Κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας κρέατος στις Ηνωμένες Πολιτείες συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αποκαλύπτει μια νέα εκτεταμένη επιστημονική μελέτη από τα Πανεπιστήμια του Μίσιγκαν και της Μινεσότα, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Nature Climate Change.
Από την παραγωγή ζωοτροφών έως τη μεταφορά και τη συσκευασία του τελικού προϊόντος, ολόκληρο το σύστημα που στηρίζει την κατανάλωση κρέατος αποδεικνύεται ενεργοβόρο και επιβαρυντικό για το περιβάλλον.
Η έρευνα επικεντρώνεται στις τρεις βασικές κατηγορίες κρέατος που καταναλώνονται στις ΗΠΑ — μοσχαρίσιο, χοιρινό και κοτόπουλο — και εξετάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κάθε στάδιο της παραγωγής, επεξεργασίας και διανομής.
Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι περισσότεροι από 11 εκατομμύρια τόνοι κρέατος καταναλώνονται κάθε χρόνο σε 3.531 πόλεις της χώρας. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε 329 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) — ισοδύναμο με τις εκπομπές που θα προκαλούσε η ετήσια ηλεκτροδότηση εκατομμυρίων κατοικιών.
Η μελέτη αποκαλύπτει επίσης ότι οι εκπομπές αυτές δεν κατανέμονται ομοιόμορφα. Υπάρχουν σημαντικές γεωγραφικές διαφοροποιήσεις, καθώς η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης κρέατος ανά κάτοικο και του συνολικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος δεν είναι πάντα ευθεία. Με άλλα λόγια, πόλεις με παρόμοια κατανάλωση κρέατος μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικά επίπεδα εκπομπών, ανάλογα με το πού παράγεται, πώς μεταφέρεται και πού επεξεργάζεται το κρέας.
Η ενεργοβόρα διαδρομή του κρέατος
Για παράδειγμα, το μοσχαρίσιο κρέας που φτάνει στους καταναλωτές του Λος Άντζελες, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ, ακολουθεί μια πολύπλοκη και ενεργοβόρα διαδρομή. Η επεξεργασία του γίνεται σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε δέκα διαφορετικές κομητείες, οι οποίες με τη σειρά τους προμηθεύονται ζώα από 469 κομητείες. Τα ζώα αυτά τρέφονται με ζωοτροφές που καλλιεργούνται σε 828 κομητείες της χώρας.
Αυτή η εκτεταμένη αλυσίδα συνεπάγεται εκπομπές σε κάθε στάδιο: από τη χρήση λιπασμάτων στις καλλιέργειες, τη διαχείριση αποβλήτων στις φάρμες, έως και τις μεταφορές σε μεγάλες αποστάσεις με φορτηγά και ψυγεία που καταναλώνουν καύσιμα.
Το κύκλωμα της βιομηχανίας κρέατος και τα αέρια του θερμοκηπίου
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η κατανάλωση κρέατος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όχι μόνο λόγω της ίδιας της παραγωγής, αλλά και λόγω της πολύπλοκης εφοδιαστικής αλυσίδας που την υποστηρίζει. Επισημαίνουν ότι η μείωση της σπατάλης τροφίμων, καθώς και αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες — όπως η επιλογή εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης ή η μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος — θα μπορούσαν να περιορίσουν στο μισό τις συνολικές εκπομπές που σχετίζονται με τη βιομηχανία κρέατος στις ΗΠΑ.
Η έρευνα αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς συνδέει για πρώτη φορά, με γεωχωρικά δεδομένα, κάθε πόλη των ΗΠΑ με τις εκπομπές που προκύπτουν από το κρέας που καταναλώνει. Χρησιμοποιώντας προχωρημένα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, οι επιστήμονες κατάφεραν να χαρτογραφήσουν τις πολύπλοκες ροές ενέργειας, μεταφορών και εκπομπών, αποκαλύπτοντας τη βαθιά εξάρτηση της αμερικανικής διατροφής από έναν ενεργειακά εντατικό και ρυπογόνο μηχανισμό.
Ελληνική συμμετοχή στη μελέτη
Ανάμεσα στους συντάκτες της μελέτης συγκαταλέγεται και ο Έλληνας ερευνητής Δημήτριος Γουναρίδης, λέκτορας Γεωχωρικών Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στην ανάλυση και την οπτικοποίηση των δεδομένων.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η έρευνα αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη χάραξη πολιτικών βιώσιμης διατροφής και γεωργίας, δίνοντας στους φορείς χάραξης πολιτικής τη δυνατότητα να εντοπίσουν ποια στάδια της αλυσίδας ευθύνονται περισσότερο για τις εκπομπές και να σχεδιάσουν στοχευμένα μέτρα μείωσης.
Το βασικό μήνυμα της μελέτης είναι σαφές: η μείωση των εκπομπών από την κατανάλωση κρέατος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με αλλαγές στη γεωργική παραγωγή, αλλά απαιτεί συνολική αναδιάρθρωση του τρόπου που παράγουμε, διακινούμε και καταναλώνουμε τρόφιμα.
