδών, αλλά θεωρούνται ένα από τα πιο ευάλωτα συστήματα στην παγκόσμια θέρμανση. “Αν δεν επιστρέψουμε σε παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες επιφάνειας 1,2C (και τελικά σε τουλάχιστον 1C) το συντομότερο δυνατόν, δεν θα διατηρήσουμε υφάλους θερμού νερού στον πλανήτη μας σε καμία σημαντική κλίμακα”, αναφέρει η έκθεση.
“Καθώς οδεύουμε προς τις διαπραγματεύσεις COP30 για το κλίμα, είναι ζωτικής σημασίας όλα τα μέρη να κατανοήσουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και την έκταση αυτού που όλοι θα χάσουμε εάν δεν αντιμετωπιστούν οι κλιματικές και οι κρίσεις της φύσης. Οι λύσεις είναι μέσα στις δυνάμεις μας. Οι χώρες πρέπει να επιδείξουν την πολιτική γενναιότητα και την ηγεσία για να συνεργαστούν και να τις επιτύχουν. ” Mike Barrett, Επικεφαλής Επιστημονικός Σύμβουλος, WWF UK.
Ο κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι «νέας πραγματικότητας» εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής
Ο κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι «νέας πραγματικότητας» εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι σχεδόν βέβαιο πως ξεπέρασαν καταστροφικό σημείο καμπής, από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή, προειδοποιούν οι συγγραφείς επιστημονικής μελέτης αναφοράς.
Διεθνής ομάδα κάπου 160 επιστημόνων μελετά την κατάσταση υγείας του πλανήτη και δυνητικά στοιχεία καμπής που θα μπορούσαν να αλλάξουν οικοσυστήματα οριστικά και αμετάκλητα. Αν ξεπεραστούν, ακολουθεί φαινόμενο ντόμινο.
«Δυστυχώς, είμαστε πλέον σχεδόν βέβαιοι ότι ξεπεράσαμε ένα από τα σημεία καμπής για τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους των θερμών νερών», επισήμανε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Τιμ Λέντον, ερευνητής ειδικευμένος στο περιβάλλον στο πανεπιστήμιο του Έξετερ (Βρετανία).
Καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας έχει φθάσει τον 1,4° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, οι ύφαλοι αυτοί «υφίστανται αποσάθρωση άνευ προηγουμένου, που πλήττει το βιός εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι εξαρτώνται από αυτούς» και την επιβίωση ενός εκατομμυρίου θαλάσσιων ειδών, συμπεραίνουν οι συντάκτες της επιστημονικής μελέτης.
Από την προηγούμενη δημοσιευμένη μελέτη τους το 2023 διαπίστωσαν θνητότητα των κοραλλιών «άνευ προηγουμένου». Οι ύφαλοι αυτοί γνωρίζουν το τρέχον διάστημα μαζική λεύκανση, ένδειξη αποσύνθεσής τους, που διαρκεί δυο χρόνια.
Τα κοράλλια και η ζώνη κινδύνου
Τα κοράλλια – ασπίδες κατά της διάβρωσης και δεξαμενές βιοποικιλότητας, που αποθηκεύουν επίσης διοξείδιο του άνθρακα –λευκαίνονται εξαιτίας της ζέστης, είναι εξαιρετικά ευάλωτα στην αύξηση της θερμοκρασίας. Στους πιο θερμούς ωκεανούς, αποβάλλουν μικροοργανισμούς που τους δίνουν τα χαρακτηριστικά ζωηρά χρήματά τους και τους παρέχουν τροφή, καταλήγοντας να λιμοκτονούν.
Τα νεκρά κοράλλια δεν είναι παρά σκελετοί, χωρίς ζωντανούς ιστούς, που προοδευτικά καλύπτοντα από άλγη και τα αποικίζουν πιο απλοί οργανισμοί, ωσότου αρχίσουν να φθείρονται και να κομματιάζονται.
Οι ερευνητές εκτιμούν πως αν η θερμοκρασία αυξηθεί 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, η συντριπτική πλειονότητα των κοραλλιών θα είναι καταδικασμένη. Το όριο αυτό θα ξεπεραστεί σε μερικά χρόνια αν δεν υπάρξει δραστική μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Το όριο αυτό για την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης, ο πιο φιλόδοξος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού (2015) βρίσκεται «στα πρόθυρα κατάρρευσης», προειδοποιούσε πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Η υπέρβασή του θα οδηγούσε «τον κόσμο σε ζώνη κινδύνου — ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου», τονίζει ο Τιμ Λέντον.
Η στιγμή της δημοσιοποίησης της μελέτης δεν επιλέχτηκε τυχαία. Διαπραγματευτές από όλο τον κόσμο συναντώνται στην Μπραζίλια για την προετοιμασία της COP30 σήμερα και αύριο, έναν μήνα πριν από την παγκόσμια σύνοδο για το κλίμα στην Μπελέμ.
Ηλιακή κι αιολική ενέργεια
Εδώ και δυο χρόνια, οι ζωτικές ενδείξεις της Γης χειροτερεύουν. Κι άλλα σημεία καμπής μπορεί να ξεπεραστούν σύντομα, με την αμετάκλητη τήξη των πιο επιφανειακών πάγων στους πόλους, την κατάρρευση κρίσιμης σημασίας ωκεάνιων ρευμάτων, καθώς και την περαιτέρω καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου, όπου θα διεξαχθεί η COP30.
«Πλησιάζουμε με ταχύτητα πολλαπλά πλανητικά σημεία καμπής τα οποία μπορεί να μεταμορφώσουν τον κόσμο μας, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και για τη φύση», προειδοποιεί ο κ. Λέντον.
«Αυτό απαιτεί άμεσα και άνευ προηγουμένου μέτρα από τους ηγέτες στην COP30 και τους πολιτικούς σε όλο τον κόσμο», προσθέτει.
Οι επιστήμονες ωστόσο καταγράφουν επίσης κάποιες προόδους τα δυο τελευταία χρόνια, αυτά που χαρακτηρίζουν θετικά σημεία καμπής, που μπορεί να έχουν αλυσιδωτά θετικά αποτελέσματα στο κλίμα.
Κάποιοι τομείς έχουν ξεπεράσει τα σημεία που καθιστούν αμετάκλητη την ανάπτυξή τους. Πλέον ηλιακή κα αιολική ενέργεια είναι φθηνότερη διεθνώς και η υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας και αντλιών θερμότητας αυξάνεται σε ορισμένες αγορές.
Υπάρχουν επίσης τεχνολογίες που δεν έχουν φθάσει σε αυτό το υποσχόμενο στάδιο (υδρογόνο, «πράσινη» αμμωνία).
