Η συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ μπορεί να απέτρεψε έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά βάζει βαρίδια στο ελληνικό καλάθι των εξαγωγών. Ελαιόλαδο, φέτα, γιαούρτι, κρασί και ελιές κινδυνεύουν να χάσουν το πλεονέκτημα που είχαν χτίσει στην αμερικανική αγορά, με την κυβέρνηση να ψάχνει επειγόντως εξαιρέσεις.
Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας αναμένουν το τελικό κείμενο της συμφωνίας, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καθορίσει με σαφήνεια ποιες κατηγορίες προϊόντων δύνανται να εξαιρεθούν από το καθεστώς των δασμών του 15%. Αρμόδιες πηγές δεν αποκλείουν τη σύσταση ειδικής ομάδας εργασίας, που θα «χτενίσει» το κείμενο, ώστε να εντοπιστούν οι νομικές χαραμάδες και τα περιθώρια διαπραγμάτευσης που θα μπορούσαν να διασφαλίσουν προνομιακή μεταχείριση για κρίσιμα ελληνικά προϊόντα.
Το μεγάλο «αγκάθι» για την Αθήνα είναι ότι οι συζητήσεις με τις ΗΠΑ δεν θα διεξαχθούν σε διμερές επίπεδο, αλλά μέσα από το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Η ανάγκη για κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο περιορίζει τη δυνατότητα ελιγμών της ελληνικής κυβέρνησης, που θα πρέπει να προωθήσει τις θέσεις της στις Βρυξέλλες και να πείσει για τη σημασία των προϊόντων ΠΟΠ, που στηρίζουν το εξαγωγικό αποτύπωμα της χώρας.
Αν και επισήμως οι Βρυξέλλες μιλούν για μια «ισορροπημένη συμφωνία», κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους: «Η συμφωνία δεν είναι καλή», σημειώνουν, τονίζοντας ότι οι δασμοί 15% αποτελούν σαφές εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών -και κατά συνέπεια των ελληνικών- εξαγωγών προς τις ΗΠΑ.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, υπογράμμισε ότι η συμφωνία «αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο με αλυσιδωτές συνέπειες» και «διασφαλίζει τη διατλαντική ενότητα». Ωστόσο, δεν έκρυψε την ελληνική δυσφορία: «Η Ελλάδα θα ήθελε ένα χαμηλότερο ποσοστό δασμών, ιδανικά μηδενικό. Το 15% είναι μεν χαμηλότερο από το αρχικό σχέδιο, αλλά εξακολουθεί να βαραίνει». Παράλληλα, έστειλε μήνυμα και προς το εσωτερικό της Ευρώπης: «Δεν γίνεται να μιλάμε για ενιαία αγορά και να έχουμε ακόμη εσωτερικά εμπόδια που λειτουργούν σαν ενδοευρωπαϊκοί δασμοί. Στη μεταποίηση φτάνουν το 45% και στις υπηρεσίες το 110%». Αυτά είναι εμπόδια που πρέπει να καταρρεύσουν», σημείωσε, παραπέμποντας και σε σχετικές αναφορές του Μάριο Ντράγκι.
Το διπλό στοίχημα για τις ελληνικές εξαγωγές μετά τους δασμούς Τραμπ
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της και σε νέες αγορές. Ινδία και Μέση Ανατολή μπαίνουν ψηλά στην ατζέντα, ώστε να αμβλυνθούν οι συνέπειες του αμερικανικού «χαρατσιού». Η αναζήτηση εναλλακτικών προορισμών θεωρείται κρίσιμη, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές δεν μπορούν να στηριχθούν μόνο στις αποφάσεις των Βρυξελλών.
Η επόμενη μέρα φέρνει την Ελλάδα αντιμέτωπη μ’ ένα διπλό στοίχημα. Αφενός, να διασφαλίσει ότι τα εμβληματικά ελληνικά προϊόντα δεν θα χαθούν στη μετάφραση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και θα κερδίσουν εξαιρέσεις, κάτι που θα επιχειρήσουν και άλλα κράτη, όπως π.χ. η Γαλλία με τη σαμπάνια. Αφετέρου, να χαράξει άμεσα νέες εξαγωγικές διαδρομές σε αγορές εκτός Ευρώπης, πριν η ελληνική οικονομία εγκλωβιστεί στη δίνη των αμερικανικών δασμών.
Να σημειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν το 2024 σε 2,4 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού διαμορφώθηκαν στα 2,16 δισ. ευρώ, με το ισοζύγιο να παραμένει πλεονασματικό. Ωστόσο, οι νέοι αμερικανικοί δασμοί πλήττουν άμεσα την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, καθώς η αύξηση των τιμών αναμένεται να συμπιέσει τη ζήτηση και να περιορίσει τις πωλήσεις.
