Η Ελλάδα ενισχύει τον ρόλο της ως βασικού παράγοντα στον μεταβαλλόμενο ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης μέσω της νέας μακροπρόθεσμης συμφωνίας προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ της Atlantic–See LNG Trade και της Venture Global, υποστηρίζει η Eurobank Research.
Αν και η συμφωνία θα έχει μικρή επίδραση στην αγορά φυσικού αερίου της Ελλάδας βραχυπρόθεσμα, σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την οικοδόμηση της θέσης της χώρας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου. Επιπλέον, συνδέοντας την Νοτιοανατολική Ευρώπη πιο στενά με περισσότερο σταθερούς προμηθευτές φυσικού αερίου, όπως οι ΗΠΑ, η συμφωνία υποστηρίζει τις προσπάθειες της ΕΕ να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια και να ενισχύσει τη μακροπρόθεσμη ενεργειακή της ασφάλεια. Οι πρόσφατες παραχωρήσεις για υπεράκτια έργα διερεύνησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Βόρειο Ιόνιο, την Νότια Πελοπόννησο και την Νότια Κρήτη, αναδεικνύουν περαιτέρω τη δυνητικά αυξανόμενη σημασία της χώρας στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης.
Η μακροπρόθεσμη συμφωνία προμήθειας ΥΦΑ μεταξύ της Atlantic–See LNG Trade και της Venture Global αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας στον ενεργειακό τομέα της περιοχής, παρόλο που ο άμεσος αντίκτυπός της στην εγχώρια αγορά θα είναι περιορισμένος. Η συμβατική ποσότητα των 0,5 mtpa (εκατομμύρια τόνων ετησίως) – που αντιστοιχεί σε περίπου 0,7 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) ετησίως – καλύπτει μόνο το 10-12% της ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου της Ελλάδας. Ως εκ τούτου, η συμφωνία δεν μεταβάλλει ουσιαστικά τις εγχώριες τιμές ή τη δυναμική της προσφοράς στο εγγύς μέλλον, ούτε μπορεί να αντικαταστήσει περισσότερο από ένα μικρό μέρος των 3,4 mtpa ρωσικού φυσικού αερίου που θα εισαχθεί το 2024. Για να επιτευχθεί μεγαλύτερο αποτέλεσμα υποκατάστασης, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η επιλογή επέκτασης των όγκων σε 1,5 mtpa.
Η συμφωνία έχει μεγαλύτερη σημασία στον τομέα της περιφερειακής ολοκλήρωσης, αναφέρουν οι αναλυτές. Σημαντικό μέρος αυτών των όγκων ΥΦΑ αναμένεται να μεταφερθεί προς τα βόρεια μέσω της FSRU Αλεξανδρούπολης και του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουκρανία. Αυτό ενισχύει τη θέση της Ελλάδας ως περιφερειακού εμπορικού και διαμετακομιστικού κόμβου, ενώ η 20ετής δέσμευση ενός αμερικανικού προμηθευτή ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια, μειώνοντας την έκθεση στις ροές από τη Ρωσία και τη βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα της αγοράς. Οι βιομηχανικοί και οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας – συμπεριλαμβανομένων των Metlen και Public Power Corp – είναι επίσης πιθανό να επωφεληθούν από τη μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ρευστότητα που προσφέρει αυτή η μακροπρόθεσμη προμήθεια στη χονδρική αγορά. Παράλληλα, η σταθερή διακίνηση υποστηρίζει την επιχειρηματική σκοπιμότητα τόσο των υφιστάμενων όσο και των νέων εγκαταστάσεων επαναεριοποίησης, όπως η Αλεξανδρούπολη, η Κόρινθος και ο Βόλος.
Γιατί οι παραδόσεις βάσει της σύμβασης ξεκινούν το 2030
Οι αναλυτές της Eurobank αναφέρουν ότι οι συμβάσεις πώλησης ΥΦΑ για νέα έργα υγροποίησης περιλαμβάνουν συνήθως πολυετείς προθεσμίες για τη χρηματοδότηση των έργων, με μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις των αγοραστών που επιτρέπουν την τελική λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Η προμήθεια βάσει της σύμβασης ξεκινά το 2030 και είναι πιθανό να συνδεθεί με τα έργα υγροποίησης της Venture Global που βρίσκονται ακόμη υπό κατασκευή και αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία γύρω στο 2029-2030. Αυτός ο χρονισμός συνάδει επίσης με την επέκταση της υποδομής φυσικού αερίου της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ικανότητας επαναεριοποίησης και των συνεχιζόμενων αναβαθμίσεων του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου. Στην ίδια διάσκεψη, όπου υπογράφηκε η συμφωνία για το ΥΦΑ, η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Δημοκρατία της Μολδαβίας και η Ουκρανία υπέγραψαν κοινή επιστολή με την οποία ζητούσαν την έγκριση των ρυθμιστικών αρχών για δύο νέες διαδρομές κατά μήκος του διαδρόμου.
Η ημερομηνία έναρξης το 2030 παρέχει επίσης εμπορική ευελιξία. Επιτρέπει και στις δύο πλευρές να εκτιμήσουν το εξελισσόμενο προφίλ της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη μετά το πρόσφατο σοκ εφοδιασμού, μειώνοντας τον κίνδυνο δέσμευσης σε υπερβολικούς όγκους πολύ νωρίς στη δεκαετία. Στρατηγικά, τοποθετεί την Ελλάδα σε θέση να εδραιώσει τον ρόλο της ως περιφερειακού κόμβου ακριβώς όταν η διαφοροποίηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο θα έχει φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.
Ενδεικτική δομή τιμολόγησης και πλαίσιο αγοράς
Αν και οι όροι τιμολόγησης δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, η συμφωνία θα μπορούσε να ακολουθήσει τη δομή που είναι συνήθης πρακτική και ακολουθείται από άλλες μακροπρόθεσμες συμβάσεις της Venture Global, οι οποίες συνδέουν τις τιμές με το Henry Hub και προσθέτουν τέλη υγροποίησης και μεταφοράς. Με βάση τα τρέχοντα επίπεδα του Henry Hub, που κυμαίνονται περίπου στα 3-4 δολάρια/MMBtu, οι ενδεικτικές τιμές παράδοσης στην Ελλάδα θα κυμαίνονται μεταξύ 28-35 ευρώ/MWh πριν από την επαναεριοποίηση και τα περιθώρια εμπορίας. Αυτό ευθυγραμμίζεται σε γενικές γραμμές με τις τρέχουσες ευρωπαϊκές τιμές spot.
Ενώ το ρωσικό αέριο μέσω αγωγού ιστορικά είχε ελαφρώς χαμηλότερο κόστος, κατά μέσο όρο 20-25 €/MWh, η πολιτική αποδοχή αυτών των ροών έχει εξαφανιστεί. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική αξία μιας μακροπρόθεσμης, δεικτοποιημένης πηγής εφοδιασμού από τις ΗΠΑ δεν έγκειται στην επίτευξη της χαμηλότερης οριακής τιμής, αλλά στη διασφάλιση προβλέψιμης, γεωπολιτικά απομονωμένης ενεργειακής ασφάλειας.
Επαναεριοποίηση – Έξοδα μεταφοράς
Η συμφωνία δεν προσδιορίζει ακόμη τα έξοδα επαναεριοποίησης ή μεταφοράς που ισχύουν για τους όγκους που προορίζονται για τους περιφερειακούς εταίρους της Ελλάδας. Αυτοί οι εμπορικοί όροι θα καθοριστούν ξεχωριστά μέσω συμφωνιών μεταξύ της Atlantic–See LNG Trade και των σχετικών φορέων εκμετάλλευσης υποδομών: της Gastrade για την επαναεριοποίηση στο FSRU της Αλεξανδρούπολης και της DESFA για τη μεταφορά μέσω αγωγών μέσω του εθνικού δικτύου της Ελλάδας, αναφέρει η ανάλυση. Τα τέλη για τη μεταφορά μέσω άλλων χωρών (π.χ. Βουλγαρία, Ρουμανία) θα συμφωνηθούν επίσης σε μεταγενέστερο στάδιο, με βάση τους ενεργειακούς διαδρόμους που θα χρησιμοποιηθούν και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών.
