Την ώρα που οι εργασίες για την κατασκευή της Γραμμής 4 του Μετρό βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, η ανάγκη για άμεση ανακούφιση του Λεκανοπεδίου από το διαρκώς επιδεινούμενο κυκλοφοριακό πρόβλημα, σε συνδυασμό με την επικείμενη λειτουργία του μεγάλου έργου στο Ελληνικό, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο σημαντικές επεκτάσεις του Μετρό που μέχρι σήμερα έμεναν «παγωμένες». Βέβαια, η προτεραιότητα της «Ελληνικό Μετρό» και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών φαίνεται να δίνεται στις επεκτάσεις της Γραμμής 2 και κυρίως προς τα νότια προάστια, αφήνοντας σε δεύτερο πλάνο την επέκταση της γραμμής 4 προς το Μαρούσι, αλλά και τη στοιχειωμένη πια επέκταση της Γραμμής 1 από την Κηφισιά -όπου σήμερα βρίσκεται ο τερματικός σταθμός- έως τη Βαρυμπόμπη, μια περιοχή που ήδη αντιμετωπίζει έντονο κυκλοφοριακό φόρτο. Το μεγάλο στοίχημα, βέβαια, παραμένει η εξεύρεση χρηματοδότησης. Η έλλειψη πόρων εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό εμπόδιο όχι μόνο για τις συγκεκριμένες επεκτάσεις, αλλά και για μια σειρά άλλων έργων που κρίνονται απαραίτητα για την ουσιαστική αποσυμφόρηση του Λεκανοπεδίου.
Στην παρούσα φάση, η μοναδική επέκταση που φαίνεται να μπαίνει σταδιακά σε τροχιά υλοποίησης είναι εκείνη της Γραμμής 2 προς το Ίλιον, όπως ανακοίνωσε χθες ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας, από το 8ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2025. Πρόκειται για έργο μήκους περίπου 4 χλμ. με τρεις νέους σταθμούς – Παλατιανή, Ίλιον και Αγ. Νικόλαος. Στο ίδιο πακέτο εντάσσεται και η επέκταση-εκσυγχρονισμός του αμαξοστασίου στον Ελαιώνα, καθώς και η αναβάθμιση-αντικατάσταση των υφιστάμενων ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων στις Γραμμές 2 και 3. Το πρώτο στάδιο του διαγωνισμού έχει ολοκληρωθεί, ενώ σύντομα αναμένεται η εκκίνηση του δεύτερου. Η κατασκευή τοποθετείται χρονικά γύρω στο 2027, με εκτιμώμενη λειτουργία το 2032.
Παράλληλα, αν και δεν έγινε σχετική αναφορά, καθώς όπως όλα δείχνουν δεν αποτελεί προτεραιότητα, στο τραπέζι παραμένει και η επέκταση της Γραμμής 2 έως τις Αχαρνές, με τη δημιουργία ακόμη τριών σταθμών. Ειδικότερα, ο πρώτος θα είναι το «Καματερό» επί της οδού Φυλής, ο δεύτερος το «Ζεφύρι» με απευθείας σύνδεση με τον ομώνυμο σταθμό του Προαστιακού, και ο τερματικός «Αχαρνές» στο κέντρο του Μενιδίου.
Μετά το Ίλιον, η άμεση προτεραιότητα στρέφεται προς τη Γλυφάδα και το Ελληνικό. Η ένταξη του Μετρό μέσα στο Ελληνικό θεωρείται στρατηγικής σημασίας, καθώς θα εξασφαλίσει τη σύνδεση με τη μεγαλύτερη αστική ανάπλαση της χώρας, ενισχύοντας τον ρόλο του μετρό ως βασικού πυλώνα του νέου αυτού αστικού κέντρου. Οι μελέτες, όπως ανακοίνωσε ο κ. Κουρέτας, έχουν ήδη ξεκινήσει, ωστόσο το μεγάλο ζητούμενο παραμένει η εξεύρεση χρηματοδότησης και η αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, σε μια περίοδο που η ανάγκη για βιώσιμες μετακινήσεις είναι πιο πιεστική από ποτέ.
Με αυτή την εξέλιξη φαίνεται ότι άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για αλλαγή στη χάραξη της επέκτασης προς Γλυφάδα. Μέχρι σήμερα, ο σχεδιασμός προέβλεπε τη συνέχιση της γραμμής από τον υφιστάμενο σταθμό του Ελληνικού, με πορεία προς την Άνω Γλυφάδα και κατάληξη στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, δίπλα από το εμπορικό κέντρο της πόλης. Η συγκεκριμένη επέκταση περιελάβανε υπόγεια σήραγγα μήκους 4,5 χλμ. και τρεις νέους σταθμούς: στην Άνω Γλυφάδα, κάτω από την πλατεία Μακεδονίας· στη συμβολή της Βουλιαγμένης με τη Γρηγορίου Λαμπράκη· και στην πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου, όπου θα βρίσκεται ο τερματικός.
Ενώ η κατασκευή της Γραμμής 4 προχωρά με τους 15 σταθμούς από το Άλσος Βεΐκου έως το Γουδή, υπό μελέτη βρίσκονται ήδη μια σειρά από νέες επεκτάσεις που φιλοδοξούν να επεκτείνουν την κάλυψη του δικτύου σε περιοχές που σήμερα εξυπηρετούνται ελλιπώς.
Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη φάση κατέχει η μελέτη του κλάδου Γουδή – Μαρούσι (Γραμμή 4Β), μήκους 9,6 χιλιομέτρων με οκτώ σταθμούς. Το έργο αφορά την άνοδο του άξονα της Κηφισίας, μιας από τις πιο επιβαρυμένες οδικές αρτηρίες της Αθήνας, με στόχο την καλύτερη σύνδεση των βορείων προαστίων με το κέντρο. Το τμήμα «Γουδή – Λυκόβρυση» περιλαμβάνει τους σταθμούς Γουδή, Κατεχάκη, Φάρος, Φιλοθέη, Σίδερα, Ολυμπιακό Στάδιο, Παράδεισος, ΟΤΕ, Μαρούσι, Πεύκη και Λυκόβρυση, εξυπηρετώντας στρατηγικά σημεία όπως το ΟΑΚΑ και τον εμπορικό πόλο του Αμαρουσίου.
Οι επεκτάσεις στα βόρεια θεωρούνται στρατηγικής σημασίας, καθώς το Μαρούσι έχει εξελιχθεί σε ένα από τα ισχυρότερα επιχειρηματικά κέντρα της χώρας, φιλοξενώντας εκατοντάδες εταιρείες και χιλιάδες εργαζομένους. Με τη διέλευση του μετρό από τη Λεωφόρο Κηφισίας αναμένεται να δοθεί ανάσα σε μια περιοχή που καθημερινά «φράζει» από την κίνηση, ενώ ταυτόχρονα θα εξυπηρετηθεί και ο εμπορικός κόσμος. Ο σταθμός «Λυκόβρυση» θα τερματίζει πολύ κοντά στην Εθνική Οδό, προσφέροντας σύνδεση με το εθνικό δίκτυο και αυξάνοντας τον υπερτοπικό χαρακτήρα της γραμμής.
Συνολικά, το Σχέδιο Ανάπτυξης Γραμμών Μετρό Αθήνας περιλαμβάνει μια «U» χάραξη της Γραμμής 4, με δύο ακτινικά σκέλη προς Γαλάτσι και Μαρούσι και ένα κεντρικό τμήμα μέσω του κέντρου της πόλης. Με συνολικό μήκος 38,2 χλμ., 35 σταθμούς και πέντε επιμέρους τμήματα, η Γραμμή 4 σχεδιάζεται ως ο πιο εκτεταμένος και σύνθετος άξονας του αθηναϊκού μετρό:
- Τμήμα Α: Άλσος Βεΐκου – Γουδή (12,8 χλμ., 15 σταθμοί)
- Τμήμα Β: Γουδή – Μαρούσι (9,6 χλμ., 8 σταθμοί)
- Τμήμα Γ: Ευαγγελισμός – Άνω Ηλιούπολη (4,1 χλμ., 3 σταθμοί)
- Τμήμα Δ: Άλσος Βεΐκου – Πετρούπολη (7,5 χλμ., 6 σταθμοί)
- Τμήμα Ε: Μαρούσι – Εθνική Οδός (4,4 χλμ., 3 σταθμοί).
Στη λίστα των υπό μελέτη επεκτάσεων περιλαμβάνεται επίσης η δημιουργία νέου κλάδου στη Γραμμή 1, που θα συνδέει τον σταθμό Θησείο με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το έργο αυτό αποτελεί πάγια δέσμευση της Πολιτείας προς το ΙΣΝ και ανταποκρίνεται σε ένα αίτημα που υπάρχει ήδη από την κατασκευή του συγκροτήματος. Η χάραξη θα ακολουθήσει την οδό Θησέως, με σταθμούς Χαμοστέρνας, Δαβάκη, Τζιτζιφιές και ΚΠΙΣΝ, εξυπηρετώντας έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς και τουριστικούς προορισμούς της πρωτεύουσας.
Παράλληλα, στο τραπέζι βρίσκεται η πολυετής ιδέα για την επέκταση της Γραμμής 1 προς τα βόρεια, από την Κηφισιά έως τη Βαρυμπόμπη. Το σχέδιο περιλαμβάνει δύο νέους σταθμούς, Νέα Ερυθραία και Κόμβο Βαρυμπόμπης, με την κατασκευή σήραγγας μήκους 2,5 – 3 χιλιομέτρων. Στη Βαρυμπόμπη υπάρχει διαθέσιμη δημόσια έκταση που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χώρος «park and ride», προσφέροντας σημαντική διευκόλυνση στους οδηγούς και ενισχύοντας τον διαδημοτικό χαρακτήρα του μετρό. Η επέκταση αυτή θα έφερνε την Κηφισιά σε άμεση σύνδεση με την Εθνική Οδό, αντιμετωπίζοντας το διαχρονικό κυκλοφοριακό πρόβλημα της περιοχής.
Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα, ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας, υπογράμμισε ότι πολλές από τις μελέτες θα χρειαστούν από πέντε έως και δέκα χρόνια για να ωριμάσουν, ενώ ορισμένες μπορεί να απαιτήσουν ακόμη περισσότερο χρόνο. «Τα έργα του μετρό είναι δύσκολα, σύνθετα και απαιτούν πολλά στάδια μελετών πριν φθάσουμε στη φάση της συμβασιοποίησης» τόνισε, σημειώνοντας την ανάγκη για σωστό σχεδιασμό, καλή επίβλεψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Την ίδια στιγμή, επισήμανε ότι η στρατηγική ανάπτυξης του μετρό στην Αθήνα πρέπει να συνδυαστεί με την ενίσχυση του υπεραστικού σιδηροδρόμου στην περιφέρεια, ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο ισορροπημένο και βιώσιμο δίκτυο μεταφορών σε εθνικό επίπεδο.
