Το πολιτικό κλίμα έχει οξυνθεί τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή τις νέες αποκαλύψεις που αφορούν τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις παράνομες επιδοτήσεις που δόθηκαν σε αγρότες και κτηνοτρόφους. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, τόνισε ότι από το 1998 έως σήμερα έχουν επιβληθεί στη χώρα πρόστιμα ύψους άνω των 2,7 δισ. ευρώ, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη να εντοπιστούν τα αίτια αυτών των δημοσιονομικών κυρώσεων, να εξεταστούν σε βάθος τα προβλήματα και να καλυφθούν τα κενά που προκαλούν τις οικονομικές επιβαρύνσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ιστορία των προστίμων στον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι μακρόχρονη και ακουμπά αρκετές κυβερνήσεις. Υπάρχουν καταγεγραμμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις, χωρίς ωστόσο ένα πρόστιμο από την Κομισιόν να σημαίνει απαραίτητα πως υπήρξε σκάνδαλο. Διευκρινίζεται ότι τα διοικητικά πρόστιμα καταβάλλονται από το κράτος, ενώ σε περιπτώσεις απάτης τα ποσά επιστρέφονται απ’ όσους καταδικαστούν. Να σημειωθεί, επίσης, ότι τα τελευταία πρόστιμα δεν αφορούν τις περιπτώσεις που βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της δικογραφίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, καθώς γι’ αυτές αναμένεται εν καιρώ… η «λυπητερή».
Ακολουθούν ενδεικτικές περιπτώσεις προστίμων:
- Μάιος 2004: Η Ελλάδα καλείται να επιστρέψει 4,97 εκατ. ευρώ στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο λόγω μη συμμόρφωσης με τις κοινοτικές προδιαγραφές, κυρίως στον τομέα ρυζιού και φρούτων-λαχανικών.
- 2009: Πρόστιμο 244,2 εκατ. ευρώ για παράνομες αγροτικές επιδοτήσεις, λόγω παραλείψεων και ανεπαρκών ελέγχων σε ελαιόλαδο, βαμβάκι και λαχανικά.
- 2016: Ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, γνωστοποίησε πρόστιμα 375 εκατ. ευρώ για τη διαχείριση βοσκοτόπων (περίοδος 2008-2011) και νέο πρόστιμο 167 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2012-2013.
Το διαχρονικό πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ με τα βοσκοτόπια
Με την αναθεώρηση της ΚΑΠ, το 2013, η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκλεισε από τους επιλέξιμους βοσκοτόπους τις εκτάσεις με χαμηλή ξυλώδη βλάστηση (σ.σ. αποτελούν μεγάλο μέρος του ελληνικού τοπίου), με αποτέλεσμα σημαντικά ποσά από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις να βρεθούν στον αέρα και η χώρα να βρεθεί υπόλογη για παράνομες επιδοτήσεις. Η Ελλάδα προσέφυγε στα ευρωπαϊκά δικαστήρια για να ακυρώσει πρόστιμα ύψους 650 εκατ. ευρώ, προσπάθεια που στέφθηκε με επιτυχία.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το 2014 η χώρα θεσπίζει για πρώτη φορά τι θεωρείται βοσκότοπος και δημιουργεί τα πρώτα «σχέδια βόσκησης». Παράλληλα, εφαρμόζεται η λεγόμενη «τεχνική λύση», με τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν, ώστε να συνεχίσουν να δίνονται επιδοτήσεις σε όσους κτηνοτρόφους έμειναν χωρίς επιδότηση από τη μη αναγνώριση των βοσκοτόπων τους. Σημειώνεται ότι με μεταγενέστερες υπουργικές αποφάσεις, η χρήση των επιδοτήσεων επεκτάθηκε ακόμη και σε μη παραγωγικές εκτάσεις, με την προϋπόθεση αυτές να συντηρούνταν.
Το 2017 η Κομισιόν επαναφέρει στους επιλέξιμους βοσκότοπους τις εκτάσεις με χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, επιτρέποντας στην Ελλάδα να ξαναχρησιμοποιήσει περίπου 10 εκατ. στρέμματα. Παράλληλα, αλλάζει και ο τρόπος κατανομής του «Εθνικού Αποθέματος» -της ειδικής ενίσχυσης για νέους αγρότες- ώστε να δίνεται κάθε χρόνο στους δικαιούχους. Εκείνη την περίοδο, επί υπουργίας Β. Αποστόλου, θεσπίστηκαν ρυθμίσεις που επέτρεψαν και σε μη κτηνοτρόφους να λαμβάνουν επιδοτήσεις για βοσκοτόπια, φτάνοντας έτσι στο σημείο όσοι είχαν εξασφαλίσει δικαιώματα και εκτάσεις να γίνονται δικαιούχοι επιδότησης, ανεξάρτητα από το αν ασκούσαν πραγματικά γεωργική ή κτηνοτροφική δραστηριότητα.
Η κατάσταση επιβαρύνθηκε και από την υποστελέχωση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τους ελέγχους να είναι ελάχιστοι και σε μεγάλο βαθμό δειγματοληπτικοί, για να φθάσουμε στον Μάιο 2025, όταν ο Κώστας Τσιάρας ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέπεται πλέον η δήλωση βοσκοτόπων μακριά από την περιοχή κατοικίας του ενδιαφερόμενου. Ο υπουργός σημείωσε πως η «τεχνική λύση» εξυπηρετούσε την απορρόφηση κονδυλίων, με τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν, ωστόσο δεν συνοδεύτηκε από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, με αποτέλεσμα να έχουν προκύψει καταχρήσεις, που διερευνώνται πλέον από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Τα πρόστιμα στον ΟΠΕΚΕΠΕ την περίοδο 2024-2025
- Μάρτιος 2024: Πρόστιμο 283 εκατ. ευρώ λόγω προβλημάτων στις πληρωμές αγροτικών ενισχύσεων για τα έτη 2020–2022.
- Νοέμβριος 2024: Νέο πρόστιμο άνω των 200 εκατ. ευρώ. Ο κ. Τσιάρας ζήτησε την παραίτηση της διοίκησης.
- Ιούνιος 2025: α) Πρόστιμο 392 εκατ. ευρώ για κακή διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων την περίοδο 2016–2023, β) Πρόστιμο 43,5 εκατ. ευρώ για παραλείψεις στους περιβαλλοντικούς ελέγχους των ετών 2016–2017 και γ) πρόστιμο 415 εκατ. ευρώ για γενικές διοικητικές παραλείψεις, χωρίς όμως ενδείξεις δόλου.
Αναδημοσίευση από τα Παραπολιτικά
